روند روبه رشد مرگ‌ومیر ناشی از دیابت در ایران

به گزارش ایسنا، دیابت از جمله بیماری‌های متابولیکی و یک اختلال چند عاملی است که با افزایش مزمن قند خون مشخص می‌شود. این بیماری ناشی از اختلال ترشح و عمل انسولین و یا هردوی آن‌هاست.

دیابت یکی از چالش‌های بهداشتی دهه‌های اخیر است که بار اقتصادی فراوانی را به جامعه تحمیل می‌کند. به دلیل آمار روبه افزایش این بیماری، سازمان جهانی بهداشت آن را به عنوان یک اپیدمی نهفته اعلام کرده است. صاحب‌نظران معتقدند تغییر سبک زندگی افراد و مدرن شدن جامعه بیشترین تاثیر را درافزایش بروز دیابت داشته است.

با توجه به اهمیت این بیماری، پژوهشگران با انجام یک مطالعه وضعیت مرگ ناشی از دیابت را در ایران و در یک بازه زمانی پنج ساله بررسی کردند.

این مطالعه با استفاده از داده‌های مرگ در ایران بین سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۹ که توسط وزارت بهداشت منتشر شده است، انجام شد. این داده ها از طریق منابع مختلف مانند سازمان ثبت احوال، گورستان‌ها، بیمارستان‌ها و خانه‌های بهداشت، از سوی مرکز اطلاعات و تحقیقات کاربردی و پژوهشی وزارت بهداشت جمع‌آوری و سپس یک‌پارچه‌سازی شده است.

بررسی‌های این پژوهش نشان داد که در طول پنج‌ سال مطالعه، ۲۷ هزار ۴۱۸ مورد فوت به علت دیابت در ایران رخ داده است که ۵۴.۹ درصد از آن مربوط به زنان و ۴۵.۱ درصد از آن‌ها مردان بوده اند. طبق این بررسی‌ها؛ کم‌ترین میزان فوت ناشی از دیابت در مجموع در هر دو جنس در سال ۱۳۸۵ و بیشترین آن در سال ۱۳۸۹ اتفاق افتاده است.

این یافته‌ها حاکی از آن است که روند مرگ به دلیل دیابت در این بازه زمانی روبه افزایش است و بین سال‌های مطالعه اختلاف معناداری در تعداد مرگ از دیابت وجود داشت. در مطالعات قبلی نیز عنوان شده که در همه کشورها، به ویژه کشورهای در حال توسعه، تعداد مرگ ناشی از دیابت در حال افزایش است.

بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از این مطالعه؛ تعداد مرگ‌ومیر به دلیل دیابت بین زن و مرد اختلاف معنی‌داری داشت. به طوری که در تمام سال‌ها مرگ به دلیل دیابت در زنان به طور معناداری بیشتر از مردان بود. شیوع بیشتر دیابت در زنان و شیوع بیشتر چاقی در زنان؛ به عنوان یک ریسک فاکتور دیابت، می‌توانند از دلایل مرگ بالابه علت دیابت باشند.

طبق یافته‌های این مطالعه؛ در بازه زمانی بررسی‌ شده، میزان مرگ ناشی از دیابت در مناطق شهری بسیار بیشتر از مناطق روستایی بوده است. افزایش شهرنشینی، تغییر الگوی زندگی، سبک تغذیه‌ای و کم‌تحرکی یکی از دلایل شیوع بالاتر دیابت در مناطق شهری و در نتیجه مرگ ناشی از آن است.

در این بررسی؛ کم‌ترین میزان مرگ به دلیل دیابت مربوط به گروه سنی پنج تا ۱۴ سال و بیشترین میزان آن در گروه سنی بالای ۷۰ سال است.

این مطالعه نشان داد که بیشترین علت فوت، مربوط به دیابت غیروابسته به انسولین با ۴۰ درصد از مجموع فوت‌شدگان بود و پس از آن مرگ به دلیل سایر اختلالات مرتبط با دیابت با ۳۰.۸ درصد و کم‌ترین تعداد نیز مربوط به دیابت وابسته به انسولین با ۲۹.۲ درصد کل فوت‌شدگان بود.

خروج از الگوهای غذایی سنتی و دریافت رژیم‌های غذایی با چربی اشباع‌شده و کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده؛ عوامل مهمی در افزایش میزان چاقی و دیابت هستند.

به گفته پژوهشگران این مطالعه؛ با توجه به افزایش جمعیت مسن، روند رو به رشد شهرنشینی، تغییر الگوی غذایی و سبک زندگی در ایران، نیاز است برنامه‌ریزی، آموزش و انجام آزمایشاتی برای پیشگیری، تشخیص و درمان زو دهنگام دیابت صورت گیرد.

درانجام این تحقیق الناز جعفروند پژوهشگر گروه تغذیه جامعه دانشگاه علوم‌پزشکی تهران، امین عطایی از گروه آمار و اقتصاد بهداشت معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و ساره عدالتی پژوهشگر انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مشارکت داشتند.

یافته‌های این مطالعه بهار سال جاری به صورت مقاله علمی با عنوان «اپیدمیولوژی روند مرگ به دلیل دیابت در ایران» در نشریه افق دانش؛ فصل‌نامه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی گناباد، منتشر شده است.