کلردیازپوکساید؛ همه چیز درباره یک کشف تصادفی!

عصر ایران- کلردیازپوکساید با نام تجاری لیبریوم (Librium) یک داروی آرام بخش و خواب آور نسخه ای از کلاس بنزودیازپین ها است که به منظور درمان اضطراب، بی خوابی و علائم ترک الکل و سایر داروها استفاده می شود.

برای کلردیازپوکساید نیمه عمری متوسط تا طولانی تعریف شده است اما متابولیت فعال آن نیمه عمر بسیار بالاتری دارد. این دارو همچنین به عنوان عامل ضد تشنج و شل کننده عضلات اسکلتی نیز عمل می کند.

تاریخچه

این دارو در سال 1958 ثبت اختراع شد و در سال 1960 برای استفاده پزشکی تاییدیه گرفت. کلردیازپوکساید اولین بنزودیازپینی بود که سنتز شد و کشف آن هم کاملاً تصادفی بود.

داروی مذکور و سایر بنزودیازپین‌ها در ابتدا با استقبال عمومی رو به رو و پذیرفته شدند، اما با مخالفت های حرفه ای گسترده و دستورالعمل‌ های پزشکی سختگیرانه، استفاده از آنها محدود شد.

موارد مصرف کلردیازپوکساید

علاوه بر مواردی که در ابتدا اشاره شد، کلردیازپوکساید برای درمان کوتاه مدت (2 تا 4 هفته ای) اضطرابی که شدید است و فرد را ناتوان می کند یا در معرض پریشانی غیرقابل قبول قرار می دهد، اندیکاسیون دارد. این دارو همچنین به عنوان انتخاب درمانی برای مدیریت سندرم حاد ترک الکل نیز کارایی خود را اثبات کرده است.

گاهی اوقات هم پزشکان کلردیازپوکساید را برای کاهش علائم سندرم روده تحریک پذیر همراه با کلیدینیم بروماید به عنوان یک دارو با دوز ثابت تجویز می کنند.

موارد منع مصرف

استفاده از کلردیازپوکساید در افرادی که شرایط زیر را دارند ممنوع است:

- میاستنی گراویس

- مسمومیت حاد با الکل، مواد مخدر یا سایر مواد روانگردان

- آتاکسی

- گلوکوم حاد با زاویه بسته

- نارسایی کبدی

- آپنه خواب شدید

- حساسیت به هر دارویی از گروه بنزودیازپین ها

کلردیازپوکساید به طور کلی یک بنزودیازپین نامناسب برای افراد مسن در نظر گرفته می شود زیرا به علت نیمه عمر طولانی، خطر تجمع آن وجود دارد. استفاده از بنزودیازپین ها در افراد مسن، باردار، کودکان، افراد وابسته به الکل یا مواد مخدر و همینطور افراد مبتلا به اختلالات روانپزشکی نیاز به احتیاطات خاص دارد.

عوارض جانبی کلردیازپوکساید

در صورت مشاهده هرگونه علائم واکنش آلرژیک، سریعا به مراکز درمانی مراجعه کنید: کهیر، اختلال در تنفس، تورم صورت، لب ها، زبان یا گلو.

کلردیازپوکساید می تواند تنفس شما را کند و یا حای متوقف کند! به خصوص اگر اخیرا از داروهای مخدر یا الکل استفاده کرده باشید. اگر تنفس آهسته همراه با مکث های طولانی دارید، لب هایتان تغییر رنگ داده و متمایل به آبی شده و یا به سختی از خواب بیدار می شوید، باید به دنبال مراقبت های فوری پزشکی باشد.

کلردیازپوکساید ممکن است عوارض جانبی جدی ایجاد کند. اگر موارد زیر دست و پنجه نرم می کنید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:

- خواب آلودگی شدید و گفتار نامفهوم

- ضربان قلب و تنفس آهسته

- مشکلات حافظه یا تمرکز

- تغییرات غیرعادی در خلق و خو یا رفتار و همچنین افکار خودکشی یا آسیب رساندن به خود

- مشکلات تعادلی یا حرکتی

- سردرگمی، پارانویا، عصبانیت و پرخاشگری

- درد معده و از دست دادن اشتها

نکته: خواب‌ آلودگی یا سرگیجه ممکن است در افراد مسن مدت زمان بیشتری طول بکشد.

لازم به ذکر است که تست های آزمایشگاهی بررسی کننده سمیت کلردیازپوکساید، نیترازپام و دیازپام روی اسپرم موش ها، نشان داده اند که کلردیازپوکساید می تواند در اسپرم ها ایجاد سمیت کند، از جمله ناهنجاری‌ هایی که هم شکل و هم اندازه سر اسپرم را شامل می‌ شوند.

کلردیازپوکساید می تواند باعث وابستگی فیزیکی و همینطور سندرم ترک بنزودیازپین شود. قطع مصرف ناگهانی کلردیازپوکساید یا سایر بنزودیازپین ها اغلب منجر به علائم ترک خواهد شد که بسیار مشابه علائمی است که با الکل و باربیتورات ها نیز ایجاد می شود.

هر چه دوز بالاتر و مدت زمان مصرف دارو بیشتر باشد، خطر بروز علائم ناخوشایند ترک هم بالاتر می رود. با این وجود علائم ترک می تواند در دوزهای استاندارد و همچنین پس از مصرف کوتاه مدت هم رخ دهد. درمان با بنزودیازپین باید در اسرع وقت از طریق روش کاهش تدریجی دوز قطع شود.

برخی از علائم ترک ممکن است تا 12 ماه یا بیشتر پس از قطع ناگهانی این دارو ادامه داشته باشند. اگر اضطراب مداوم، افسردگی، مشکلات حافظه یا تفکر، مشکل در خواب، زنگ زدن گوش، احساس سوزش یا خزیدن چیزی زیر سطح پوستتان دارید، به پزشک معالج خود اطلاع دهید.

مصرف کلردیازپوکساید در دوران بارداری و شیردهی

چندین مطالعه مختلف افزایش خطر ناهنجاری‌ های مادرزادی مرتبط با استفاده از آرام‌ بخش‌هایی مانند کلردیازپوکساید و دیازپام را طی سه ماهه اول بارداری نشان داده‌ اند. البته داده کنترل شده ای در زمینه بارداری انسانی وجود ندارد.

اطلاعات کاملی در مورد استفاده از کلردیازپوکساید در دوران شیردهی نیز در دسترس نیست. از آنجایی که دارو و متابولیت‌ های آن می توانند از طریق شیر مادر وارد بدن نوزاد شده و تجمع یابند، ممکن است داروی جایگزین ترجیح داده شود، به‌ویژه هنگام شیر دادن به نوزاد تازه متولد شده یا نارس.

مصرف بیش از حد یا اُوِردوز

فردی که دچار اوردوز با کلردیازپوکساید شده، ممکن است برخی از علائم زیر را از خود نشان دهد:

- خواب آلودگی (مشکل در بیدار ماندن)

- سردرگمی ذهنی

- فشار خون بالا

- اختلال در عملکرد حرکتی

- رفلکس های مختل شده

- اختلال در هماهنگی

- اختلال در تعادل

- سرگیجه

- ضعف عضلانی

- کما

کلردیازپوکساید دارویی است که در اغلب کیس های مسمومیت به دلیل مصرف بیش از حد دخیل است. اوردوز این دارو یک اورژانس پزشکی محسوب می شود و به طور کلی نیاز به توجه فوری کادر درمان دارد. پادزهر (آنتی دوت) مصرف بیش از حد کلردیازپوکساید یا هر بنزودیازپین دیگری فلومازنیل است. فلومازنیل باید با احتیاط تجویز شود زیرا ممکن است علائم شدید ترک را در افراد وابسته به بنزودیازپین ایجاد کند.

مصرف هر گونه دارو شیمیایی، گیاهی و همچنین مکمل ها نیازمند مشورت با پزشک یا داروساز دارای تخصص در این زمینه است. از مصرف خودسرانه داروها جدا پرهیز کنید.

بیشتر بخوانید:

درباره درمان سرفه خشک بیشتر بدانیم

خواص بی نظیر توت خشک برای سلامتی

تماشاخانه

هیجان و جنون یکی از پرفرازونشیب‌ترین روزهای خرید / بلک فرایدی یا جمعه سیاه چطور به وجود آمد؟ (فیلم)

شکوه فرش ایرانی از دوره صفوی در اروپا ؛ هیجان مدیر گالری کریستی هنگام تعریف کردن را ببینید (فیلم)

فیلم های دیگر