پلیس قصد عذرخواهی ندارد؟!

عصرایران ؛ جعفر محمدی - میدان کاج تهران، در ششمین روز آبان، شاهد یک جنایت و یک شرمساری بود؛ جنایت مربوط می شد به قتل جوانی توسط رقیب عشقی اش و شرمساری نیز بی تفاوتی مردم به جوان مضروب بود که نیمه جان بر زمین افتاده بود و ضارب نمی گذاشت کسی به او نزدیک شود و البته ماجرای این شرمساری ملی، به همین جا ختم نمی شد چه آنکه پلیس نیز در صحنه حاضر بود و مانند دیگران، نقش تماشاچی را ایفا می کرد.

آن روز ، انبوه مردم و پلیس، آنقدر در برابر عربده کشی های قاتل سکوت کردند و به تماشای خونریزی تدریجی قربانی نشستند که سرانجام، جوان بخت برگشته، در چند متری ماموران پلیس و در نزدیکی بیمارستانی که در آن حوالی بود، جان خود را از دست داد و پلیس نیز  -  آن گونه که روایت می کنند - وقتی به سراغ قاتل رفت که چاقویش را بر زمین گذاشته بود!

این رفتار منفعلانه و شرم آور ماموران پلیس حاضر در صحنه به حدی برای پلیس کشور گران تمام شد که عالی ترین مقام نیروی انتظامی را نیز به واکنش واداشت؛ سردار احمدی مقدم در این باره گفت که ماموران خاطی حاضر در صحنه مجازات می شوند. قائم مقام او، یعنی سردار رادان نیز سخن مشابهی را گفت و سردار ساجدی نیا، فرمانده پلیس تهران هم اعلام کرد که دو ماموری که باید در صحنه به موقع عمل می کردند ولی سستی نمودند، تنبیه انضباطی خواهند شد.

درباره اصل حادثه و انفعال مردم و پلیس در قبال آن، پیشتر به تفصیل سخن گفته ایم و اینک بی مناسبت نیست درباره واکنش عالی ترین مقامات پلیس کشور و تهران نیز نکاتی چند را مرور کنیم:

1- همین که مسوولان پلیس، ماجرا را منکر نشده و خود را در مقام پاسخگویی دیده و واکنش نشان داده اند، جای شکرش باقی است والا در سرزمینی که دیوار حاشا بلند است ، مگر کار سختی است از کنار خیلی چیزها با بی اعتنایی گذشتن؟!
البته در این میان نباید از نقش رسانه های مستقل و اینترنت که نگذاشتند واقعه میدان کاج در همان سعادت آباد تهران محصور باقی بماند غافل ماند.
به هر حال، اصل اینکه مسوولان ارشد پلیس، در این ماجرا، پاسخگو بوده اند را به فال نیک می گیریم.

2- ظاهراً دو مامور در میدان کاج حضور داشته اند که علیرغم داشتن سلاح گرم و امکانات دیگر پلیسی، به خود زحمت نداده اند به سمت قاتلی که فقط یک چاقو در دست داشت بروند و او را دستگیر کنند تا جوان مضروب به بیمارستان منتقل شود و از مرگ نجات یابد.

همان طور که مسوولان پلیس گفته اند، این دو مامور به مراجع قضایی مربوطه معرفی شده اند تا با آنها برخورد قانونی لازم صورت گیرد.

با توجه به ابعاد ماجرا، انتظار می رود مردم از کم و کیف دادگاه این دو مامور خاطی (که با کوتاهی خود مرگ یک شهروند را رقم زده اند) آگاه شوند و نهایتا بدانند که چه حکمی درباره آنها صادر می شود.
نکند این پرونده، مشمول لاپوشانی و اهمالکاری و مرور زمان شود!

3- ساده لوحانه است اگر تمام بار مسوولیت را متوجه دو مامور حاضر در صحنه بکنیم. درست است که این دو مامور در انجام وظیفه خود کوتاهی کرده اند و باید هم مجازات شوند اما آیا مقامات بالا دست آنها هیچ قصور و تقصیری، مستقیم و غیرمستقیم، در این ماجرا ندارند؟

آیا نباید رییس پلیس منطقه پاسخگوی سوءمدیریت خود باشد که نهایتا در رفتار منفعلانه ماموران تحت امرش عینیت یافته است؟

آیا ماموران پلیس، برای مواجهه با این قبیل صحنه ها آموزش های لازم را دیده اند؟

آیا وقتی دو مامور مسلح بی کفایت نتوانسته اند - یا بهتر بگوییم نخواسته اند- از عهده یک فرد عادی چاقو به دست برآیند، نیازی به اعزام افراد دیگر به محل، در طول زمانی که ماجرا ادامه داشت، نبود؟!

آیا تمام بضاعت پلیس آن ناحیه، فقط همین دو مامور بوده است؟!

آیا مسوولیت پلیس فقط در حد اعزام دو مامور  است و وظیفه پیگیری و نظارت ندارد؟ و سوالاتی از این دست که تماماً دال بر آن است که باید فراتر از دو مأمور جزء به ماجرا نگریست و بازخواست نمود.

4- درست است که دو مامور کوتاهی کرده اند ولی این موضوع، چیزی از مسوولیت معنوی مقامات پلیس حتی در سطوح ارشد آن نمی کاهد.
اگر در این کشور هنوز باب نشده است که مسوولان  به خاطر خطاهای آشکار افراد تحت امر خود، استعفا کنند، لااقل این انتظار را می توان داشت که برای تسکین آلام وارده بر جامعه، به طور شفاهی هم که شده، قبول مسوولیت کنند و از مردم عذرخواهی نمایند.

با این حال، در هیچکدام از سخنان مسوولان پلیس که تاکنون منتشر شده، کوچکترین نشانه ای از این امر وجود ندارد و آقایان حتی یک عذرخواهی خشک و خالی هم نکرده اند که جای بسی تاسف است.

5- ماجرای عملکرد ماموران پلیس در میدان کاج با صدور حکم برای خاطیان آن، به پایان خواهد رسید اما اینک مردم به طور جدی می پرسند که آیا می توان در رویدادهای مشابه و زمانی که در خطر هستیم روی پلیس حساب باز کنیم؟

پلیس در تمام دنیا، مظهر امنیت است و همین که افراد احساس کنند در جامعه ای زندگی می کنند که در آن پلیس هم وجود دارد، احساس آرامش می کنند.

با توجه به این که در میدان کاج ، حضور پلیس هرگز امنیت زا نبود ،سوال این است که واقعا کوتاهی پلیس حاضر در این صحنه ، معلول چه عواملی است؟
این پرسشی راهبردی است که مسوولان پلیس کشور باید به طور جدی به آن بپردازند و درد و درمان را بیابند والا اگر قرار باشد چنین کوتاهی های مرگباری رویه پلیس باشد، آنگاه، بدون آنکه اتفاقی برای هر کدام از شهروندان رخ دهد، احساس ناامنی همواره با آنها خواهد بود ؛ خود آقایان هم می دانند که آثار مخرب احساس نا امنی ، از خود ناامنی بسیار بیشتر و هولناک تر است.

پلیس، باید در نزاع ها، درگیری های خیابانی و خلاصه هر آنجا که خطر هست مانند ماموران آتش نشانی ، حضور فعال داشته باشد نه اینکه نظاره گر باشد و بعد از اتمام ماجرا به تهیه گزارش و صورتجلسه بسنده نماید.
مردم، همان طور که از ماموران آتش نشانی انتظار دارند در میانه آتش و حادثه حضور داشته باشند، از پلیس نیز در خطرهای احتمالی چنین انتظاری دارند.
اگر ماجرای تلخ میدان کاج تهران برای آغاز واکاوی ریشه های عملکرد پلیس در آن واقعه و وقایع مشابه، انگیزه های لازم را برای مقامات ارشد پلیس فراهم نیاورد، پس باید دیگر چه اتفاقی بیفتد که آقایان به فکر حل ریشه ای مشکل باشند؟

6- ناگفته پیداست که نقد جدی عملکرد پلیس و مطالبه اصلاح رفتار آن در مواقعی که شهروندان بدان نیاز دارند، نافی زحمات آن و به معنای تضعیف پلیس نیست بلکه برعکس معتقدیم این نقد صریح پلیس که می تواند منجر به رفع نقایص و بهبود عملکرد پلیس در دفاع از حقوق  ملت باشد.