صفحه نخست

عصرايران دو

فیلم

ورزشی

بین الملل

فرهنگ و هنر

علم و دانش

گوناگون

صفحات داخلی

کد خبر ۸۷۰۶۶۹
تعداد نظرات: ۴ نظر
تاریخ انتشار: ۰۰:۴۱ - ۲۹ آذر ۱۴۰۱ - 20 December 2022
باغ ادبیات؛ توشه‌ای و خوشه‌ای- 6

شاهنامۀ فردوسی: پاسخ زال به چیستان موبدان

در بخشِ «گفتار اندر سخن پرسیدنِ موبدان از زال»، موبدان 6 چیستان را با زال درمیان می گذارند تا ببینند می‌تواند پاسخ دهد یا نه و زال پاسخ می‌دهد...

عصر ایران- یکی از مخاطبان که پی گیر بخش «باغ ادبیات» است دربارۀ چند بیت معماوار و دشوار در شاهنامۀ فردوسی پرسیده است:


که از ده‌ودو تاه سروِ سهی 
 که رُسته‌ست شاداب با فَرّهی

از آن هر یکی بَرزده شاخ سی 
 نگردد کم‌وبیش بر پارسی

    بله، تعبیر معما درست است. چون در بخشِ «گفتار اندر سخن پرسیدنِ موبدان از زال»، موبدان 6 چیستان را با زال درمیان می گذارند تا ببینند می‌تواند پاسخ دهد یا نه و زال پاسخ می‌دهد و این یکی از همان چیستان‌های 6 گانه است و به بهانۀ پرسش مخاطب گرامی به مرور به چند مورد دیگر هم اشاره خواهد شد هر چند  همچنان بنا بر نقل حکایت‌های ساده است اما مگر می‌توان در این باغ قدم زد و سراغ کهن‌ترین و پرسایه‌ترین درخت نرفت که همانا شاهنامۀ فردوسی است؟

   خوش‌بختانه دوستان در تارنمای «پارسی انجمن» پیش‌تر به این چیستان ها پرداخته بودند و ما تنها نقل می‌کنیم:
   

  ده و دو یعنی دوازده (12) و «تاه» هم همان «تا»ست. بنابراین مراد از «‌دوازده تا سروِ سهی» 12 ماه است و 30 شاخ هم «سی روزِ» آن.

 و اینک پاسخِ زال:


  نُخُست از ده‌ودو درختِ بلند 
 که هر یک همی شاخ سی برکشند

به سالی ده‌ودو بُوَد ماهِ نو 
 چو شاهی نوآیین اَبَر گاهِ نو

به سی روز مَه را سرآید شمار 
 برین سان بُوَد گردشِ روزگار

 
(نوآیین: نو. چون پادشاهِ نو بر تختِ [پادشاهیِ] نو.
شمار سرآمدن: شمار به پایان رسیدن و کار پایان یافتن).

ارسال به تلگرام
انتشار یافته: ۴
در انتظار بررسی: ۸
غیر قابل انتشار: ۰
ناشناس
۱۲:۲۴ - ۱۴۰۱/۰۹/۲۹
آفرین به شما و آن خواننده فرهیخته.
ازاد
۱۱:۵۰ - ۱۴۰۱/۰۹/۲۹
سلام!ممنون. جالب بود.
ناشناس
۰۸:۰۷ - ۱۴۰۱/۰۹/۲۹
سلام.لطفا از خرمن "هلالی جغتایی" هم خوشه ای برایمان بیاورید.
ناشناس
۰۷:۴۴ - ۱۴۰۱/۰۹/۲۹
کم کم دارم به خوندن سایتتون اعتیاد پیدا میکنم
تعداد کاراکترهای مجاز:1200