من نماینده ایران در کنفرانس بن بودم؛ اما بدون شهید سلیمانی نمیشد آن حضور فعال را در کنفرانس بن مربوط به افغانستان را داشت.
چه شد که بوش گفت محور شرارت؟ در ژانویه ۲۰۰۲، دو هفته قبل از سخنرانی بوش، یک کشتی حامل سلاح برای عرفات در کرانه باختری توسط اسرائیل کشف شد؛ این کشتی «کارن ای» نام داشت، این واقعه باعث امنیتیسازی مجدد از سوی اسرائیل شد.
در پایان دوره آقای خاتمی توانسته بودیم اجماع امنیتی علیه ایران را با مشکل مواجه کنیم اما آمدن احمدینژاد همهچیز را تغییر داد.
قطعنامه ۱۹۲۹ علیه ایران، یکی از بدترین قطعنامهها در طول تاریخ شورای امنیت بود؛ که با رای مثبت چین و روسیه علیه ایران تصویب شد.
بیانیه اول و دوم شورای امنیت علیه ما در مورد هستهای نبود، در محکومیت صحبتهای آقای احمدی نژاد بود.
بیانیه سوم در مورد هستهای بود و بعد قطعنامه ۱۶۹۶ صادر شد.
اختلاف من و اکبری از CTBT شروع شد؛ او به شدت در وزارت دفاع آن زمان علیه CTBT صحبت و فضاسازی کرد.
من موافق اعدام هیچ کسی نیستم و آرزو میکنم ایشان مورد عفو رحمت خداوند قرار گیرند.
اکبری گفت من سردمدار مخالفت با CTBT بودم؛ پایه ریزی دعوای هستهای از همین موضوع شروع شد.
تمام مذاکرات و صورت جلسات را برای رهبری میفرستادیم؛ ایشان هر وقت میخواستند نظر میدادند و هر موقع میخواستند نظر نمی دادند.
وقتی احمدی نژاد در سازمان ملل از هلوکاست سخن گفت من همانجا به عراقچی گفتم بیچاره شدیم!
هدف تحریم این است که بین دولت و مردم فاصله بندازد. مردم فشار بیاورند و حکومت سازوکار خود را تغییر بدهد.
مردم با شرکت در انتخابات سال ۹۲ به دنیا اعلام کردند که ما پشتوانه مردمی داریم و دست ما را در مذاکرات باز کردند.
ما میخواستیم اجماع امنیتی علیه ایران شکسته شود و به همین دلیل مذاکره کردیم و برداشتن تحریمها تنها هدف ما در مذاکرات نبود.
در مذاکرات اولین ضربه را از روسیه خوردیم که گفتند تمام نیاز بوشهر برای تمام دوره حیاتش را تامین کردیم. زیرا نطنز ۵۵ هزار سانتریفیوژ p1 داشت و مسئله سوخت آن در میان بود.
روسیه هدف خودش و حوزه اقتدارش در جهان پساجنگ سرد، انرژی قرار داده، و با گفتن اینکه ما همه سوخت را تامین کردیم، دست ما را بست. یعنی در مذاکرات ما را در موضع ضعف قرار دادند به همین دلیل نتوانستیم در دوره برجام به بالاتر از ۶ هزار سو برسیم. البته من روسستیز نیستم، روسیه همسایه مهم ما و قدرت بزرگ جهان است و باید با آنها رابطه منطقی داشته باشیم.
مذاکرات را با مشکلی که روسیه ایجاد کرد، آغاز کردیم. برای کسانی که میگویند برجام برای رفع تحریم بود، بگویم ما تا فروردین ۹۴ فقط بحث هستهای داشتیم و از آن به بعد وارد مسأله برداشتن تحریم شدیم. من معتقد بودم اگر زودتر وارد برداشتن تحریمها میشدیم، آمریکا ما به ازا میخواهد و باید امتیاز بدهیم.
خیلیها میگویند چرا درباره موارد دیگر مذاکره نکردید. در پاسخ باید بگویم سیاست علم امکانات است نه علم آرزوها. من علاقه داشتم درباره مسائل دیگر مذاکره میکردم اما امکانات همین بود.
من این انتخاب را نداشتم راجع به همه موضوعات مذاکره کنم و فقط میتوانستم راجع به مسائل هستهای مذاکره کنم
ما تا فروردین ۹۴ بر اساس دستورالعملها و خط قرمزهایی که داشتیم فقط دررابطه با مسائل هستهای صحبت میکردیم و پس از آن وارد رفع تحریم شدیم.
سیاست، جهان امکانات است نه جهان آرزوها. من این انتخاب را نداشتم راجع به همه موضوعات مذاکره کنم. من یک نفر بودم و با یک نظر و تصمیم گیری فقط در اختیار من نبود.
من نظر خودم را داشتم اما سیاست، علم شدنیهاست و نه علم آرزوها. برخی در این دو روز به من حمله کردند که میگویم آرمان نداشته باشید که خیلی حرف بچگانهای است.
روزنامه کیهان پس از مذاکرات دور دوم ژنو که حق غنیسازی را گرفتیم تیتر میزد که از کجا معلوم غنی سازی انجام شود؟ الان میگوید از قبل حق غنیسازی داشتیم!
در دور دوم مذاکرات ژنو، علیرغم عصبانیت فرانسویها آن را به نتیجه رساندیم. در ان توافق ما حق غنیسازی را گرفتیم. برخی میگفتند ما از قبل آن را داشتیم. تیترهای کیهان را در آن زمان ببینید میگفتند که اطمینان ندارند به این موضوع اما الان میگویند ما حق غنیسازی را از قبل داشتیم.
هدف اصلی مسئولیت من در وزارت امور خارجه را شکستن اجماع امنیتی در جهان علیه ایران بود. برای کسانی که میگویند هدف مذاکرات برداشتن تحریم ها است باید تصریح کنم که چرا در سال ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ که ایران هنوز تحریم نبود ، چرا مذاکره کردیم؟ ما میخواستیم اجماع امنیتی علیه ایران یا شکل نگیرد یا شکسته شود. بله براداشتن تحریم ها علیه ایران نیز یکی از دلایل مذاکره بود، اما شکستن اجماع امنیتی مهم ترین مسئله به شمار میرفت.بهطوری که برای مدت چهار سال آقای ترامپ تلاش کرد که مسائل ایران را دوباره امنیتی کند اما نتوانست و شکست خورد.
روند مذاکرات در مسقط که در دولت قبل از دولت آقای روحانی شروع شد. پس این طوری نبود که دولـت آقای روحانی مذاکرات را شروع کرده باشد. بلکه از دولت قبل شروع شده بود.
درباره اینکه من زبان بلدم، از حاج محمود کریمی بپرسید. الحمدلله مداح ها و حاج محمود کریمی اینقدر انگلیسیشان خوب شده که میتوانند بگویند ظریف زبان انگلیسی بلد نیست.
برخی از آقایان ادعای سواد دارند. خب قطعنامه های سازمان ملل را بخوانند. خانم شرمن می گفت که جواد ظریف معنی lift را نمی فهمد.
ساسپنشن را اروپاییها در لحظه آخر وارد برجام کردند و معاونان من بدون اینکه به من خبر دهند موافقت کردند
زبان سازمان ملل یک زبان به خصوص است. هیچ کسی به اندازه من و لاوروف در بین وزرا زبان سازمان ملل را بلد نیست. استاد من وقتی پایان نامه دکترای خودم با موضوع تجاوز و دفاع را مینوشتم به من می گفت که به زبان انگلیسی بنویس و نه زبان سازمان ملل. خب خانم شرمن که به اندازه من زبان سازمان ملل را نمی فهمد.
همه برجام و صد در صد آن نظر ما نیست. من نگاه برد و باخت به موضوع برجام ندارم. بلکه توان در حد توان به نکاتی که ما میخواستیم رسیده است.
ما با غربیها توافق کرده بودیم که دو کلمه در متن برجام به کار نرود. یکی از اینها ممنوعیت بود و دیگری ساسپند(تعلیق). من در مجلس گفتم کلمه ساسپنشن نیست و این اشتباه از من بود. علتش هم این بود که ما دستور العمل داده بودیم به همه دوستانی که داشتند ضمائم برجام رو مذاکره می کردند که از برخی عبارات استفاده نشود.
در لحظات آخر مذاکرات برجام، نماینده اروپا گفته بود ما تحریم های ایران را برمی داریم، لغو میکنیم یا همان لیفت میکنیم اما تصمیمات اتحادیه اروپا که شامل چیزهای دیگه ای است نمی توانیم لیفت کنیم تا زمانی که کل تحریم ها برداشته بشود یعنی مثلا تحریم های نظامی تحریم های دیگه ای که بر اساس قطعنامه شورای امنیت که تا 5 سال یا 8 سال بعد هم بود لذا ما اینا رو ساسپند میکنیم و بعدن لیفت میکنیم.
خب متاسفانه معاونان من نیز این موضوع اروپاییها را قبول کردند و به من هم نگفتند. و هیچ ربطی هم به آمریکایی ها ندارد.
براین اساس دوستانی گفتند که ظریف برجام را نخوانده است. اگر برجام خوب نبود چرا ترامپ نتوانست به هیچ بندی استناد کند وقتی که میخواست از برجام خارج شود. مثلا استناد کند و بگوید که بند 36 ایراد داشت و من از برجام بیرون آمدم. چرا جان بولتون نتوانست استناد کند؟ او که دوسال نماینده آمریکا در سازمان ملل بود.
برخی که میگویند من نتوانستم در برجام تضمینی بگیرم اما کسی عوام است که بگوید در تعهد بین المللی میتوان تضمین گرفت. بلکه مسئله این است که منافع خروج باید از مضرات آن کمتر باشد. خب مضرات خروج آمریکا بیشتر بود.
شهید فخریزاده در موفقیت برجام موثر بود و حتی از رییسجمهور هم نشان گرفت
وزیر امور خارجه پیشین:شهید فخریزاده در موفقیت ما در پروندههای برجام موثر بودند. این که چقدر رضایت داشتند یا ناراضی بودند را نمیدانم.
▫️معمولا دوستان نظامی ما خیلی راضی نیستند و چندان دوست ندارند محدودیتی برای کارهایشان ایجاد شود.
▫️اما این را هم بگویم که سردار سلیمانی هیچ وقت به من نکتهای در باره برجام نگفت. نکاتی که میگفت درباره وضعیت سوریه و عراق و روسیه بود. شکایت میکرد از رفتار امریکاییها وروسها که با داعش به شکل جدی نمیجنگند.
▫️درباره شهید فخری زاده هم این که برجام را قبول داشت یا آن طور که برخی از دوستان می گویند، خون دل می خورد را نمی دانم. اما می دانم که شهید فخری زاده نقش مفیدی در برجام داشت و یکی حتی یکی از افرادی بود که به صورت غیر علنی از رئیس جمهوری نشان گرفت.
وقتی برجام امضا شد، سردار نقدی میگفت کدام آدم عاقلی در ایران سرمایهگذاری میکند
برجام امید را در مردم زنده کرد، اما برخی بیشترین تلاش را برای شکستن امید مردم داشتند. بیشترین نقش برای ناامید کردن مردم را صداوسیما داشت.
یکی از نظامیان مهم کشور [سردار نقدی] که یکی دو روز گذشته علیه من حرفهای تندی زده، وقتی برجام امضا شد، میگفت کدام آدم عاقلی در ایران سرمایهگذاری میکند. خب وقتی یک مقام نظامی چنین حرفی میزند، بقیه میگویند خب حتما خبری هست.
در زمان مذاکرات، سعودی چندین بار تلاش کرد در روند مذاکرات اخلال وارد کند
ما نمیگفتیم موشک نسازید، اما آن شعاری را که روی موشک نوشته بودند، نمیدانیم با چه کسی هماهنگ کرده بودند
فرق لیفت و ساسپنشن را از آقای [پیروز] مجتهدزاده بپرسید که فکر میکنند لیفت یعنی آسانسور
در زمان مذاکرات، سعودی چندین بار تلاش کرد در روند مذاکرات اخلال وارد کند. یک بار هم موفق شد برجام را برای شش ماه به تاخیر بیندازد.
شما ۴ سال است هیچ تعهدی را انجام ندادهاید
آنچه ما در برجام انجام دادیم افتخار آمیز بود.
این نشان دهنده کیاست مذاکره کنندگانی مانند دکتر صالحی است که توانستیم ظرف چند هفته بدون نقض برجام اورانیوم را غنیسازی کردیم.
شما در حق کشور و مقامات عالی بیانصافی میکنید.
شما ۴ سال است هیچ تعهدی را انجام ندادهاید و هیچکاری از پیش نبردید.
در داخل من که وزیر خارجه خودشان بودم را باور نمیکردند، وزیر خارجه اسرائیل را باور میکردند، دائم میگفتم «بابا من وزیر امور خارجه شما هستم!»
هرجا با من هماهنگ بودند، موفق بودیم، هرجا هماهنگ نبودیم، ناموفق بودیم که البته هماهنگیها را مدیون شهید سلیمانی و حمایت ایشان بودیم.
خدمتی که صالحی در برجام کرد، بی نظیر بود
آنچه ایشان انجام داد نتیجهاش در آژانس آمده.
ما بالاترین ذخایر را داشتیم.
وقتی شما بر اساس آرزو عمل کردید، باید توانمندیهایتان را بدون ما به ازا بدهید، همانطور که امروز دادید.
من در مقابل دکتر صالحی سر تعظیم فرود میآورم، خدمتی که صالحی در برجام کرد، بی نظیر بود.
میگویند ظریف خواب بود و ترامپ برجام را پاره کرد اگر بد بود چرا او از برجام خارج شد
یکی گفته است که یک دیوانه سنگی را داخل چاه انداخت که صد عاقل نمیتوانند آن را در آورند، پس چرا شما عاقلان همچنان دنبال سنگ همان دیوانه میدوید
اگر برجام اینقدر خیانتی بدتر از ترکمنچای است، پاره کنید و دفنش کنید و بیندازید کنار، چرا اینقدر اشتیاق به احیای آن دارید؟
آنهایی که میگویند من معنی suspend را نمی فهمم، بین خودشان و خدا ظلم می کنند و حق من نیست که حلال کنم این ظلم به مردم است
آنهایی که کشور را به این روز کشیدند روزی محاکمه خواهند شد. میگویند ظریف خواب بود و ترامپ برجام را پاره کرد اگر بد بود چرا او از برجام خارج شد. ترامپ از توافق اب و هوا هم خارج شد اروپا هم خواب بود؟
*رویداد 24