آیا الگوی حکمرانی ما نیارمند تغییر است؟

عصر ایران؛ سجاد بهزادی- حکم‌رانی خوب؛ راه و الگوی خاص خود را دارد. قاعده و قانون دارد و چنانچه شناخت دقیقی از جهانی شدن و فضای بین المللی نباشد زمین گیر خواهی شد. در حکم‌رانی خوب، شما محکوم به داشتن سطح بالای ارتباط با لایه های داخلی جامعه و جهان بیرون هستید و تصمیم سازی های شما می بایست مبتنی بر fact و جریان آزاد اطلاعات باشد. به قول استاد دانشگاه شهید بهشتی "در حکم‌رانی خوب سیستم ها تصمیم می گیرند و نه اشخاص".

حالا بعد از چهار دهه، حکم‌رانی ما چه مسیر و الگویی را طی کرده است و با حکم‌رانی چقدر به شاخص های توسعه و رفاه نزدیک شده ایم؟

نشانه هایی وجود دارد که به ما می گوید الگوی حکم‌رانی کنونی نتوانسته است پاسخگوی نیازها وچالش های جامعه باشد در این یادداشت به برخی از این نشانه ها اشاره می کنم.

بر اساس کدام الگوی حکم‌رانی فقر و تورم در کشور پایان خواهد پذیرفت؟

ایران، از محدود کشورهای جهان است که با بیش از ۴۰ سال تورم دو رقمی حکم‌رانی می کند. به قول یکی از کارشناسان، ترسناک ترین تعبیری که درباره ایران وجود دارد همین است." کشوری با بیش از چهل سال تورم دو رقمی! تورم فقط تورم نیست! تورم چکیده همه ناکارآمدی هاست و چند دهه زندگی در یک جامعه تورمی، رنگ و رخسار جامعه را تغییر داده است. هیچ هدفی در کشور مهمتر از کاهش تورم نبوده و نیست و نخواهد بود."

بر اساس کدام مدل و الگوی حکم‌رانی، می خواهیم ضمن تنش با جهان بیرون، جذب سرمایه گذار داشته باشیم و حتی تولید ناخالص داخلی خود را هم بالاتر ببریم.

باید دید دنیای بیرون و حتی همین کشورهای عرب خلیج فارس، با کدام الگوی حکم‌رانی به توسعه و رفاه رسیده اند. یکی از مقامات اماراتی گفت "ما میخواهیم طی ١٠ سال آینده، تولید ناخالص داخلی ‎امارات را از ۴٠٠ میلیارد دلار فعلی به ٨٠٠ میلیارد دلار برسانیم و این نیاز به روابط صلح آمیز و تعادلی با ایران، ترکیه و حتی سوریه دارد."

این الگوی حکم‌رانی به قول یک استاد دانشگاه "برگرفته از ‏محاسباتِ اقتصادی به موازات همان نظراتی است که شیائوپینگ در دهۀ ١٩٨٠ مطرح کرد: برای آنکه ‎چین ثروتمند شود و استقلال سیاسی خود را حفظ کند، نیاز به نیم قرن صلح با جهان داشت. حکمرانانی که این اصول را نمی دانند یا تغافل می کنند؛ از یک بحران به بحرانی دیگر، سیرِ مُعلق می کنند."

بر اساس کدام الگوی حکم‌رانی دولت برای تامین یارانه ها، دست توی جیب بانک ها می‌کند. مگر بانک‌ها و صندوق توسعه ملی قلک دوم دولت‌ها هستند؟

مدتی پیش روزنامه اعتماد نوشت "برخی از بانک‌ها مدعی هستند که دولت ها منابع پرداختی یارانه نقدی خود را از محل منابع این بانک‌ها تامین می کنند و بابت این موضوع به بانک‌ها بدهی دارند اما هنوز دولت یا بانک مرکزی در این خصوص توضیحی ارایه نداده‌ است. سالیان درازی است که دست دولت در جیب بانک‌ها رفته است چه در زمانی که ویروس کرونا در ایران شیوع پیدا کرد مساله پرداخت تسهیلات ارزان به کسب و کارها را به بانک‌ها تحمیل کردند و چه در رخدادهای مختلف دیگر دولت از منابع بانک‌ها استفاده کرده است."

کدام الگوی حکم‌رانی ما را بعد از حدود نیم قرن ، از شعار "اتوبوس را مجانی می‌کنیم و برای طبقه مستضعفمسکن می‌سازیم"، به وام رهن مسکن رسانده است. الگوی حکم‌رانی ما چگونه بوده است که خانه دار شدن مانند رویا مانده است.

گفته می شود یک کارمند یا کارگر تهرانی از ابتدای شروع به کار تا ۲ سال پس از بازنشستگی قادر به خانه‌دار شدن نیست. هفته‌نامه تجارت‌فردا نوشت ۲ دهه پیش ایرانیان با ۸.۵ سال پس‌انداز می‌توانستند یک آپارتمان ۷۵ متری در ‎تهران بخرند که حالا این مدت به ۳۲ سال پس‌انداز رسیده است.

کدام الگوی حکم‌رانی بر کشور حاکم است که تولید زمین گیر می شود و هنوز پس از ۴ دهه نمی توانیم در بسیاری از حوزه ها کالای با کیفیت بسازیم. خیلی عذاب آور است وقتی که محصول کشاورزی ما که با آب و خاک و سرمایه ملی این کشور تولید می شود در مرزها عودت داده می شود.

قصه تولید در کشور دردناک ترین قصه این روزهای اقتصاد ماست. خودرو سوگلی این قصه است. بعد از سالها که پول های هنگفتی به خودروسازان دادیم تا تولید داخلی داشته باشند، تازه یک نماینده مجلس می گوید " ۱۰۰ درصد قطعات خودرو در ایران چینی است. هیچگونه اقدام مثبتی برای مردم انجام ندادیم و تفاوت در این است که در گذشته مونتاژ اروپایی می‌کردیم و الان مونتاژ چینی، که ظلم به مردم کشور است و ۳۷ درصد کشتار جاده‌ای ایران از خودروها است."

این چه الگوی حکم‌رانی است که می خواهیم بحران ها را با روش دستوری مدیریت کنیم و اندیشه علمی در مدیریت بحران کمتر مورد اعتناء قرار می گیرد؟

نماینده شازند (اراک) در مجلس از فرمان اخیر رئیس جمهور انتقاد کرد و نوشت "آقای رئیسی حدود یکسال است که رئیس‌جمهور هستید، لطفا از حال و هوای قوه قضائیه تشریف بیارید بیرون!!! حاج آقا اگر اجازه بدهید یکی دوتا از دستوراتتان فورا انجام نشود! بعد از ریشه کن کردن فوری فقر تا پیش از عید و دستور فوری برای پایین آمدن قیمت ها، اکنون ساختمان ها فورا مقاوم سازی خواهند شد. آخه چرا... ؟!"

تصمیمات ما برای حل مسئله ها وچالش ها با کدام الگوی حکم‌رانی مطابقت دارد؟

گاهی آنچنان تصمیمات ما نابخردانه است که به قول یکی از اعضاء اتاق بازرگانی ایران "اگر تصمیمات را با تاس می گرفتند باز هم نتایج بهتر بود! این‌که یک کشور نفتی در اوج تاریخی قیمت های نفت، اقتصادی بحران‌زده، بازاری ملتهب و مردمی پریشان ‌احوال داشته باشد، ارزش پولش روزانه سقوط کند و همه اقشارش معترض و ناراضی باشند، پدیده‌ی بی‌نظیریست. اگر تصمیمات را با تاس ریختن هم می‌گرفتند اوضاع بهتر از این بود."

این چه حکم‌رانی است که تورم وفقر و گرسنگی را امتحان الهی می دانیم؟

یکی از چهره های اصولگرا و نزدیک به همین جریان فکری ، مدتی پیش طی یادداشتی نوشت " چه کسی فکر می کرد فرجام انقلابی که قرار بود دین و دنیای مردم را آباد کند، به اینجا برسد که میلیونها خانواده ایرانی با وجود زندگی در کشوری غنی و ثروتمند، به زیر خط فقر سقوط کنند... این حکمرانی غلط تا کی قرار است ادامه پیدا کند و تا کجا قرار است میزان صبر و تاب آوری جامعه سنجیده شود؟ "

نشانه های بیش تری وجود دارد و همگی به ما هشدار می دهند که الگوی حکم‌رانی ما اگر هم کاملا شکست خورده نباشد، مطلوب نظر نیست و چالش های زیادی که در زمینه های مختلف کشور را احاطه نموده است که با این الگو برطرف نمی شود و بحران هایی بیش تری هر روز روی هم تلنبار خواهد شد.ما حتی در اخلاق هم نمره قابل قبولی نداریم.

تورم ، بیماری، بی اخلاقی و تحریم های بین المللی را نمی توان با این الگو و شیوه حکم‌رانی از پیش رو برداشت. بحران ناکارآمدی سال هاست که بیش تر ارکان جامعه را در هم تنیده و مخصوص این دولت و آن دولت هم نیست.

راه فرار از بحران های کنونی با این الگوی حکم‌رانی سخت و حتی ناممکن است. باید به قول حافظ شیرازی "طرحی نو دراندازیم".

توسعه عملا مسدود شده است و باید پذیرفت که هیچ گونه کارآمدی در یک نظام حکمرانی ناکارآمد امکان پذیر نیست و هنگامی که فساد گسترش می یابد امکان ترمیم فساد سخت می گردد.

الگوی حکم‌رانی کشورهای توسعه یافته روشن است و تجربه آنها جلوی دیده گان ما قرار دارد. 

بیشتر بخوانید:

رنج ناکارآمدی به جای نماد برنج؛ کاسۀ چه‌کنم پیش چشم میلیون‌ها شهروند و مسافر در گیلان

«دیپلماسی راه» در وقت اضافه 

طبقه متوسط در آستانه فروپاشی؛ "منزلتم را برگردانید، تا نمیرم"

نهاد خانواده دارد می‌پاشد؛ شما انتظار فرزندآوری دارید؟

غم نان؛ نگرانی از گرانی در جامعه ایران

منافع‌مان را به دنیا گره بزنیم/ بین‌المللی شویم/ ایران؛ تشنۀ سرمایه‌گذاری

جامعه فرودست شده ایران

احساس ناامنی؛ گاهی بدتر از خود ناامنی

داغ قطر بر دل ما !

چرا جهان به ما لبخند نمی زند؟

ژاپن پس از آبه؛ سیستم و قانون را نمی توان ترور کرد

خبر خوش از عملکرد خوب زاده می‌شود

تماشاخانه

بحران آب در شمال شرقی سوریه: اتهامات سنگین علیه ترکیه / بی‌برقی و بی‌آبی برای یک میلیون سوری (فیلم)

تراژدی در یک دریاچه، از فریاد کمک تا حبس ابد / مادری که دو بچه‌اش را کشت حالا چه می‌خواهد؟ (فیلم)

فیلم های دیگر