در مصر باستان، بهداشت فردی ارزش فرهنگی مهمی بود. مصریها روزانه حمام میکردند و سر خود را میتراشیدند تا شپش نگیرند یا از دیگر مشکلات جلوگیری کنند. بهعلاوه، از لوازم آرایش، عطر، و خوشبوکننده دهان استفاده میکردند.
به گزارش ایندیپندنت فارسی؛ جاشوا مارکس، نویسنده و محقق، در مقالهای ضرورتهای بهداشتی و آرایشی در مصر باستان را بررسی کرده است. به گفته او، ظاهر شخصی آنقدر مهم بود که در برخی از طلسمهای «کتاب مردگان» تصریح میشود که انسان نمیتواند در «آخرت» صحبت کند مگر اینکه «تمیز، در لباس تازه و صندلهای سفید، با چشم آرایش شده، و با بهترین روغن مسح شده باشد.». خدایان همیشه با چشم سرمه کشیده به تصویر کشیده میشوند و لوازم آرایش از جمله رایجترین اقلامیاند که در مقبرهها میگذارند.
ضدعرق و عطرها
مصریان باستان عاشق استفاده از عطرها و ضدعرقها بودند. معروفترین آنها عطری بود که ما به نام «کیفی» میشناسیم.
کیفی ترکیبی گرانقیمت بود که از مواد کمیاب ساخته و در معابد بهصورت بخوری مقدس برای خدایان استفاده میشد.
عطرها نیز معمولا از گلها و ریشهها و گیاهان تولید میشدند که با هم در خمیری آسیاب شده و سپس با چربی یا روغن ترکیب میشدند تا به شکل کرم در بیایند.
تخم شترمرغ، آجیل، و پوسته لاکپشت لهشده مخلوط با چربی نیز برای جلوگیری از ایجاد بوی بد و بوی عرق استفاده میشد.
مصریها همچنین از آبمیوههایی که با ادویههایی مانند دارچین مخلوط شده بود استفاده میکردند. عطرهای ساختهشده مصریها معمولا گرانقیمت بودند، اما کیفیت بسیار خوبی داشتند. معروف بود که محصولات داخلی و وارداتی مانند کندر، مر، گل رز، زنبق، نرگس، پرتقال، آهک، دارچین، و چوب صندل را با یکدیگر ترکیب میکنند.
موهای مرتب
در سراسر جامعه مصر باستان، بهداشت فردی اهمیت زیادی داشت. مصریهای بهویژه به مراقبت زیاد از موهای خود مشهور بودند.
هم مردان و هم زنان مرتب موهای بدن خود را میتراشیدند و برای زدودن موهای بدن تلاش زیادی میکردند. برای این کار از ابزارهای گوناگونی مانند موچین، چاقو، و تیغ یا از روغنهای مخصوص بهعنوان لوسیون اصلاح استفاده میکردند.
مردان معمولا ریش و موهای صورت خود را مرتب میتراشیدند و پوست را تا حد امکان صاف و بدون مو نگه میداشتند.
مصریها در مورد موهای سر سختگیرتر و محتاطتر بودند. نخبگان در مصر باستان آرایشگر استخدام میکردند و معمولا سر خود را میتراشیدند.
زنان نیز به تراشیدن سر پایبند بودند، اما نه همیشه. در سلسلههای پادشاهی گوناگون، دیدگاههای فرهنگی در مورد موهای زنان متفاوت بود. با این حال، اغلب زنان ترجیح میدادند سر خود را بتراشند و در طول روز کلاهگیس بپوشند.
کلاهگیس نهتنها از آنها در برابر شپش محافظت میکرد، بلکه استفاده از آن در آبوهوای خشک راحت بود و رعایت بهداشت شخصی را آسانتر میکرد.
دندانهای تمیز و نفس خوشبو
مصریان باستان چند روش برای حفظ بهداشت دهان داشتند و حتی دندانهای خود را مسواک میزدند.
بر اساس شواهد موجود، مصریان باستان خمیردندان را قبل از مسواک اختراع کردند. این خمیر از نعناع، سنگ نمک، فلفل، و گل زنبق خشکشده درست میشد.
آنها قطعات چوبی با انتهای ریشریش داشتند که شبیه مسواک امروزی برای تمیز کردن دندان بود.
علاوه بر این، آنها خوشبوکنندههای آبنباتی کوچکی همراه داشتند که از کندر، دارچین، خربزه، دانههای کاج، و بادام هندی درست میشد و معمولا با عسل مخلوط میشد.
مصریها از ناترون رقیقنشده، مادهای از بیکربنات سدیم، برای درست کردن خمیردندان و دهانشوی استفاده میکردند. همچنین، به نظر میرسد مصریان باستان برای داشتن نفسی تازه و خوشبو جعفری یا گیاهان مشابه در طول روز میجویدند.
حمام کردن، شستوشو، و دوش گرفتن
جدا از مراقبت از دندان، حمام کردن و شستن بدن نیز در زمان مصریان باستان کاری بسیار رایج و ضروری بود.
مصریان، با توجه به آبوهوای خاصی که در آن زندگی میکردند که ترکیبی از صحرای خشک و آبوهوای مرطوب نیل بود، حمام کردن روزانه را قبل از هر چیز برای خنک کردن بدن از گرمای تاولزا ضروری میدانستند.
حمام کردن معمولا در رودخانه نیل یا در حوضچههایی کوچک بود. آب را ابتدا در ظروف بزرگ جمع میکردند و سپس روی دست و سایر قسمتهای بدن میریختند.
در واقع، آنها حتی دوش هم داشتند که متشکل از یک غربال یا سبد بود که در حین شستوشو آب را از طریق آن روی شخص میریخت.
در آن زمان صابونهای مناسب وجود نداشت و بسیاری از مصریها از خاک یا نمک برای تمیز نگه داشتن پوست و از پمادها برای جلوگیری از اثر مضر خورشید یا بادهای خشک استفاده میکردند.
همچنین، مصریان باستان به دلایل بهداشتی و معنوی دستهای خود را قبل از غذا میشستند.