صفحه نخست

عصرايران دو

فیلم

ورزشی

بین الملل

فرهنگ و هنر

علم و دانش

گوناگون

صفحات داخلی

کد خبر ۸۷۵۲۴۵
تعداد نظرات: ۳ نظر
تاریخ انتشار: ۱۸:۵۸ - ۰۱ بهمن ۱۴۰۱ - 21 January 2023
باغ ادبیات ایران؛ توشه‌ای و خوشه‌ای - 10

شاهنامۀ فردوسی/ شب و روز؛ اسبان دونده‌ای که به هم نمی‌رسند

در شاهنامۀ فردوسی و در بخشِ «گفتار اندر سخن پرسیدن موبدان از زال»، موبدان، 6 چیستان را با زال درمیان می‌گذارند تا هوش او را بسنجند. در این نوبت دومی آمده است...

   عصر ایران- چنان که پیش‌تر هم توضیح داده شده در این توشه‌ها و خوشه‌ها که از باغ ادبیات ایران برمی‌گیریم، به دنبال مضامین دشوار نیستیم اما هر ازگاهی خالی از لطف نیست اگر کمی پیچیده‌تر باشد تا لذت آسان شدن در کام بنشیند و آن گاه با ذوق و شوق و بی بیم درنیافتن، سراغ باقی هم برویم.

   چنان‌که در یکی از قسمت‌های گذشته آمد در شاهنامۀ فردوسی و در بخشِ «گفتار اندر سخن پرسیدن موبدان از زال»، موبدان، 6 چیستان را با زال درمیان می‌گذارند تا هوش او را بسنجند و خطاب به او می‌گویند:

  به پردهَ‌نْدَرست این سَخُن‌ها بجوی 
  به پیشِ ردان آشکارا بگوی

  گرین رازها آشکارا کنی 
  زِ خاکِ سیه مشکِ سارا کنی

  اولین  چیستان به نسبت، ساده بود و اینک دومین:

  دگر، موبدی گفت: کای سرفراز 
  دو اسپِ گرانمایه و تیزتاز

  یکی زو بکردارِ دریایِ قار 
  یکی چون بلورِ سپید آبدار

  به رنج‌اند و هر دو شتابنده‌اند 
  همان یکدیگر را نیابنده‌اند

 تارنمای «پارسی انجمن» گزارش واژه‌های دشوار را چنین آورده است:

 اسپ: اسب ( در تمام شاهنامه اسپ آمده)

 قار: قیر.
 آبدار: در اینجا، روشن و درخشان.
 یکدیگر را نیافتن: به یکدیگر نرسیدن.

 [مراد از دریایِ قار یا دریای قیرگون و سیاه همان «شب» است و بلورِ سپید هم تمثیلی از «روز». پس، پاسخ: شب و روز است که مانند دو اسب سیاه و سپید در شتاب‌اند، اما به هم نمی‌رسند.]

   پاسخِ زال هم از این قرار:

  دو اسپِ دونده سپید و سیاه 
 که مر یکدِگر را نیابند راه

 بدین سان شب و روز دان، ای شگفت 
 کز اینجا شِگِفتی توانی گرفت

   

ارسال به تلگرام
انتشار یافته: ۳
در انتظار بررسی: ۱
غیر قابل انتشار: ۰
حسام
۰۹:۱۹ - ۱۴۰۱/۱۱/۰۲
ممکن است مراد از بلور آب دار در اینجا سفید باشد.
تکنیکی به نام آبگز کردن در شیشه گری وجود دارد که موجب ایجاد ترک های ریز در سطح ظرف شیشه ای شده و اگر این ترک ها بسیار زیاد و ریز باشند رنگ بلور سفید به نظر میرسد.
عصر ایران درود بر شما و سپاس از این نکته فنی. بی هیچ مجامله ای مخاطبانی این گونه نویسنده را سر ذوق می آورد.
ناشناس
۲۲:۰۵ - ۱۴۰۱/۱۱/۰۱
تشکرازنویسنده صفحه ادیبان
ناشناس
۱۹:۲۴ - ۱۴۰۱/۱۱/۰۱
یک‌مطلب هم در مورد ادبیات غیر فارس های ایران چاپ کنین
تعداد کاراکترهای مجاز:1200