اوناگادوری که ترجمه ژاپنی مرغ دم بلند است یک نژاد مرغ تاریخی ژاپنی است که با دم فوق العاده بلندش مشخص میشود. این مرغ که شکل و شمایل عجیب و غریبی نیز دارد در قرن هفدهم در استان کوچی، در جزیره شیکوکو در جنوب ژاپن پرورش داده شد و در سال ۱۹۵۲ به عنوان گنجینه طبیعی ملی ژاپن معرفی شد. اوناگادوری یکی از اجداد نژاد فونیکس آلمانی است.
به گزارش راز بقا، «اوناگادوری» در قرن هفدهم در استان توسا، منطقهای که اکنون استان کوچی است، در جزیره شیکوکو در بخش جنوب شرقی کشور پرورش داده شد. این مرغ تنها در آن منطقه و عمدتا در «نانکوکو» پرورش داده میشود. بسیاری از متخصصین پرندگان تصور میکنند که این مرغ از تلاقی دیگر نژادهای ژاپنی دم دراز از جمله شوکوکو، توتنکو و شاید مینوهیکی گرفته شده است. «اوناگادوری» در سال ۱۹۵۲ به عنوان گنج طبیعی ویژه تعیین شد. در سال ۲۰۰۷ وضعیت حفاظت از این نژاد، همانطور که به فائو گزارش شد، «در خطر انقراض» قرار گرفت.
مشخصه اصلی «اوناگادوری» دم فوق العاده بلند آن است که بیش از ۱.۵ متر است و معروف است که به ۱۲ متر هم میرسد. دم این مرغ از حدود ۱۶ تا ۱۸ پر تشکیل شده که در شرایط مناسب هرگز نمیریزند و به سرعت رشد میکنند و حدود ۷۰ سانت تا ۱ متر و ۳۰ سانت در سال افزایش مییابند. همچنین پرهای مربوط به بالها نیز تا حد بسیار قابل توجهی رشد میکنند.
در ژاپن سه نوع رنگ شناخته شده است: سفید سینه سیاه، قرمز سینه سیاه و سفید. مطالعات ژنتیکی نشان میدهد که سفید سینه سیاه نوع اصلی اوناگادوری بوده است. دو واریته دیگر از نظر ژنتیکی با آن فاصله دارند و ممکن است از طریق تلاقی با پرندگان نژادهای دیگر، با ترکیب کمی از نوع اصلی ایجاد شده باشند.
در بریتانیا، پنج رنگ توسط باشگاه طیور بریتانیای کبیر به رسمیت شناخته شده است: سیاه - قرمز، زنجبیلی، بال اردکی طلایی، بال اردک نقرهای و سفید؛ همان پنج مورد توسط Entente Européenne نیز به رسمیت شناخته شده اند. تاج این مرغ تک، چشمها قهوهای مایل به قرمز و لالههای گوش سفید است.
اوناگادوری فقط برای اهداف زینتی نگهداری میشود. پرورش دهندگان ژاپنی طی قرون متمادی در ایجاد و تداوم این نژاد زحمات زیادی را متحمل شده اند و کلبههای مخصوصی را با نشیمنگاههایی در بالای سطح زمین فراهم میکردند تا دم این پرنده تمیز و در شرایط خوبی بماند.
در حال حاضر گفته میشود که اوناگادوری دارای بلندترین دم جهان است که طول دم به حدود ۲۷ فوت میرسد. نژاد انتخابی این مرغها به گونهای است که هرگز پرهای خود را نمیریزند و اگر هم این اتفاق بیفتد احتمالا در بازه زمانی ۳ تا ۴ ساله خواهدبود. جد آنها پرنده سبز جنگل است و ژنی که باعث میشود این مرغ پراندازی نکند به خاطر همین نژاد است. از طرف دیگر پرورشدهندگان این مرغ یا خروس باید پرچهای بلندی فراهم مکنند تا پرنده به راحتی بتواند دم خود را آزادانه رها کند و کشیدن دم روی زمین میتواند باعث ریزش و یا حتی آسیب به آنها شود.