ویروس‌هایی که خطر سرطان را افزایش می‌دهند

ویروس ها میکروب های بسیار کوچک و عفونی هستند. آنها از نظر فنی انگل هستند زیرا به یک سلول میزبان برای تکثیر نیاز دارند. پس از ورود، ویروس از اجزای سلول میزبان برای تکمیل چرخه زندگی خود استفاده می کند.

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "هلث لاین"، برخی ویروس های می توانند موجب ابتلا به سرطان شوند یا در این زمینه نقش داشته باشند. این ویروس ها به نام ویروس های آنکوژنیک شناخته می شوند.

برخلاف ویروس های دیگر، مانند ویروس های آنفلوآنزا، که موجب یک عفونت حاد می شوند، ویروس های آنکوژنیک اغلب زمینه ساز عفونت های بلند مدت و پایدار هستند.

بنابر ارزیابی های صورت گرفته، ویروس ها سهمی حدودا 20 درصدی از سرطان ها دارند. و ممکن است ویروس های آنکوژنیک بیشتری وجود داشته باشند که کارشناسان هنوز آنها را کشف نکرده اند.

ویروس اپشتین-بار (EBV)

اپشتین-بار نوعی ویروس هرپس است. شما ممکن است با این نوع ویروس آشنا باشید زیرا دلیل مونونوکلئوز عفونی است که به نام مونو نیز شناخته می شود.

ویروس اپشتین-بار بیشتر از طریق بزاق منتقل می شود. تماس با این ویروس می تواند از طریق سرفه، عطسه، و تماس نزدیک مانند بوسیدن یا استفاده از وسایل مشترک صورت بگیرد.

این ویروس می تواند از طریق خون و مایع منی نیز منتقل شود. این به معنای آن است که شما می توانید به واسطه رابطه جنسی، انتقال خون، یا پیوند عضو به ویروس اپشتین-بار مبتلا شوید.

بیشتر عفونت های ویروس اپشتین-بار در دوران کودکی رخ می دهند، اگرچه تمام افرادی که در معرض ویروس قرار می گیرند دارای علائم نیستند. زمانی که ویروس وارد بدن انسان می شود، در ادامه زندگی همراه شما خواهد بود. اما در نهایت در بدن شما خاموش می شود.

جهش هایی که به واسطه عفونت ویروس اپشتین-بار در سلول ها رخ می دهند ممکن است منجر به برخی سرطان های نادر از جمله موارد زیر شوند:

- لنفوم بورکیت

- سرطان نازوفارنکس

- لنفوم هوچکین

- سرطان معده

ویروس هپاتیت B (HBV)

ویروس هپاتیت B موجب هپاتیت ویروسی می شود. هپاتیت در واقع التهابی در کبد است. بیشتر افراد مبتلا به ویروس هپاتیت B پس از یک عفونت حاد وارد دوران بهبودی می شوند، با این وجود، برخی به عفونت ویروس هپاتیت B مزمن (بلند مدت) مبتلا می شوند.

ویروس از طریق مایعات بدن از جمله خون، مایع منی، و ترشحات واژن منتقل می شود.

از روش های شایع ابتلا به عفونت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- رابطه جنسی محافظت نشده با فرد مبتلا به ویروس

- استفاده از سرنگ های مشترک  

- به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی که ممکن است حاوی خون باشند، از جمله تیغ اصلاح و مسواک

- انتقال ویروس به نوزاد در زمان تولد، در صورت ابتلای مادر به ویروس هپاتیت B

ابتلا به عفونت ویروس هپاتیت B مزمن به التهاب و آسیب دیدگی کبد منجر می شود که از عوامل خطرآفرین برای سرطان کبد هستند.

ویروس هپاتیت C (HCV)

همانند ویروس هپاتیت B، ویروس هپاتیت C نیز موجب هپاتیت ویروسی می شود. ویروس هپاتیت C نسبت به ویروس هپاتیت B احتمال کمتری دارد با بروز علائم همراه باشد، اما احتمال بیشتری دارد موجب یک عفونت مزمن شود. در نتیجه، برخی افراد ممکن است از ابتلا به عفونت ویروس هپاتیت C آگاه نباشند.

ویروس هپاتیت C همانند ویروس هپاتیت B منتقل می شود. با این وجود، به نظر می رسد رابطه جنسی دلیلی اندکی کمتر شایع برای انتقال ویروس هپاتیت C باشد.

همانند ویروس هپاتیت B، عفونت ویروس هپاتیت C مزمن می تواند به التهاب و آسیب بلند مدت کبد منجر شود که خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد.

ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV)

ویروس نقص ایمنی انسانی یا اچ‌آی‌وی یک رترو ویروس است که می تواند ابتلا به ایدز را در پی داشته باشد.

ویروس نقص ایمنی انسانی سلول های سیستم ایمنی به نام سلول های T کمک کننده را عفونی و نابود می سازد. با کاهش تعداد این سلول ها، سیستم ایمنی در مبارزه با عفونت ها با دشواری مواجه می شود.

ویروس نقص ایمنی انسانی از طریق مایعات بدن از جمله خون، مایع منی، و ترشحات واژنی قابل انتقال است.

از جمله روش هایی که می توانند موجب انتقال ویروس شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- رابطه جنسی محافظت نشده با فرد مبتلا به ویروس

- استفاده از سرنگ های مشترک  

- به اشتراک گذاشتن لوازم شخصی که ممکن است حاوی خون باشند، از جمله تیغ اصلاح و مسواک

انتقال ویروس به یک نوزاد در زمان تولد اگر مادر به ویروس نقص ایمنی انسانی مبتلا باشد

باید به این نکته اشاره داشت که ویروس نقص ایمنی انسانی خود موجب ابتلا به سرطان نمی شود. سیستم ایمنی نقش مهمی در مبارزه با عفونت ها و یافتن و حمله به سلول های سرطانی دارد. تضعیف سیستم ایمنی به واسطه عفونت ویروس نقص ایمنی انسانی می تواند خطر ابتلا به برخی انواع سرطان مانند سارکوم کاپوسی، لنفوم غیر هوچکین و سرطان دهانه رحم را افزایش دهد.

ویروس هرپس انسانی تیپ 8 (HHV-8)  

گاهی اوقات ویروس هرپس انسانی تیپ 8 به ویروس هرپس مرتبط با سارکوم کاپوسی (KSHV) ارجاع شده است.

عفونت با ویروس هرپس انسانی تیپ 8 نادر است.

ویروس هرپس انسانی تیپ 8 بیشتر از طریق بزاق منتقل می شود، اگرچه می تواند از طریق رابطه جنسی، پیوند عضو، و انتقال خون نیز منتقل شود.

این ویروس موجب نوعی نادر از سرطان به نام سارکوم کاپوسی می شود. این سرطان دیواره داخلی رگ های خونی و رگ های لنفاوی را تحت تاثیر قرار می دهد. ویروس هرپس انسانی تیپ 8 می تواند در سلول های این بافت ها یافت شود.

در شرایط عادی، سیستم ایمنی ویروس را زیر کنترل می گیرد. در نتیجه، بیشتر افراد مبتلا به یک عفونت هیچ علائمی ندارند یا به سارکوم کاپوسی مبتلا نمی شوند.

با این وجود، افرادی با سیستم ایمنی ضعیف، به عنوان مثال به واسطه اچ‌آی‌وی، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سارکوم کاپوسی قرار دارند. این به دلیل آن است که سیستم ایمنی ممکن است قادر به کنترل ویروس هرپس انسانی تیپ 8 نباشد.

ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)

به گفته موسسه ملی سرطان آمریکا، بیش از 200 نوع از ویروس پاپیلومای انسانی وجود دارند. برخی انواع موجب تشکیل زگیل روی پوست می شوند، در شرایطی که انواع دیگر می توانند موجب بروز زگیل در ناحیه تناسلی، گلو، یا مقعد شوند. با این وجود، عفونت ویروس پاپیلومای انسانی ممکن است همواره موجب بروز علائم نشود.

بسیاری از انواع ویروس پاپیلومای انسانی از طریق تماس پوست با پوست طی رابطه جنسی منتقل می شوند. از آنجایی که ویروس می تواند از طریق تماس پوستی منتقل شود، استفاده از لوازم پیشگیری و محافظت، مانند کاندوم، می تواند احتمال انتقال ویروس را کاهش دهد، اما به طور کامل از آن پیشگیری نمی کند.

بسیاری از افراد مبتلا به عفونت ویروس پاپیلومای انسانی در نهایت بهبودی کامل را تجربه می کنند. با این وجود، در برخی موارد عفونت ویروس پاپیلومای انسانی بلند مدت می تواند به تغییرات سلولی منجر شود که می تواند به برخی انواع سرطان از جمله موارد زیر منجر شود:

- دهانه رحم

- واژن

- آلت تناسلی

- مقعد

- قسمت پایینی حلق

انواعی از ویروس پاپیلومای انسانی که موجب این سرطان ها می شوند به نام ویروس های پاپیلومای انسانی پر خطر شناخته می شوند. چهارده سویه از ویروس پاپیلومای انسانی پر خطر وجود دارند، اگرچه HPV16 و HPV18 مسئول بیشتر موارد سرطان هستند.

ویروس تی-لنفوتروفیک انسانی (HTLV)

همانند اچ‌آی‌وی، ویروس تی-لنفوتروفیک انسانی یک رترو ویروس است. این ویروسی شایع در مناطقی مانند ژاپن، کارائیب، آفریقا، خاورمیانه و آمریکای جنوبی محسوب می شود.

ویروس تی-لنفوتروفیک انسانی از طریق خون منتقل می شود. گزینه های بالقوه انتقال شامل موارد زیر می شوند:

- رابطه جنسی محافظت نشده

- زایمان

- شیر دادن به نوزاد

- سرنگ های مشترک

- انتقال خون

به عنوان یک رترو ویروس، بخشی از چرخه زندگی ویروس تی-لنفوتروفیک انسانی شامل ادغام ژن های ویروسی در ژن های سلول میزبان می شود. این می تواند بر چگونگی رشد سلول یا بیان ژن های آن تاثیرگذار باشد و به طور بالقوه می تواند به سرطان منجر شود.

بسیاری از افراد مبتلا به عفونت های ویروس تی-لنفوتروفیک انسانی هیچ علائمی ندارند. با این وجود، عفونت ویروس تی-لنفوتروفیک انسانی با نوعی سرطان مهاجم به نام لوسمی/لنفوم حاد سلول T (ATL) مرتبط است. بنابر ارزیابی ها، دو تا پنج درصد افراد مبتلا به این ویروس به ATL مبتلا می شوند.

پولیوما ویروس سلول مرکل (MCV)

پولیوما ویروس سلول مرکل از جمله ویروس هایی است که اخیرا کشف شده اند. بیشتر افراد طی دوران کودکی در معرض این ویروس قرار می گیرند و هیچ علائمی ندارند.

روش انتقال پولیوما ویروس سلول مرکل نامشخص است، اگرچه کارشناسان فکر می کنند تماس پوست با پوست در کنار تماس با اشیا یا سطوح آلوده احتمالا مقصر اصلی محسوب می شود.

پولیوما ویروس سلول مرکل ابتدا در نمونه های سلولی از نوعی سرطان به نام کارسینوم سلول مرکل، نوع نادری از سرطان پوست، یافت شد. در حال حاضر، باور بر این است که پولیوما ویروس سلول مرکل دلیل تقریبا تمام موارد کارسینوم سلول مرکل است.

ویروس ها چگونه می توانند موحب سرطان شوند؟

ویروس های آنکوژنیک می توانند از طریق مکانیزم های مختلفی موجب سرطان شوند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- تغییر در ژن های سلولی، از طریق جهش یا تغییر نحوه بیان ژن ها

- سرکوب یا اختلال در سیستم ایمنی

- التهاب بلند مدت

ذکر این نکته اهمیت دارد که تمام عفونت های ویروسی به سرطان منجر نمی شوند. عوامل مختلفی وجود دارند که می توانند بر این که عفونت با یک ویروس آنکوژنیک به سرطان منجر شود، تاثیرگذار باشند که از آن جمله می توان به سلامت سیستم ایمنی، ژنتیک، و محیط زیست اشاره کرد.

سرطان نیز یک بیماری پیچیده است که عوامل مختلفی می توانند بر ابتلا به آن تاثیرگذار باشند. از این رو، بیان این که یک ویروس به صورت مستقیم موجب سرطان می شود، دشوار است. بهتر است ویروس ها را به عنوان یکی از عوامل دخیل در ابتلا به سرطان در نظر بگیریم.

نکات پیشگیرانه

موارد مختلفی را می توانید برای کاهش خطر قرار گرفتن در معرض ویروس آنکوژنیک مد نظر قرار دهید.

واکسن ها

شما می توانید با دریافت واکسن از دو ویروس آنکوژنیک پرهیز کنید:

واکسن هپاتیت B برای تمام نوزادان، کودکان و نوجوانان توصیه شده است. همچنین، دریافت این واکسن برای بزرگسالانی که ممکن است در معرض خطر عفونت ویروس هپاتیت B قرار داشته باشند، توصیه شده است.

واکسن Gardasil 9 در برابر 9 نوع از ویروس پاپیلومای انسانی از جمله هفت ویروس پر خطر  از انسان محافظت می کند. این واکسن برای کودکان 11 یا 12 ساله یا بزرگسالان تا سن 26 سال توصیه شده است.

نکات دیگر

افزون بر دریافت واکسن، شما می توانید موارد دیگری را نیز برای کمک به پیشگیری از عفونت ویروسی مد نظر قرار دهید، از جمله:

- شستشوی مکرر دست ها به ویژه پیش از غذا خوردن، پس از استفاده از توالت، و پیش از لمس صورت، دهان یا بینی

- به اشتراک نگذاشتن لوازم شخصی حاوی بزاق یا خون، از جمله لیوان ها، مسواک و تیغ اصلاح

- استفاده از گزینه های محافظ، مانند کاندوم، هنگام رابطه جنسی

- غربالگری منظم برای ویروس پایپلومای انسانی

- غربالگری منظم برای ویروس هپاتیت C و ویروس نقص ایمنی انسانی

- عدم استفاده از سرنگ های مشترک

- حصول اطمینان از استفاده از سوزن های استریل و جدید هنگام خالکوبی یا پیرسینگ

توصیه پلیس به مردم برای انجام معاملات ملکی (فیلم)

تماشاخانه

پرواز معجزه وار و خطی قوها/ تماشای یکی از شگفتی‌های طبیعت (فیلم)

آمریکا هم بله؟ ببینید مهاجران چطور در روز روشن وارد این کشور می‌شوند (فیلم)

فیلم های دیگر