نقش تغذیه مناسب در کنترل بیماری نقرس

یک کارشناس تغذیه گفت: بیماری نقرس، ازجمله بیماری‌های روماتوئیدی و مربوط به اختلال در متابولیسم پورین‌ها است که با سطح بالای اسید اوریک در خون شناسایی می‌شود و در ادامه ممکن است با بروز سنگ‌های کلیوی از نوع اسید اریکی همراه باشد.

فاطمه شفیعی، کارشناس ارشد تغذیه دانشکده تغذیه و علوم غذایی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز اظهار کرد: در برخی افراد ممکن است اسید اوریک خون بیشتر از حد طبیعی باشد، اما هیچ‌وقت دچار بیماری نقرس نشوند.

به گزارش آنا، وی افزود: این بیماری اغلب پس از ۳۵ سالگی رخ می‌دهد و در مردان بیشتر از زنان شایع است. البته در سنین بالا بروز این بیماری در هر دو جنس یکسان است.

شفیعی ادامه داد: نقرس با حمله حاد و ناگهانی دردهای آرتریتی موضعی که اغلب در انگشت شست پا شروع‌شده و تا پاها ادامه می‌یابد، معلوم می‌شود. درواقع در افراد مبتلابه نقرس، بالا رفتن اسید اوریک در خون موجب می‌شود که این ترکیب به همراه سدیم به‌صورت سدیم اورات در مفاصل مختلف رسوب کند و باعث دردهای مزمن آرتریتی شود که بیشتر در مفاصل کوچک مربوط به انگشتان دست‌وپا این اتفاق رخ می‌دهد.

وی گفت: ژنتیک در کنار عوامل زمینه‌ای و محیطی در بروز این اختلال روماتوئیدی و التهابی نقش دارد. احتمال داده می‌شود عواملی چون مقاومت به انسولین، پرفشاری خون، گرسنگی طولانی‌مدت، تمایل به رژیم‌های خاص مثل رژیم کم کربوهیدرات، چاقی، مصرف داروهای مدر برای کاهش میزان فشارخون، اختلالات مربوط به چربی‌های خون و دیابت در بروز این بیماری نقش داشته باشد.

این کارشناس تغذیه یادآور شد: اهداف اصلی درمان و مدیریت بیماری نقرس، کاهش دادن درد آرتریتی و حملات حاد نقرسی، کنترل اسید اوریک خون، پیشگیری از تشکیل رسوبات اسید اوریکی در مفاصل و سنگ‌های کلیوی اسید اوریکی هستند که برای این کار نیاز به دو اقدام اصلی یعنی دارودرمانی و مدیریت دریافت‌های غذایی است.

وی افزود: در کنار دارودرمانی، الگوی غذایی و دریافت‌های غذایی بیمار نقش مهمی در کنترل و مدیریت عوارض بیماری نقرس دارد. برای کنترل حملات حاد نقرسی و دردهای آرتریتی نیازی به داشتن رژیم محدود شونده و خاص نیست و تنها با انجام تغییرات ساده در دریافت برخی مواد غذایی و پیروی از چند توصیه غذایی می‌توان به کنترل بهتر بیماری، کاهش عوارض آن و جلوگیری از بروز دوباره حملات حاد نقرسی کمک شایانی کرد.

شفیعی توصیه کرد: بیماران مبتلابه نقرس بهتر است در مصرف غذاهای حیوانی زیاده‌روی نکنند و تا حد امکان به‌صورت محدود این گروه از مواد غذایی را مصرف کنند. همچنین لازم است مصرف غذاهای حاوی «پورین» بالا مانند ماهی کولی، دل، جگر، قلوه، گوشت غاز، شاه‌ماهی، عصاره گوشت ماهیچه، ماهی ساردین، مخمر و هال مخالی از برنامه غذایی مبتلایان به نقرس حذف شود.

وی اظهار کرد: مصرف مواد غذایی حاوی «پورین» متوسط به میزان معمولی تا حدی که همراه با زیاده‌روی نباشد، مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ ازجمله این مواد غذایی می‌توان به گوشت‌ها و ماهی‌ها (به‌استثنای موارد بند قبل)، ماکیان، لوبیاها، قارچ‌ها، عدس، ا خشک، مارچوبه و اسفناج اشاره کرد.

این کارشناس تغذیه ادامه داد: ازجمله مواد غذایی حاوی «پورین» پایین که نیازی به محدودیت مصرف آن‌ها نیست می‌توان به نان سفید، کره، مارگارین، غلات، پنیر، ادویه، تخم‌مرغ، سبزی‌ها (به‌استثنای موارد یادشده در بند قبل) میوه‌ها، بستنی، شیر، ماکارونی، آجیل، زیتون، ذرت و چای اشاره کرد.

وی یادآور شد: مصرف مواد غذایی حاوی «فروکتوز» بالا ازجمله نوشیدنی‌های شیرین، آب‌نبات‌ها، آبمیوه‌ها و شیرینی محدود شود، اما دریافت فروکتوز از منبع غذایی مثل میوه‌ها و سبزی‌ها مشکلی ایجاد نمی‌کند.

شفیعی تأکید کرد: در مصرف گوشت قرمز، گوشت سفید و ماهی زیاده‌روی نشود و میزان پروتئین دریافتی رژیم غذایی در حد متعارف و زیر نظر مشاور تغذیه در کنترل باشد. همچنین مصرف پایین قندهای ساده برای کاهش وزن و بهتر کردن شرایط پاسخ بدن به انسولین در بیماران مفید است.

وی بابیان اینکه رژیم غذایی فرد به‌گونه‌ای باید تنظیم شود که موجب افزایش وزن و چاقی نشود، افزود: دریافت بالای مایعات ۸ تا ۱۶ لیوان در روز برای افزایش دفع اسید اوریک اضافی و جلوگیری از رسوب آن در مفاصل توصیه می‌شود. چون مصرف مایعات در حد توصیه‌شده در جلوگیری از بروز اختلالات کلیوی و سنگ‌های اسید اوریکی نیز مؤثر است.

شفیعی گفت: مصرف مواد غذایی با خاکستر قلیایی ازجمله محصولات لبنی (شیر یا پنیر)، تخم‌مرغ پروتئین‌های گیاهی، گیلاس و قهوه می‌تواند در جلوگیری از بروز حملات حاد نقرسی مؤثر باشد.