توضیحات مفصل عراقچی درباره قطعنامه لغو تحریم ایران

به گزارش ایسنا،‌ معاون ظریف که در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو سخن می‌گفت، اظهار کرد: برآورد ما این است که بعد از دو ماه بررسی‌های کنگره انجام می‌شود و پس از بررسی به روز توافق می‌رسیم. در روز توافق اتحادیه اروپا مصوبه دیگری را در شورای وزیران می‌گذراند که تحریم‌های یک‌جانبه را لغو می‌کند اما اجرایی شدن آن به مرحله بعدی می‌رود، همچنین در روز توافق که احتمالا پس از دو ماه است دولت آمریکا اجرای تحریم‌های کنگره را متوقف می‌کند و این کار با دستور رییس جمهور آمریکا صورت می‌گیرد اما اجرایی شدن آن هم در مرحله بعد صورت می‌گیرد.

وی ادامه داد:‌ در مرحله‌ای که هم ما و هم طرف مقابل کارهایی را که باید انجام دهیم، دادیم توافق اجرا می‌شود، البته در این مرحله یک اختلاف زمانی بین اقدامات ما و اقدامات آن‌ها وجود دارد و از قبل هم این را گفته بودیم. راه حلی که برای این مساله پیدا شد این است که قبل از اینکه ایران کاری انجام دهد اروپا و آمریکا تحریم‌هایشان را لغو کنند اما اجرایی‌شدن آنها تا وقتی که ایران اقداماتش را انجام نداده است صورت نمی‌گیرد. وقتی این مراحل طی شد به روز اجرایی‌شدن می‌رسیم که احتمالا تا آن روز 4 تا 6 ماه زمان است. در این مدت باید مقدمات کارها انجام شود و از آن روز توافق رسما اجرایی می‌شود و همه تحریم‌ها برداشته خواهد شد و فعالیت‌های اقتصادی که مرتبط با موضوع هسته‌ای با مشکل مواجه شده بودند به روال عادی برمی‌گردند.

این عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای گفت: امروز یک گام مهم با تصویب قطعنامه لغو تحریم‌های شورای امنیت و تایید برجام صورت گرفت که به نظر من یک دستاورد بسیار بزرگ است. شورای امنیت در اولین گام برجام را که متضمن غنی‌سازی توسط ایران است تایید کرد، یعنی به همان بهانه که ایران در دستور کار شورای امنیت قرار گرفته بود و تهدید صلح و امنیت قلمداد شده بود توسط همان شورا قطعنامه‌ای صادر شد که دیگر ایران تحت فصل 7 منشور ملل متحد نیست و غنی‌سازی آن شناسایی و پذیرفته شده است و برنامه هسته‌ای ما نیز ادامه پیدا می‌کند.

عراقچی گفت: برای اولین بار غنی‌سازی یک کشور در حال توسعه در شورای امنیت پذیرفته شده و به آن چراغ سبز نشان دادند و اولین بار است که کشوری که ذیل فصل 7 منشور قرار گرفته است البته به تعبیر من صحیح و سالم از این وضعیت خارج می‌شود و این نشانه عظمت و اقتدار ایران است که با دست پر از فصل 7 خارج می‌شود.

وی ادامه داد:‌ همان‌طور که مقام معظم رهبری در خطبه‌های نماز عید فطر و در جمع مسئولان گفتند آنچه که آن‌ها می‌خواستند محقق نشد، آن‌ها به دنبال آن بودند از برنامه ما یک پیچ و مهره باقی گذارند اما حالا به 5 هزار سانتریفیوژ و غنی‌سازی ایران رضایت می‌دهند و این چیزی است که شورای امنیت بر آن مهر تایید زده است.

معاون ظریف با بیان اینکه قطعنامه شورای امنیت از جهات زیادی منحصر به فرد است به تشریح بخش‌های مختلف این قطعنامه و ویژگی‌های آن پرداخت.

این عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان افزود: در برخی از موارد و بندهای قطعنامه صرفا به بند 41 فصل 7 اشاره شده است چرا که فقط با اشاره به این بند می‌توان قطعنامه‌ها و تحریم‌های قبلی شورای امنیت که تحت بند 41 بودند را لغو کرد. قطعنامه مذکور شامل 12 بند مقدماتی و 30 بند اجرایی است که در بند 7 مقدماتی آن اشاره شده است تغییر بنیادینی در روابط ایران و شورای امنیت ایجاد خواهد کرد.

وی گفت: در چارچوب این قطعنامه موضوع ایران دیگر تهدید صلح و امنیت بین الملل محسوب نمی‌شود.

معاون ظریف با اشاره به وجه دیگر این قطعنامه خاطرنشان کرد: این قطعنامه نقشه راه اجرای توافق را نشان می‌دهد و آخرین قطعنامه‌ای است که درباره ایران صادر می‌شود و در نهایت چنان‌چه همه چیز به روال عادی طی شود خود به خود لغو خواهد شد.

عراقچی گفت: این قطعنامه برجام را تایید و ضمیمه خود می‌کند و از کشورها و ایران و 1+5 می‌خواهد که آن را اجرا کنند. این درخواست یک الزام حقوق بین الملل ایجاد می‌کند اما لزوما الزام حقوق داخلی کشورها نیست چرا که برخی کشورها الزامات شورای امنیت الزامات داخلی‌شان هم است اما برای برخی این گونه نیست از جمله ایران و آمریکا.

وی در پاسخ به اینکه پرونده ایران چه وقت از شورای امنیت بیرون می‌آید با اشاره به نقشه راه درنظر گرفته شده در قطعنامه 2231 گفت: در روز اجرای توافق که 4 تا 6 ماه آینده است اقدامات دو طرف آغاز می‌شود. قدم بعدی 5 سال دیگر است و گام بعد از آن 8 سال دیگر که محدودیت‌های اشاعه‌ای لغو خواهد شد و بعد از 10 سال قطعنامه 2231 نیز لغو می‌شود. وقتی همه چیز طبق روال پیش رود پرونده ایران در شورای امنیت خود به خود مختومه می‌شود.

وی در پاسخ به اینکه ممکن است آمریکا یا کشوری دیگر از اعضای 1+5 بخواهند زمان خاتمه دادن به موضوع هسته‌ای را طولانی‌تر کنند گفت: اینکه آمریکا علاقه دارد یا ممکن است در آینده داشته باشد بعد از 10 سال همچنان به نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران ادامه دهد خواسته آن‌هاست و به ما ارتباطی ندارد. آنچه روی کاغذ است و مصوبه شورای امنیت است اینکه بعد از 10 سال موضوع پایان می‌یابد. اینکه کشوری بخواهد تصمیم بگیرد چند سالی بیشتر نظارت داشته باشد بحث دیگری است.

عراقچی درباره محدودیت‌های اشاره شده درخصوص برنامه تسلیحاتی و موشکی ایران در قطعنامه شورای امنیت گفت: قطعنامه جدید شورای امنیت همه قطعنامه‌های قبلی را لغو می‌کند اما یک سری محدویت‌های جدید را که در اصل همان تحریم‌های قبلی است باقی می‌گذارد که یکی از آن‌ها موضوع تحریم‌های تسلیحاتی و موشکی است.

این عضو تیم مذاکره کننده تصریح کرد: کشورهای 1+5 به ویژه آمریکا نمی‌خواستند این دو مورد را بردارند و با توجه به شرایط منطقه استدلال می کردند که اگر تحریم‌های تسلیحاتی و موشکی را بردارند با توجه به شرایط و کشورهایی که در منطقه هستند نمی‌توانند پاسخگو باشند. در این زمینه‌ها بحث‌های زیادی شد اما وقتی گفتند نمی‌توانند این تحریم‌ها را بردارند ما به صراحت به آن‌ها گفتیم پس توافقی در کار نیست، چون موضوع امنیت ملی و مسائل دفاعی ما به هیچ عنوان قابل مذاکره نیست و توافقی که در آن تحریم تسلیحاتی و موشکی ادامه پیدا کند را نمی‌پذیریم.

عراقچی گفت: ما به آن‌ها به صراحت گفتیم و از گفتنش ابایی نداریم که اگر نیاز ببینیم به کشوری اسلحه بدهیم می‌دهیم و تعارف هم ندارد. البته این بحث‌ها برای یک سال پیش است و در نهایت آن‌ها گفتند موضوع برداشته شدن تحریم‌های تسلیحاتی و موشکی را در قطعنامه می آوریم و حساب قطعنامه در این بخش از توافق جداست. این لزوما تفسیر و برداشت ما نیست. در هیچ کجای توافق اشاره‌ای به بحث تسلیحاتی و موشکی نشده و آن را نمی‌بینید و مفاد برجام با مفاد قطعنامه متفاوت است. در بحث موشکی در قطعنامه جدید (2231) هیچ الزامی برای ایران وجود ندارد. اما در بحث تسلیحاتی الزام 5 ساله وجود دارد.

عراقچی گفت: ما برای حفظ و گسترش توانمندی دفاعی خود و استقلال و حاکمیت کشورمان به افزایش توانمندی‌هایمان ادامه خواهیم داد.

این عضو تیم مذاکره کننده در پاسخ به این پرسش که اگر کشوری اصرار کند که تحریم‌ها را برگرداند چه خواهد شد تصریح کرد: در آن صورت ایران نه تنها به برجام پایبند نخواهد بود بلکه همکاری‌های خود با آژانس را هم پایان می‌دهد و آن‌ها باید بدانند که ایران عکس العملی شدید نشان خواهد داد. آنچه باعث می شود که آن‌ها به تعهدات خود پایبند بمانند صرفا این چند برگ کاغذی نیست که مورد تفاهم قرارگرفته است بلکه اقتدار و عظمت ایران و توانایی‌های منطقه ای و بین المللی ایران است.

عراقچی تاکید کرد: توافقی که به دست آمده نتیجه چند عامل است اول مقاومت مردم در برابر فشارها و تهدیدها، دوم توانمندی های دفاعی ما از سوی ارتش و سپاه به شکلی که دشمن را از هرگونه تهدید نظامی ناامید کرد و در اصل وقتی دشمن دید تحریم اقتصادی و تهدید نظامی کارآیی ندارد پشت میز مذاکره نشست. همچنین مدیون رهنمودهای داهیانه رهبری و هدایت رییس جمهور طی دو سال گذشته که موضوع هسته‌ای را مدیریت کردند هستیم.

وی تاکید کرد: باید این توافق را به عنوان یک دستاورد بزرگ قدر بدانیم.

معاون ظریف با تاکید بر اینکه توافق جامع مبتنی بر بده بستان است و هیچ یک از دو طرف به خواسته‌های صددرصدی خود دست نیافته اند افزود: طرف مقابل هم باید دستاوردی داشته باشد و تفاهمی که تاکنون به دست آمده صد درصد به نفع هیچ یک از طرف‌ها نیست اما خواسته‌های اصلی و خطوط قرمز ما که توسط مقام معظم رهبری طراحی شده است به دست آمد. خواسته‌های اصلی ما حفظ عزت و غرور ایران در تثبیت غنی‌سازی و استمرار برنامه هسته‌ای بوده است به شکلی که در نبرد اراده ها ایران با غنی‌سازی بیرون آمد. همچنین خواسته دیگر ما برداشته شدن تحریم‌های ظالمانه‌ای بوده است که علیه ملت ایران اعمال شد.

عراقچی در ادامه به بیان نقل قولی از یکی از روسای تیم‌های مذاکره کننده اشاره کرد و گفت: ایشان این‌طور گفتند که ایرانی ها واقعا نابغه‌اند. از یک طرف از شورای امنیت برای غنی‌سازی چراغ سبز گرفتند و ما به ازای هم تحریم‌هایشان برداشته شد.

وی ادامه داد:‌ این‌ها ستانده‌های ما در مذاکرات بوده است و در مقابل 1+5 هم اطمینان حاصل می‌کند که ایران به بمب هسته‌ای دست پیدا نخواهد کرد امری که برای ما از اصول اساسی و خطوط قرمز ماست. ما همواره اعلام کرده‌ایم که براساس شرع، منافع ملی و فتوای مقام معظم رهبری خواهان دستیابی به سلاح هسته‌ای نیستیم و این مساله برای طرف مقابل از طریق برخی محدودیت‌ها و نظارت ها صورت می‌گیرد.

عراقچی تاکید کرد: همه خطوط قرمز رهبری در مذاکرات و توافق جامع رعایت شده است.

وی یک بار دیگر درخصوص احتمال نقض قطعنامه و بازگشت مجدد تحریم‌ها خاطرنشان کرد: اگر به هر دلیل قطعنامه شورای امنیت (2231) نقض شود هیچ ربطی به توافق ندارد. به ویژه در زمینه موشکی و تسلیحاتی چنانچه از سوی ایران نقضی صورت گیرد توافق مورد خدشه صورت نمی‌گیرد.

وی در عین حال تصریح کرد: اگر ما ضعیف باشیم و به توانایی‌های خود متکی نباشیم آن‌ها می‌توانند ما را از بند 41 به بند 42 بکشانند. آن‌ها می‌توانند به لحاظ حقوقی و سیاسی این کار را انجام دهند اما به لحاظ میدانی و واقعیات این امکان وجود ندارد. در طی سال‌های گذشته با وجود اینکه ایران تحریم تسلیحاتی و موشکی بود اما برنامه دفاعی‌اش را با قوت و قدرت ادامه داد و سیاست‌هایش در منطقه را پیش برد اما آن‌ها نتوانستند کاری در برابر ایران انجام دهند و همه اینها به خاطر ایران و ظرفیت‌هایش در منطقه است و تا وقتی این اقتدار وجود دارد هیچ کس موفق به اقدام خصمانه علیه ما نخواهد شد.

معاون وزیر خارجه کشورمان تاکید کرد: امنیت و ثبات را خودمان تامین می کنیم و تا وقتی انسجام داشته باشیم دشمن کاری نمی تواند انجام دهد و همان طور که مقام معظم رهبری گفتند بحث هسته ای نباید مانع دو دستگی شود باید به توافق هسته‌ای طوری نگاه کنیم که تصویر کلی از آن را ببینیم و کمتر به جزئیات توجه کنیم چرا که گاهی توجه به جزئیات ما را از پرداختن به آن تصویر کلی بازمی‌دارد.

عراقچی از کارشناسان، محققان و صاحب نظران که برجام و قطعنامه را مورد بررسی قرار می دهند درخواست کرد که در تحلیل‌هایشان تصویر کلان از دستاوردهای به دست آمده را مدنظر داشته باشند.

این عضو تیم مذاکره کننده درخصوص آنچه در قطعنامه به آن اشاره شده است مبنی بر همکاری کامل ایران با آژانس گفت: در این توافق یک نقش برجسته‌ای به آژانس داده شده است که امری کاملا بدیهی است. در ارزیابی نسبت به برنامه هسته‌ای کشورها از نظر جامعه بین الملل قاضی آژانس است. ممکن است برخی مواقع این قاضی به عدالت برخورد نکند که در مورد ایران زیاد این کار صورت گرفته است اما طبق برجام باید کسی اقدامات هسته‌ای را تایید کند که از نظر ما آژانس مسئول این کار می تواند باشد. با این حال تلاش کرده ایم که نوع بررسی‌ها و نظارت مبتنی بر قضاوت های کمی باشد نه کیفی.

وی درخصوص احتمال کارشکنی آژانس در روند کار گفت: اگر آژانس دبه درآورد یا طرف مقابل نقض تعهد کند برای ما بازگشت به شرایط قبل هم ممکن است و هم مشروع و قانونی. از نظر ما و همان طور که در قطعنامه 2231 به صراحت آمده است می‌توانیم در صورت نقض تعهدات به اقدامات گذشته‌مان بازگردیم.

وی گفت: این طور نیست که دو سال مذاکره کرده باشیم و به راحتی یک کشور یا آژانس بخواهد با یک اقدام ناشیانه همه چیز را به جای اول بازگرداند به ویژه که اگر این کار را کنند ایران با قدرت بیشتری به توانایی‌های قبلی خود باز می گردد الان دستاورد آنها این است که ایران را از دستیابی به سلاح هسته‌ای دور کرده اند پس چرا باید این دستاورد خود را از بین ببرند.

این عضو تیم مذاکره کننده درباره لغو تحریم‌های کنگره تصریح کرد: دولت آمریکا روز گذشته توافق را به کنگره ارائه کرده است و دو ماه وقت دارد تا کنگره اعلام نظر کند اگر توافق را رد کند رییس جمهور آمریکا 10 روز وقت دارد آن را وتو کند و دوباره کنگره 12 روز وقت دارد که وتوی رییس جمهور آمریکا را بشکند البته دولت آمریکا بر این نظر است که این زمان به شکل طی نخواهد شد ما هم در داخل باید بررسی های خود را انجام دهیم اما این که روال بررسی به چه شکل خواهد بود من هم از آن اطلاعی ندارم. طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی توافق را برای ارزیابی دولت ارائه می‌کند که امروز (سه شنبه) از طرف آقای ظریف و با ارائه توافق به مجلس این کار صورت می‌گیرد، بقیه کارها به عهده مجلس است ممکن است روال تصویب در مجلس یا در شورای عالی امنیت ملی صورت گیرد. در عین حال چه کنگره و چه در ایران هر دو می‌توانند کلیت برجام را تایید یا رد کنند و امکان اینکه در آن دست برده شود و بخواهند یک بخشی از برجام را تغییر دهند وجود ندارد.

عراقچی درباره عبارات لغو، تعلیق و توقف که در برجام و قطعنامه به آن اشاره شده است گفت: ما در توافق و قطعنامه کلمه تعلیق نداریم یا لغو و یا توقف وجود دارد. درباره تحریم‌های شورای امنیت و اتحادیه اروپا از کلمه لغو استفاده شده است. درباره تحریم‌های کنگره و تحریم های ناشی از دستورات اجرایی رییس جمهور از کلمه توقف استفاده شده است.

وی گفت:‌تحریم‌های کنگره الان امکان لغو شدن ندارند چرا که اگر چنین درخواستی به کنگره ارائه شود با آن مخالفت خواهد شد. در مقابل رییس جمهور آمریکا اختیار قانونی دارد اجرای تحریم‌های کنگره را متوقف کند و براساس توافق وین دولت آمریکا متعهد شده تحریم‌های کنگره را متوقف کند و این اقدام برای دوره‌های مربوطه خاص ادامه می‌یابد.

معاون ظریف تصریح کرد: هر وقت کنگره تحریم‌های خود را علیه ایران لغو کرد آن وقت ما هم پروتکل الحاقی را به مجلس ارائه می دهیم تا تصویب شود و در این بخش اصل متناظر بودن اقدامات رعایت شده است و تا قبل از آن ایران پروتکل الحاقی را به طور موقت اجرا می کند.

این عضو تیم مذاکره کننده همچنین در رابطه با حل و فصل موضوعات گذشته میان ایران و آژانس گفت: این موضوعات در برخی موارد ناشی از برخی اسناد جعلی و ساختگی است و در برخی هم ناشی از اشتباهات داخلی و کوتاهی در اعلام به موقع اقدامات است که شامل 12 مورد است. برای حل این مسائل ما راه حل های مختلفی را بحث کردیم. طرف مقابل چند ماه پیش، پیشنهادی را ارائه داد که در آن خواستار دسترسی به یک سری سایت‌ها و مصاحبه با دانشمندان‌مان شدند و این پیشنهاد در تهران رد شد. ما دو سال پیش چارچوبی را برای همکاری با آژانس امضا کردیم که قرار شد در رایزنی‌های اخیر همان چارچوب احیا شود و آژانس همکاری کند که آن‌ها را حل کنیم. در دو سال گذشته این روند طی شد. اما تنها یک مورد پیش رفت و الان برای تسریع کار قرار است 11 مورد باقیمانده را یک جا روی میز بگذاریم و آژانس همه مدارک و سوالاتش را ارائه کند اگر نیاز به اقدامات بیشتر باشد آن را بررسی می‌کنیم اما اجازه دسترسی مدیریت شده، مصاحبه و یا بازدید و بازرسی از برخی مراکز نظامی داده نخواهد شد. تصور ما این است که ظرف 3 الی 4 ماه آینده در یک همکاری نزدیک با آژانس می توانیم این موضوعات را خاتمه دهیم.

عراقچی در پایان از دعای مردم و حمایت‌های رهبری از تیم مذاکره کننده قدردانی کرد.