بریف ای-50؛ هواپیمای مهمی که 8 فروند آن برای روسیه باقی مانده است (+فیلم و عکس)

عصر ایران؛ مجله تصویری سلاح - بریف ای-50 (Beriev A-50) یک هواپیمای سامانه کنترل و هشدار زودهنگام هوابرد (آواکس) است که در زمان اتحاد جماهیر شوروی سابق توسعه یافت. این هواپیما بر اساس هواپیمای ترابری سنگین ایلیوشین ایل-76ام‌دی (Ilyushin Il-76MD) و مجهز به یک رادار جستجوی عظیم شکل گرفت. روس ها در تلاش بودند تا نسخه خود از هواپیمای آمریکایی بوئینگ ئی-3 سنتری آواکس (E-3 Sentry AWACS) را توسعه دهند.

تاریخچه بریف ای-50

بریف ای-50 نخستین پرواز خود را در سال 1978 انجام داد. این مدل در سال 1982 به قابلیت عملیاتی اولیه رسید. به نقل از برخی منابع، ای-50 در سال 1985 خدمت خود در نیروی هوایی شوروی را آغاز کرد. این هواپیما در غرب با نام مستعار مینستی (Mainstay) شناخته می شود. تولید ای-50 در سال 1992 و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و با پایان جنگ سرد متوقف شد.

تا سال 2011، نیروی هوایی روسیه 20 فروند هواپیمای سری ای-50 را در اختیار داشت. به نقل از برخی منابع، روسیه در سال 2022 تنها 9 فروند هواپیمای ای-50 را در اختیار داشت که شامل 3 فروند از نوع ای-50ام و 6 فروند از نوع ای-50یو می شد.

در سال 2023، یک فروند بریف ای-50یو مستقر در بلاروس مورد حمله پهپادی قرار گرفت و آسیب دید. بدین ترتیب، تعداد هواپیماهای عملیاتی به 8 فروند کاهش یافت.

آشنایی با مشخصات و ویژگی های بریف ای-50

نقش اصلی بریف ای-50 کشف، شناسایی، و رهگیری اهداف هوایی و کشتی های جنگی در دریا است. داده های هواپیمای ای-50 به مراکز فرماندهی منتقل می شود. این هواپیما داده های هدایت هواپیماهای جنگنده و موشک ها را نیز ارائه می کند.

رادار Shmel در یک گنبد گردان بزرگ در بالای قسمت عقب بدنه هواپیما نصب شده است. ای-50 ساخت شوروی به اندازه همتای آمریکایی خود یعنی ئی-3 سنتری پیچیده نبود، زیرا در دهه های 1970 و 1980 روس ها از نظر الکترونیک و فناوری کامپیوتری از آمریکایی ها عقب افتاده بودند.

رادار Shmel می تواند هواپیماهای بمب افکن را در برد 650 کیلومتر، هواپیماهای جنگنده را در برد 300 کیلومتر و موشک های بالستیک کوتاه برد را در برد 800 کیلومتر تشخیص دهد. کشتی های جنگی نیز در برد حدود 250 تا 300 کیلومتر قابل تشخیص هستند. این رادار می تواند به طور همزمان 200 تا 300 هدف هوایی را رهگیری کند. در نهایت، این رادار ارتقا یافت و قابلیت های تشخیص و ردیابی آن نیز بهبود یافته است.

هواپیمای بریف ای-50 می تواند داده های هدایت برای یک گروه تا 30 فروندی از جت های جنگنده را ارائه کند. این هواپیما می تواند داده های هدایت را به طور همزمان برای 12 جت جنگنده ارسال کند.

هواپیمای ای-50 خدمه ای متشکل از 15 نفر دارد که شامل یک گروه پرواز 5 نفره و 10 افسر می شود که وظیفه مدیریت کل سامانه هشدار اولیه هوایی را بر عهده دارند. کنسول های نمایش وضعیت برای اپراتورها وجود دارند.

بریف ای-50 می تواند برای 9 تا 10 ساعت به پرواز خود ادامه دهد. همچنین، این هواپیما امکان سوختگیری هوایی دارد که از این طریق می تواند برد پروازی خود را افزایش دهد. بیشینه سرعت 900 کیلومتر بر ساعت، برد پروازی 7500 کیلومتر، و سقف پروازی 39000 پا (12000متر) از دیگر ویژگی های این هواپیما هستند.

ای-50 به چهار پیشرانه توربوفن دی-30کی‌پی که هر کدام 26460 پوندفوت نیروی رانش تولید می کنند، مجهز شده است.

انواع بریف ای-50

ای-50ام یک نسخه ارتقا یافته ای-50 است که به رادار بهبودیافته Shmel-M مجهز شده است. در این مدل، تجهیزات از رده خارج آنالوگ با سامانه های الکترونیکی دیجیتال مدرن جایگزین شدند. ای-50ام دارای برد تشخیص افزایش یافته و قابلیت های ردیابی بهبود یافته است.

همچنین، رادار این هواپیما مقاومت بیشتری در برابر جمینگ دارد. ای-50ام به سامانه های جنگ الکترونیک مجهز شده است. این مدل در سال 1990 خدمت در نیروی هوایی شوروی را آغاز کرد. در مجموع 26 فروند ای-50 اصلی به مدل ای-50ام ارتقا یافتند.

ای-50یو نسخه بروزرسانی شده ای-50ام محسوب می شود. این ارتقا با هدف افزایش عمر عملیاتی هواپیماهای ای-50 باقیمانده صورت گرفت. این پروژه در سال 2003 آغاز شد. تا سال 2008 توسعه این پروژه به واسطه محدودیت بودجه کند پیش می رفت، اما در این سال سرمایه لازم تامین شد.

از بهبودهای کلیدی در ای-50یو می توان به کامپیوترهای آنبورد جدید و سامانه ارتباطات ماهواره ای مدرن شده اشاره کرد. رادار مدرن شده ای-50یو برد رهگیری به ویژه در برابر اهدافی با سطح مقطع راداری پایین مانند موشک های کروز را افزایش داده است. ایستگاه های کاری خدمه نیز مدرنیزه شدند.

ای-50یو به پیشرانه های جدید پی‌اس-90ای-76 مجهز شده که 15 درصد نیرومندتر از پیشرانه های استاندارد دی-30کی‌پی است.

آزمایش های ای-50یو در سال 2009 تکمیل شدند. نخستین فروند از این مدل در سال 2011 وارد خدمت در نیروی هوایی روسیه شد. تا سال 2022، در مجموع شش فروند هواپیما به ای-50یو بروزرسانی شدند. این هواپیما حضور فعالی در حمله روسیه به اوکراین داشته و از آن برای شناسایی موقعیت سامانه های دفاع هوایی اوکراین و حملات موشکی به این کشور استفاده شده است.

ای-50ئی‌آی نیز نسخه صادراتی به هند است که سه فروند از آن تحویل نیروی هوایی این کشور شده است.

بیشتر بخوانید:

قطار شبح ؛ دلبر 60 میلیون دلاری ولادیمیر پوتین! (+عکس)

بوئینگ ئی7؛ هواپیمایی که جایگزین نسل قبل آواکس می شود! (+عکس)

ببینید | ورود کوادکوپتر اکراینی به پایگاه هوایی روسیه و فرود روی آنتن آواکس!

استانیسلاو پتروف، مردی که یک تنه دنیا را از جنگ اتمی نجات داد

درباره بزرگ ترین هواپیمای جهان که روسیه نابود کرد: آنتونوف ای‌ان-225 مریا (+فیلم و عکس)

دستور رئیس جمهور روسیه برای ساخت دو فروند هواپیمای "روز رستاخیز"

تماشاخانه

بحران آب در شمال شرقی سوریه: اتهامات سنگین علیه ترکیه / بی‌برقی و بی‌آبی برای یک میلیون سوری (فیلم)

تراژدی در یک دریاچه، از فریاد کمک تا حبس ابد / مادری که دو بچه‌اش را کشت حالا چه می‌خواهد؟ (فیلم)

فیلم های دیگر