پیامدهای قرنطینه‌های طولانی در زمان شیوع کرونا

محمد حلاجی، متخصص و محقق حوزه روانشناسی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به پیامدهای ناشی از قرنطینه شدن به دلیل شیوع کرونا، اظهار کرد: تعطیلی کسب و کارها که منجر به کاهش درآمد از یک سو و خانه نشینی‌های دراز مدت از سوی دیگر شده، باعث شده تا میزان تنش‌ها و مشکلات خانوادگی بیش از گذشته شود که این امر می‌تواند باعث طلاق احساسی در بین خانواده‌ها و زوج‌هایی شود که به خوبی با مهارت‌های ارتباطی آشنا نیستند.

وی خاطر نشان کرد: طلاق خاموش یا طلاق عاطفی نوعی از جدایی است که در آن زوجین اگر چه باهم زیر یک سقف زندگی می‌کنند، اما هیچ مهر و عاطفه‌ای بین آنها حاکم نیست‌. ‌در طلاق عاطفی زن و شوهر عواطف خود را از یکدیگر دریغ می‌کنند؛ چراکه اعتماد و جذابیت‌شان برای یکدیگر کاهش یافته است‌. 

حلاجی با بیان اینکه طلاق عاطفی معمولا از شکایت و گله گذاری‌ها شروع می‌شود، افزود: طرفین این رابطه به نیازها و خواسته‌های دیگری اهمیت نمی‌دهند، به طوری که اعضای یک خانواده یکدیگر را می‌بینند، ولی صدای هم را نمی‌شوند.

این محقق ریشه مشکلات و بن بست‌های این نوع خانواده‌ها را در "نتوانستن" عنوان کرد و در این باره توضیح داد: این نتوانستن‌ها شامل "ندیدن آموزش کافی و لازم برای شروع یک زندگی مسئولانه و آگاهانه"، "عدم مهارت و توانایی در برقراری ارتباط‌های دوستانه، عاطفی و صمیمانه" و "عدم اظهار محبت و عشق به طرف مقابل" است. بنابراین بخش عمده بی توجهی خانواده‌ها به یکدیگر ناشی از ناآگاهی از مهارت‌های ارتباطی است که مانع از بروز احساسات و عواطف می‌شود. البته باید توجه داشت که طلاق عاطفی تنها در افراد میانسال نیست، بلکه زوج‌های جوان نیز می‌توانند به دلایلی دچار این نوع طلاق خاموش شوند.

وی "طلاق عاطفی" را شامل 5 مرحله "سرزنش"، "سوگواری"، "خشم"، "تنهایی" و "بازگشت به زندگی" دانست و افزود: در مرحله سرزنش و ایرادگیری، زن یا شوهر روی همسر خود متمرکز شده و او را مسئول همه‌ اشتباهات و اتفاقات گذشته، حال و آینده می‌داند و شروع به سرزنش و ایراد گرفتن از همسر خود می‌کند. سپس در مرحله سوگواری در طلاق عاطفی، فرد شروع کننده، غم و اندوه زیادی را به دلیل ناراحتی از دست دادن زندگی که در انتظارش بود را تجربه خواهد کرد، در این مرحله فرد در افکار و احساسات خود غرق شده و نسبت به اظهار نظر دیگران واکنش تندی خواهد داشت و به دلیل عدم تمرکز حواس، حتی در کارهای روزمره خود ممکن است دچار مشکل شود.

این متخصص روانشناسی ادامه داد: پس از آن زوج‌ها وارد مرحله خشم و عصبانیت می‌شوند و فرد شروع کننده، خشم و عصبانیت را نسبت به اطرفیان، مخصوصاً همسر خود نشان می‌دهد، در این مرحله ممکن است مرد به تمام زن‌ها و همچنین زن به تمام مردها حس خشم داشته باشد و معمولا به خود حق می‌دهد که عصبانی شده و باور دارد همسرش باید با اذیت و آزار دیدن تاوان دهد.

وی با بیان اینکه مرحله تنهایی از مهمترین مراحل طلاق خاموش است، یادآور شد: در این مرحله طرفین به گونه‌ای شخصیت خود را با شرایط تطبیق می‌دهند که دیگر نیازی به همسر ندارند و زن یا شوهر در این مرحله تلاش می‌کنند تا تصمیم نهایی را گرفته و به خود مطمئن شوند، خودشان را بازسازی کرده و تصویرشان نسبت به مرحله اول بسیار بهتر می‌شود. در این مرحله اختلاف‌ها بیشتر شده و دیوار سکوت بین اعضای خانواده قرار می‌گیرد و این به معنای نشنیده شدن و نادیده گرفتن است یعنی طرفین در مقابل یکدیگر ناتوان شده‌ و هرکس به دنیای درونی خود فرو می‌رود و دیگر اهمیتی به طرف مقابل نمی‌دهد.

وی ادامه داد: مرحله آخر طلاق عاطفی بازگشت به زندگی نام دارد که تعداد زیادی از زوجین احساس می‌کنند کنترل کامل‌تری بر زندگی خود داشته و اگر زن و شوهر، هر دو در این مرحله باشند در بسیاری موارد طلاق توافقی انجام می‌دهند و کمتر نیازمند کشمکش‌های محاکم قضایی می‌شوند. زنانی که بنا به دلایلی چون دیدگاهشان نسبت به طلاق، مسائل مالی یا فرزندان، در تنهایی خود و مشکلات عاطفی‌ تصمیم به طلاق نداشته باشند، زندگی را ادامه می‌دهند. در بیش از ۷۰ درصد موارد، زوجینی که مرحله پایانی طلاق عاطفی را تجربه می‌کنند دچار طلاق توافقی یا قانونی می‌شوند. زخم طلاق عاطفی می‌تواند حتی پس از ده‌ها سال در دوران میانسالی و کهنسالی زوجین و حتی پس از ازدواج فرزندان سر باز کند.

حلاجی خاطرنشان کرد: زوج‌هایی که دچار طلاق عاطفی شده‌اند، باید تلاش کنند که از تغییر همسرشان دست بکشند و او را آن گونه که هست بپذیرند، مهارت “گوش کردن” را یاد بگیرند و سعی کنند او را درک کنند. همچنین هنگام دعوا به دنبال راه‌ حل باشند و هنگام صحبت کردن از بروز برخی رفتارها مانند کنایه زدن، زخم زبان و یا در زمان ناراحتی از بلند کردن صدای خود پرهیز کنند.