یبوست وضعیتی آزار دهنده و دردناک است که به راحتی میتوان از آن پیشگیری کرد و یا آن را درمان کرد. آنچه که در داخل بدن شما اتفاق می افتد نسبتا ساده است: به طور خلاصه، روده بزرگ (کلون) آب زیادی (از موادی که از آن عبور می کنند)جذب کرده است، و این باعث میشود مدفوع (مواد زاید دفعی) خشک شده و به سختی در روده حرکت کند. و این یعنی یبوست.
اما این که چرا چنین اتفاقی می افتد کمی پیچیده است و معمولا پاسخ آن به رژیم غذایی مربوط میشود.
دکتر مایکل کامیلری، یک متخصص گوارش در کلینیک مایو در روچستر می گوید: اولین عامل یبوست عدم مصرف کافی فیبرهای محلول و نامحلول می باشد. فیبرهای محلول (در جو، مركبات و حبوبات یافت میشود)باعث جذب آب به مدفوع میشوند و فیبرهای نامحلول (سبوس گندم، آرد كامل گندم، انواع سبزیها و آجیل منبع بسیار خوب فیبر نامحلول هستند) حجم مدفوع را افزایش میدهند.
این دو در کنار هم به حرکت آسانتر مدفوع در روده ها و در نهایت خروج آنها از بدن کمک میکنند. بنابراین هنگامی که به طور منظم غلات کامل، مغزها و تخمه ها و سبزیجات و میوه های سرشار از فیبر مصرف نمیکنید، طبیعی است که دچار یبوست میشوید.
یکی دیگر از عوامل یبوست می تواند بی آبی بدن باشد. اگر آب و مایعات کافی نمی نوشید، در بدنتان مایعات کافی برای عبور از دستگاه گوارش و نرم کردن مدفوع و سپس خروج آن وجود ندارد. تجویز هشت لیوان آب در روز به تنهایی به درد نمی خورد، چرا که اگر پرواز طولانی و زیاد دارید و یا مشغله کاری تان زیاد است ممکن است به راحتی بدنتان چند ساعت بدون آب بماند.(خوردن آب به تنهایی کافی نیست)
اما حتی اگر آب زیادی در روز بنوشید ولی رژیم غذایی تان حاوی فیبر نباشد، آب نمیتواند از یبوست پیشگیری کند. مگر اینکه فیبر در دستگاه گوارش وجود داشته باشد تا بتواند آبی را که مصرف کرده اید در روده نگه دارد و مدفوع را برای خروج نرم کند.
اگر چه به طور معمول مصرف آب و غذای مناسب به صورت منظم و توجه به ندای بدن (برای مثال اجابت مزاج بلافاصله پس از احساس نیاز بدن به دفع) احتمال یبوست را کاهش میدهد، اما باز ممکن است گاهی دچار یبوست شوید. هنگامی که به یبوست مبتلا هستید چند راهکار ساده و طبیعی را میتوانید امتحان کنید تا به دفع خود کمک کنید:
- سبزیجات خانواده کلم را زیاد مصرف کنید حتی اگر فیبر مصرف میکنید اما یبوست دارید ممکن است باز هم به فیبر بیشتر نیاز داشته باشید. کلم بروکسل، گل کلم، کلم پیچ و سبزیجات دیگر خانواده کلم منابع خوب فیبر هستند که به برطرف شدن یبوست کمک میکنند.
همچنین میتوانید از مکمل های فیبری اسفرزه استفاده کنید تا با سرعتی بیش از خوردن مواد غذایی به حجم مدفوع شما اضافه شود. اما از آنجایی که اسفرزه آب را به خود جذب میکند باید همراه با آن مقدار زیادی آب بنوشید در غیر این صورت نتیجه عکس داشته و یبوست ایجاد میکند.
- آلو سیاه/ آلو بخارا مادربزرگ ها درست می گفتند، آلوها سرشار از فیبر و مقدار زیادی قندهای قابل تخمیر میباشند که همانند ملین عمل میکنند.
- قهوه کافئین باعث انقباضات عضلانی در روده بزرگ می شود و در نتیجه حرکت مدفوع را تسهیل مینماید. قهوه سالمترین و قدرتمندترین منبع تحریک عضلات روده است. چای سبز و سیاه نیز برای این کار خوب است اما نوشیدن سه تا چهار مرتبه چای در روز با کافئین یک فنجان قهوه برابری میکند.
- منیزیم سیترات منیزیم و هیدروکسید منیزیم(نوعی مکمل و دارو) (شیر منیزیم) انواع خاصی از ملین ها هستند که به جای تحریک انقباض روده، آب را جذب روده میکنند. این مسهل ها سریع تاثیر میگذارند.
- یوگا بیشتر ورزشها موجب انقباض و حرکات عضلانی میشود که غذا را در روده به حرکت در می آورند. به خصوص یوگا در این زمینه عالیست چون همه حرکات موثر بر اندام های میانی بدن در آن وجود دارد که موجب حرکات روده و فعال شدن عصبهایی میشود که به دفع کمک میکنند.
- سنا Senna سنا (نوعی گیاه دارویی) که به صورت مکمل یا چای مصرف میشود، یک داروی سنتی مرسوم برای کمک به دفع و حرکات روده می باشد. برگ سنا مسهلی موثر است اما نباید آن را بیش از چند روز استفاده کنید چون بدن به آن عادت میکند و دیگر بدون آن نمیتوانید دفع مناسب داشته باشید.
- ویتامین C چون بدن مقدار مشخصی ویتامین C را میتواند استفاده کند، دوز زیاد آن می تواند اسهال ایجاد نماید. اما تنها در صورتی که یبوست داشته باشید این تاثیر به مزاق شما خوش می آید. توصیه می شود دوز 1000 میلی گرمی از این ویتامین را سه مرتبه در روز مصرف کنید تا حرکات روده تان افزایش یابد.
منبع: سیمرغ