بیانیه کمبریج: حیوانات «آگاهی» دارند

عصر ایران؛ مریم طرزی - اعلامیه کمبریج نقطه عطفی در علم بود،  بیش از همه نقطه عطفی در رابطه بین انسان و طبیعت. چند تن از معتبرترین دانشمندان جهان گرد هم آمدند تا به یک نتیجه گیری قطعی برسند: حیوانات موجوداتی آگاه هستند.

این مانیفست پس از چندین کنفرانس که در آن موضوع آگاهی در انسان و حیوان مورد بحث گذاشته شد، اعلام شد. اعلامیه کمبریج از سوی یک گروه بین المللی از دانشمندان علوم اعصاب، نوروفارماکولوژیست ها، فیزیولوژیست های عصبی، نوروآناتومیست ها و دانشمندان علوم اعصاب در پی محاسباتی دقیق با حضور استیون هاوکینگ تدوین شد.

اما این جمله که حیوانات موجوداتی آگاه هستند، به چه معناست؟ به طور کلی یعنی آنها وجود خود و جهان اطراف خود را درک می کنند. علاوه بر این، آنها متوجه تفاوت وجود خود و دیگران و وجود فردی خود با دیگران می شوند.

ما به این اجماع رسیدیم که شاید اکنون زمان مناسبی است که مردم را در جریان واقعیت امر بگذاریم است... بر همه کسانی که هم اکنون در این اتاق حضور دارند پر واضح است که حیوانات هوشیار هستند؛ چیزی که بقیه مردم از آن بی اطلاع اند.
-فیلیپ لو-

اختاپوس ها تقریباً 500 میلیون نورون دارند

بیانیه کمبریج

بیانیه کمبریج در 7 ژوئیه 2012 در دانشگاه کمبریج (بریتانیا) صادر شد. فیلیپ لو، عصب شناس، مسئول تهیه مانیفست نهایی بود. او یکی از معتبرترین متخصصان جهان در زمینه تحقیقات سیستم عصبی حیوانات است.

دانشمندان معتقد بودند که نیاز به اعلام عمومی این بیانیه به شدت وجود دارد، پیش از این ایده هایی مطرح شده بود دال بر اینکه حیوانات فاقد آگاهی هستند. این ایده بر اساس این نظریه بود که هوشیاری به نئوکورتکس، ناحیه ای منحصر به فرد در مغز انسان بستگی دارد..

با این حال، پیشرفت‌های قابل توجه در زمینه علوم اعصاب نشان داده است که آن مناطقی از مغز که انسان را از سایر حیوانات متمایز می‌کند، مربوط به آگاهی نیست. علاوه بر این، مغز برخی حیوانات  در مقایسه با مغز انسان از جنبه‌های خاصی پیچیده‌تر هم هست.

حیوانات و آگاهی

در اعلامیه کمبریج، نه تنها ثابت شد که حیوانات از وجود خود و از جهان آگاه هستند. همچنین اشاره شد که این آگاهی به آنها اجازه می دهد تا حالت های لذت و شادی و همچنین درد و رنج را تجربه کنند.

کارشناسان نشان دادند که در انسان، حالت های عاطفی باعث برانگیختگی در شبکه های عصبی زیر قشری می شود. مطالعات نشان داد که این اتفاق در حیوانات نیز رخ می دهد. با ایجاد تحریک مصنوعی در مناطق خاصی از مغزهم  تأیید شد. هم در انسان و هم در حیوانات، نتیجه یک حالت عاطفی خاص بود. بنابراین نتیجه گرفته شد که حیوانات نیز عواطف و احساسات را به روشی مشابه انسان تجربه می کنند.

همچنین در این بیانیه به آزمایش هایی که با مواد توهم زا روی حیوانات و انسان هر دو انجام شده است اشاره شد. همانطور که می دانیم این مواد باعث تغییر قابل مشاهده هوشیاری در افراد می شوند. در آزمایش‌های مختلف، نتیجه و تاثیر این فرآورده ها روی حیوانات دقیقا مشابه  انسان ها بود. این نشان می‌دهد که احساسات عاطفی بین گونه‌های ما و دیگران چندان متفاوت نیست.

حقایق جالب دیگری نیز کشف شد:

- مشخص نیست که چگونه حیوانات توسعه یافته تر (به غیر از انسان) آگاهی خود را تغییر می دهند. 

-هیچ حیوانی مازوخیست نیست. آنها برخی رفتارها و اعمال عمدی ای دارند که حاکی از این است که در پی رفاه خود هستند، فراتر از غریزه صرف خود عمل می کنند.

-در بسیاری از حیوانات، نیمکره های مغز به هم متصل نیستند. معلوم نیست اما آیا این می تواند حاکی از آگاهی بیشتری در این دسته از حیوانات باشد.

فیل ها، زاغی ها، دلفین ها و برخی ماهی ها خود را در آینه می شناسند.

دلفین ها از وجود خود آگاه هستند و می توانند این آگاهی را دیگران به اشتراک بگذارند. این به عنوان نظریه ذهن شناخته می شود.

پیامدهای بیانیه کمبریج

مهمترین جنبه اعلامیه کمبریج این است که به وضوح ثابت می کند که حیوانات موجوداتی آگاه و در نتیجه «ذی شعور و دارای قوه ادراک» هستند. این بدان معناست که آنها این توانایی را دارند که موقعیت ها را به صورت مثبت یا منفی تجربه کنند و احساس شادی یا رنج کنند.

تأثیر کلیدی این مانیفست در این واقعیت نهفته است که تمام آن فعالیت‌هایی را که شامل نوعی آزار و اذیت حیوانات محسوب می شود، زیر سؤال می‌برد. از گاوبازی گرفته تا تولید صنعتی حیوانات برای مصرف گوشت. 

در نهایت، ذکر این نکته مهم است که دانشمندانی که اعلامیه کمبریج را تهیه کردند، به پستانداران، پرندگان و «بسیاری از موجودات دیگر» مانند اختاپوس اشاره کردند. بدون شک، این یکی از بسیاری از مسائلی است که مورد توجه قرار خواهد گرفت.

بیشتر بخوانید:

تمساح هایی که در سیستان و بلوچستان برکت می آورند! (+عکس)

10 حیوان باهوش جهان را بشناسیم

دلفین های نیروی دریایی آمریکا و کشف یک اژدر کمیاب! (+تصاویر)

مطالعه‌ای که نظریه تکامل مغز را دگرگون کرد

تماشاخانه

شاد‌آباد؛ جایی که دیگر نه شاد است و نه آباد / تراژدی آتش‌سوزی در قلب بازار آهن تهران / ببینید چه فاجعه‌ای رخ داده‌است (فیلم)

سکوت جهانی در برابر جنایت: تخریب آثار تاریخی خاورمیانه زیر سایه جنگ / قاتلین تاریخ و تمدن هنوز در خاورمیانه هستند (فیلم)

فیلم های دیگر