.png "عصر ایران")
۱۸ آبان ۱۴۰۳
به روز شده در: ۱۸ آبان ۱۴۰۳ - ۱۲:۳۵
اسرائیل دو هواپیمای امداد به هلند می‌فرستد (فیلم) اطلاعات "سواد سلامت" را از کجا دریافت کنیم؟
ظهور اینترنت و استفاده از رسانه‌های اجتماعی در دستگاه‌های تلفن همراه، نحوه دریافت اطلاعات را دگرگون کرده است. نکته قابل توجه این است که افرادی با سطوح سواد بهداشتی بالا، بیشتر از خطرات ناشی از عدم اطمینان در اینترنت آگاهی دارند.
مدیر گروه بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان با اشاره به چگونگی افزایش سواد سلامت و نقش آن در سلامت گفت: بیشتر افراد، اطلاعات مربوط به بیماری و سلامتی را از طریق اینترنت دریافت می‌کنند بنابراین لزوم ایجاد بسترهای اینترنتی که عاری از اطلاعات غیر علمی به خصوص در ارتباط با همه‌گیری کرونا عاری از شایعات باشد، اهمیت بسزایی دارد.
دکتر سیما اورنگ در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: سواد سلامت، میزان توانایی افراد در به دست آوردن، تحلیل کردن و فهمیدن اطلاعات و خدمات اولیه بهداشتی است که به آن نیاز دارند تا بتوانند در مورد مسائل مربوط به سلامتی خود مشارکت داشته و تصمیم‌های درستی اتخاذ کنند. سازمان جهانی بهداشت در گزارشی، سواد سلامت را به عنوان یکی از بزرگترین عوامل تعیین‌کننده سلامت معرفی کرده است. گرچه هنوز به درستی معلوم نیست که سواد سلامت تا چه حد بر نتایج سلامتی تأثیرگذار است اما دلایل زیادی حاکی از آن است که بسیاری از نتایج ناخوشایند مرتبط با سلامتی، در نتیجه سواد سلامت ناکافی است.
وی افزود: به زبان ساده‌تر، سواد سلامت یعنی اینکه بتوانیم از آموخته‌های مفاهیم سلامت در راستای خودمراقبتی و ارتقای سلامت استفاده کنیم. تصور عمومی از دارا بودن سواد سلامت این است که باید علائم تمام بیماری‌ها را شناخت و با بروز آن‌ها در بدن به پزشک متخصص آن بیماری مراجعه کرد؛ این تصور هم درست است و هم نادرست. بخش درست آن این است که به هر حال این دانسته‌ها نیز بخشی از سواد سلامت محسوب می‌شوند اما بخش نادرست آن به این مساله برمی‌گردد که این اطلاعات، تمام سواد سلامت را تشکیل نمی‌دهند. بخش مهم و اصلی سواد سلامت به این موضوع اشاره دارد که چگونه زندگی کنیم تا سالم‌تر بمانیم؟
مدیر گروه بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: توانایی درک اطلاعات نوشتاری و شفاهی که از طرف پزشک، پرستار، داروساز و تیم بهداشت و درمان به فرد ارائه می‌شود، توانایی عمل کردن بر اساس دستورالعمل‌های مربوط به برنامه‌های دارویی و مراقبت‌های پزشکی و توانایی خواندن اطلاعات نوشتاری مربوط به حوزه‌های سلامت و بهداشت مثل برچسب‌ها، پیوست‌های مربوط به داروها، فرم‌های رضایت‌نامه و ... از توانایی‌های لازم در کسب سواد سلامت هستند.
وی افزود: بر اساس آخرین گزارش‌های دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، بیش از ۵۰ درصد افراد جامعه از معیارهای لازم سواد سلامت بی‌بهره‌اند که این یافته در افرادی که از آسیب‌پذیری بالاتری نسبت به دیگران برخوردارند از جمله افراد بالای ۵۵ سال، افراد با تحصیلات کم و افراد بیکار، بیشتر بود. سطح سواد سلامت در دانشجویان و دانش‌آموزان نیز مطلوب نبوده است.
اورنگ در خصوص ویژگی‌های سواد سلامت دیجیتال بیان کرد: سواد سلامت دیجیتال به معنی توانایی جستجو، یافتن، درک و ارزیابی اطلاعات بهداشتی مبتنی بر فضای دیجیتال (اینترنت) است. انجمن کتابخانه‌های آمریکا سواد دیجیتالی را توانایی استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای یافتن، ارزیابی، ایجاد و برقراری ارتباط اطلاعات که نیاز به مهارت‌های شناختی و فنی دارد تعریف می‌کند.
وی افزود: ظهور اینترنت و استفاده از رسانه‌های اجتماعی در دستگاه‌های تلفن همراه، نحوه دریافت اطلاعات را دگرگون کرده است. نکته قابل توجه این است که افرادی با سطوح سواد بهداشتی بالا، بیشتر از خطرات ناشی از عدم اطمینان در اینترنت آگاهی دارند.
مدیر گروه بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: در حال حاضر بیشتر افراد، اطلاعات مربوط به بیماری و سلامتی را از طریق اینترنت دریافت می‌کنند بنابراین لزوم ایجاد بسترهای اینترنتی که عاری از اطلاعات غیر علمی به خصوص در ارتباط با همه‌گیری کرونا عاری از شایعات باشد، اهمیت بسزایی دارد.
وی بیان کرد: با توجه به نقش حمایتی و مراقبتی زنان در خانواده و ارتباط بیشتر با فرزندان و والدین، زنان نقش اثرگذار و بسیار مهمی در سلامت خانواده و جامعه ایفا می‌کنند بنابراین افزایش سواد سلامت زنان جامعه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. بر اساس شواهد موجود، در شرایط یکسان اقتصادی زنانی که دارای سطح سواد سلامت بالاتری هستند فرزندان سالم‌تری دارند. برای شکست کرونا نیز افزایش سواد سلامت افراد جامعه به خصوص زنان یک امر بسیار ضروری است.
اورنگ گفت: برای افزایش سطح سواد سلامت مردم، نیاز به همکاری‌های بین بخشی وزارتخانه‌ها و سازمان‌هایی است که به نوعی در حفظ و تامین سلامت مردم دخیل هستند و در این میان نقش رسانه، بسیار تاثیرگذار و پررنگ است.
وی افزود: زمانی که مشارکت همه افراد جامعه در مبارزه و جلوگیری از انتشار سریع عوامل بیماری‌زا مانند ویروس کرونا لازم می‌شود، حجم بالای اطلاعات و پیچیدگی محتواها در فضای حقیقی و مجازی جامعه مانع بزرگی در واکنش سریع و صحیح اعضای جامعه محسوب و موجب سردرگمی در انتخاب پیام‌های صحیح و حتی برداشت ناصحیح از آن می‌شود.
مدیر گروه بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان بیان کرد: بنابراین نقش آموزش مراکز و سایت‌های مورد تایید وزارت مجموعه وزارت بهداشت و دانشگاه های علوم پزشکی که منابع علمی و صحیح انتشار پیام‌های مرتبط با بهداشت و سلامتی هستند بسیار مهم است. موضوع مهم علاوه بر آموزش‌های پایه، آموزش تشخیص پیام‌های صحیح و تحلیل اطلاعاتی است که فرد از راه‌های مختلف به دست می‌آورد.
وی در خصوص منابع کسب اطلاعات سلامت گفت: بر اساس آخرین گزارش‌های دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، ۳۱ درصد افراد اطلاعات سلامت را از اینترنت، حدود ۳۰ درصد از طریق پرسیدن از پزشک و کارکنان بهداشتی و درمانی، ۲۴ درصد از صدا و سیمای سراسری، حدود ۸ درصد از صدا و سیمای شبکه استانی، حدود ۴ درصد از طریق پرسیدن از دوستان و آشنایان، حدود ۲ درصد از کتابچه، جزوه، بروشورهای آموزشی و تبلیغی و حدود یک درصد از از طریق سایر روش‌ها (شبکه‌های ماهواره‌ای، تلفن گویا و...) به دست می‌آورند.
اورنگ افزود: با توجه به اینکه اینترنت بیشترین منبع کسب اطلاعات سلامت است، مردم همواره با اخبار یا مطالبی روبه‌رو می‌شوند که گاهی نسبت به اعتبار، درستی و وثوق آن‌ها دچار تردید می‌شوند و گاهی کاملا تحت تأثیر قرار آن قرار می‌گیرند و آن مطلب را می‌پذیرند یا به سرعت باور می‌کنند و بلافاصله آن را برای دوستان، آشنایان و گروه‌های مختلفی که عضو آن هستند می‌فرستند.
وی بیان کرد: این در حالی است که در بسیاری از اوقات با دیدن و خواندن این مطالب یکی از اولین سوال‌هایی که به ذهن می‌رسد این است که اگر واقعا این خبر درست است چرا تاکنون صحبتی رسمی درباره‌اش نشده و یک منبع رسمی از آن چیزی نگفته است؟ یا چطور ممکن است چنین چیزی وجود داشته باشد و مردم یا مسئولان نسبت به آن بی خبر بوده‌اند یا واکنشی نشان نداده‌اند؟ چنین سوال‌هایی، نشان‌دهنده تلاش منطقی ذهن برای واکاوی و بررسی طبیعی موضوع است، تلاشی که گاه آگاهانه یا ناخودآگاهانه از سوی برخی از ما سرکوب می‌شود و متأسفانه نتایج خوبی در پی ندارد.
مدیر گروه بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان در خصوص چگونگی تشخیص خبر درست از جعلی، تصریح کرد: باید بدانیم خبر را چه کسی نوشته است؛ در خبر درست همیشه نامی واقعی از یک خبرنگار یا روزنامه‌نگار واقعی، که قابل پیگیری باشد به عنوان مرجع و منبع خبر گفته می‌شود اما در خبرهای ساختگی، شایعه یا تبلیغاتی، چنین چیزی وجود ندارد.
وی افزود: همچنین باید از خود بپرسیم خبر چه چیزی می‌خواهد بگوید؟ خبر واقعی وقتی درباره موضوعی جنجالی باشد معمولا به نقل از منابع واقعی معتبر که قابل پیگیری باشند، ذکر می‌شود در حالی که خبر ساختگی منبع دروغین، نشانی اینترنتی ساختگی، عنوان کلی غیرقابل پیگیری و یا با استناد به مطالب مشابه غلط‌انداز دیگر می‌گوید که با اندکی کندوکاو و ژرف‌نگری، نادرستی آن قابل تشخیص است.
اورنگ گفت: علاوه بر این باید بدانیم خبر چه زمانی منتشر شده است؛ حتما باید به تاریخ انتشار خبر دقت شود. اگر با کلمه‌های "خبر فوری" در خبر مواجه شویم باید بیشتر دقت کنیم زیرا احتمال ساختگی بودن یا تبلیغاتی بودن آن بیشتر است. همچنین باید از خود بپرسیم خبر در کجا منتشر شده است؛ خبر درست و مهم، حتما در خبرگزاری‌ها و وبگاه‌های مشهور دارای اعتبار نیز منتشر می‌شود. اگر خبر برای نخستین بار در شبکه‌های اجتماعی مشاهده می‌شود باید پیش از بازنشر و فرستادن آن برای دیگران، درستی آن را بررسی شود.
وی بیان کرد: همچنین باید ببینیم از خواندن خبر چه احساسی به فرد دست می‌دهد؛ خبر ساختگی مثل تبلیغات برای برانگیختن احساس فرد طراحی شده است بنابراین اگر با خواندن خبری بسیار ناراحت شدیم باید درنگ کنیم و نفس عمیقی بکشیم. ادعایی که در خبر وجود دارد را دست کم در سه خبرگزاری یا رسانه معتبر بررسی کنیم و سپس تصمیم بگیریم که خبر را ساختگی یا واقعی به حساب بیاوریم. نباید همه چیز را زود باور کنیم. هیچ چیزی بهتر از تفکر انتقادی در روبه‌رو شدن با خبر نیست.
مدیر گروه بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان با تاکید بر لزوم افزایش سواد رسانه بیان کرد: عادت فوروارد کردن مطالب باید به حداقل ممکن برسد. اگر کسی حوصله ارزیابی مطلب را ندارد چرخه اخبار نامعتبر را با فوروارد نکردن آن باید قطع کرد.
وی با ارائه توصیه‌هایی برای انتشار اطلاعات گفت: باید از اطلاعاتی که منبع روشن و معتبری دارند استفاده و منابع ذکر شود؛ اطلاعات نباید ترس و اضطراب کاربران را افزایش دهد، پیام به گونه‌ای بیان شود که مخاطبان بتوانند منظور پیام را به راحتی و با صرف زمان و تلاش اندک، دریافت کنند، از به کار بردن اصطلاحات فنی و تخصصی پرهیز شود، از اصطلاحات آشنا برای مخاطب استفاده شود، چنانچه اصطلاحات تخصصی استفاده می‌شود توضیح داده شود، سطح سواد و فرهنگ مخاطب مخاطب درنظر گرفته شود، مطالب آموزشی مهم تکرار شود و بیشتر در دسترس قرار بگیرد و تا حد امکان از اینفوگرافی برای ارائه اطلاعات استفاده شود.
نظرات کاربران
لینک کوتاه: کپی لینک
دعوتنامه سری اول خریداران خودرو شاسی بلند ترا صادر شد یک زن رئیس دفتر ترامپ شد آقای مهدی تاج، شکایت از «ترامپ» به کجا رسید؟ یک فعال رسانه‌ای اصولگرا: احتمالا در تلاش هستند برای تعطیلی گزارش های زنده عادل فردوسی پور چه کسانی می‌توانند نام خانوادگی‌شان را تغییر دهند/ جزییات قانون قیمت واقعی بنزین اعلام شد / هر لیتر وارداتی چند؟ قیمت طلا، سکه و ارز امروز ۱۸ آبان ۱۴۰۳/ سکه یک کانال پایین آمد طوفان در کوبا؛ قطع سراسری برق، سقوط درختان و آسیب به زیرساخت‌ها آغاز ثبت گمرکی آیفون مسافری در فرودگاه امام خمینی تحلیل جورج فریدمن از پشت پرده تداوم جنگ های بدون برنده در خاورمیانه / «ایران بزرگترین ارتش خاورمیانه را دارد» وزیر کشور:
روند کنترل و انسداد مرزها شدت گرفته است توقیف آمبولانس‌های بدون مجوز با دستور قضایی انفجار گاز در حسینیه ارشاد همدان / شیشه منازل اطراف شکست؛ خودروهای عبوری آسیب دیدند و برق محله قطع شد کامالا هریس؛ شکست به خاطر اروپایی‌بازی/ 60 سال قبل در تهران: ترور نخست‌وزیر به دلیل آمریکایی‌بازی؟! هواشناسی: بارش پراکنده و وزش باد در برخی استان‌ها