تغییرات افغانستان؛ 20 سال پس از حضور خارجی‌ها (+ نمودار)

آمریکا و ناتو پس از 20 سال جنگ، افغانستان را ترک کردند. طالبان در ماه‌های گذشته پیش رفته‌اند و بسیاری از بخش‌های کشور را تصرف کردند.

اما این جنگ چه قدر افغانستان را تغییر داده و چه اتفاقاتی در آینده خواهد افتاد؟

بی بی سی در گزارشی آماری به زندگی در افغانستان در 20 سال گذشته و پس از ترک نیروهای خارجی در این کشور پرداخته است.

به گزارش عصر ایران، طالبان در سال 2001 و پس از حمله نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا مجبور به کناره گیری از قدرت شد. طالبان یک گروه بنیادگرای اسلامی است و با اسلحه علیه مخالفانش مبارزه می‌کند.

یک تاجر در قندهار /عکس: GETTY IMAGES

کمی بعد از حضور نظامی آمریکا و ناتو در افغانستان انتخابات ریاست جمهوری و قانون  اساسی جدید شکل گرفت.

طالبان در این مدت آرام ننشست و در طولانی مدت به فعالیت های خود ادامه داد.

این گروه در طولانی مدت و به تدریج قدرت خود را به دست آورد و با نیروهای بیشتری از آمریکا و ناتو درگیر شد.

در حال حاضر و پس از خروج کامل نیروهای آمریکا از افغانستان طالبان بسیاری از مناطق افغانستان را تصرف کرده و ساختار سختگیرانه خود از قوانین شریعت را اعمال می‌کند.

این نمودار وضعیت کشور افغانستان و کنترل بخش‌های آن از سوی طالبان یا دولت تا تاریخ  تا 12 جولای (21 تیر) را نشان می‌دهد

رنگ قرمز مناطق تحت کنترل طالبان، رنگ آبی مناطق تحت کنترل دولت و رنگ زرد مناطق تحت درگیری دو گروه را نشان می دهد

طالبان در مناطق زرد رنگ حضور گسترده‌تری دارند

مرزبندی‌ها براساس نقشه تائید شده افغانستان در سال 2005 در نظر گرفته شده است.

طالبان در مناطق تحت درگیری  حضور گسترده و قدرتمندی دارد.

منبع بی بی سی افغان

اوضاع در سطح کشور بسیار متغیر است و دسترسی به برخی مناطق برای تائید گزارش‌ها را سخت کرده است اما دستاوردهای قابل توجه طالبان در این میان ملموس و روشن است. به نظر می‌رسد آنها یک سوم کشور را در اختیار دارند.

افراد مسلح طالبان در سال 2018/ GETTY IMAGES

چند نفر از سال 2001 تا کنون در افغانستان جان باخته‌اند؟

20 سال جنگ باعث کشته شدن هزاران نیروی طالبان و نیروهای نظامی خارجی و افغان در افغانستان و مناطق مرزی این کشور با پاکستان شده است. غیر نظامیان نیز در حملات هوایی نیروهای ائتلاف و حملات هدفمند طالبان جان خود را از دست داده‌اند.

میزان کشته شدگان افغانستان بین سال های 2001 تا 2021

ستون ها از چپ به راست آمار کشته شدگان "نیروهای آمریکا و ائتلاف"، "پلیس و ارتش افغانستان"، "غیر نظامیان" و "مبارزان مخالف مانند طالبان" را نشان می‌دهد

منبع: موسسه واتسون و دانشگاه براون- (تمامی آمار ارزیابی و برآورد شده اند)

تعداد غیرنظامیانی که در سه ماهه اول سال 2021 در این جنگ از بین رفتند به شکل قابل توجهی بیشتر از مدت مشابه سال قبل است.

سازمان ملل افزایش مرگ و میر غیرنظامیان را به استفاده از بمب‌های دست ساز و کشتارهای هدفمند نسبت می‌دهد.

بیش از 43 درصد قربانیان و کشته شدگان سال 2020 زنان و کودکان بوده اند.

 چند نفر از جنگ افغانستان فرار کرده اند؟

سال ها جنگ باعث شده تا میلیون ها نفر خانه‌های خود در افغانستان را ترک کنند و برخی از آنها به کشورهای همسایه پناهنده شوند.

این جنگ بسیاری را در داخل افغانستان آواره یا بی خانمان کرده است.

درگیری‌های 20 سال گذشته همچنین میلیون ها نفر را در معرض گرسنگی و فقر قرار داده است.

بیش از 400 هزار نفر در سال گذشته و بر اثر درگیری‌ها آواره شدند.

در سال 2012 میلیون‌ها نفر خانه خود را ترک کرده و تا کنون امکان بازگشت به شهر و خانه خود را نداشته اند.

براساس گزارش آژانس حقوق بشر سازمان ملل افغانستان سومین میزان آوارگان در میان کشورهای جهان را دارد.

میلیون افغان هنوز آواره و بی خانه هستند

نمودار میزان پناهندگان، بازگشت آنها به کشور و تازه آواره شدگان در افغانستان

منبع: آژانس پناهندگان سازمان ملل

افغانستان سومین کشور جهان در شمار پناهنگان به کشورهای جهان است.در سوریه و ونزوئلا تعداد بیشتری در مقایسه با افغانستان خواستار پناهندگی هستند.

تعداد بسیار کمی از پناهندگان افغان اینک خواستار بازگشت به کشورشان هستند.

بیش از 200 هزار نفر در سال 2021 آواره شده اند.

بحران غذایی در افغانستان

ویروس کرونا فشار سنگینی را بر منابع ملی افغانستان وارد کرده و تعطیلات سراسری و محدودیت باعث کاهش درآمدهای مردم به ویژه در مراکز روستایی شده است.

براساس گزارش دفتر امور بشردوستانه سازمان ملل بیش از 30 درصد از مردم این کشور با سطح اضطرار یا بحران غذایی روبه‌رو هستند.

آیا دختران افغان می‌توانند به مدرسه بروند؟

با سقوط طالبان تغییرات چشم‌گیر در زمینه حقوق زنان و تحصیلات آنها به وجود آمد. در سال 1999 حتی یک دختر در دوره متوسطه مدارس ثبت نام نکرد و تنها 9 هزار نفر در دوره ابتدایی به مدرسه رفتند.

بیش از 2.4 میلیون دختر افغان در سال 2003 به مدرسه رفتند. این رقم اینک حدود 3.5 میلیون دختر برآورد می‌شود و حدود یک سوم دانشجویان در دانشگاه خصوصی و دولتی زن هستند.

نمودار درصد حضور دختران در مقطع متوسطه

براساس آمار صندوق کودکان سازمان ملل (یونیسف) بیش از 3.7 میلیون کودک مدرسه نمی روند که 60 درصد آنها دختر هستند. دلیل اصلی این موضوع درگیری و جنگ ادامه دار، کمبود امکانات و فضای آموزشی و معلمان زن است.

طالبان کنونی می‌گوید دیگر مخالف آموزش دختران نیست اما به گزارش دیدهبان حقوق بشر تعداد بسیار کمی از مقامات طالبان در برخی از مناطق تصرف شده اجازه ورود دختران (بعد از سن بلوغ) به مدارس را می‌دهند.

 فرصت‌های شغلی بیشتر برای زنان افغان

 زنان همچنین بیشتر در زندگی عمومی حضور یافتند. آنها وارد زمینه‌های سیاسی شدند و فرصت‌های کاری و تجاری پیدا کردند.

بیش از هزار زن افغان در سال 2019 کسب و کار خود را به راه انداختند که تمامی این فعالیت‌ها در دوران طالبان ممنوع بود.

براساس قوانین کنونی افغانستان زنان باید 27 درصد کرسی‌های شورای ملی (پارلمان) این کشور را در اختیار داشته باشند. اینک زنان 69 کرسی از مجموع 249 کرسی را در اختیار دارند و درصد آنها از میزان تعیین شده قانون بیشتر است.

زنان در افغانستان چه می‌کنند؟

منبع: بانک جهانی سازمان ملل

تغییرات دیگر در افغانستان

با وجود بسیاری از مشکلات زیرساختی در سراسر کشور دسترسی به تلفن همراه و اینترنت در حال رشد است.

بیش از 8.6 میلیون نفر یا 22 درصد جمعیت این کشور در ژانویه سال 2021 به اینترنت دسترسی داشتند و میلیون‌ها نفر از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند.

استفاده از تلفن همراه نیز در حال افزایش است. حدود 68 درصد مردم تلفن همراه دارند. اما براساس گزارش ساززمان ملل قطع پراکنده خدمات موبایل همچنان بر ارتباطات تاثیرگذار است.

 جمعیت افغانستان: 39 میلیون نفر/ 22 درصد اینترنت دارند/ 69 درصد تلفن همراه دارند/ 4.4 میلیون نفر کاربر رسانه های اجتماعی هستند

جمعیت پاکستان: 223 میلیون نفر/ 27.5 درصد اینترنت دارند/ 78 درصد تلفن همراه دارند/ 46 میلیون کاربر رسانه‌های اجتماعی هستند

 منبع: دیتا پورتال 2021

حساب بانکی در افغانستان

بسیاری از مردم افغانستان حساب بانکی ندارند. حدود 80 درصد بزرگسالان این کشور کم  درآمد بیش از متوسط در می‌آورند.

بانک جهانی می‌گوید این موضوع بیش از ناامنی به اعتقادات مذهبی و فرهنگی، عدم اعتماد به بخش مالی و کمبود سواد مالی مرتبط است.

افراد دارای حساب بانکی

85 درصد از مردم حساب بانکی ندارند/ 23 درصد از مردان حساب بانک دارند/ 7 درصد از زنان حساب بانکی دارند

پاکستان: 21 درصد حساب بانکی دارند/ هند: 80 درصد حساب بانکی دارند/ آمریکا: 93 درصد حساب بانکی دارند

منبع: Global Findex database

تغییرات شهری در افغانستان

در کابل پایتخت افغانستان، خانه‌های سنتی و خشت و گلی بر روی تپه‌های قرار گرفته‌اند و با افزایش خانه‌های چند طبقه در 2 دهه اخیر نمای شهر تغییر کرده است. این اتفاقات با افزایش شدید جمعیت شهر صورت گرفته است.

تصویر از کابل در سال 2013

تصویر کابل در سال 2019

در سال‌ها پس از سقوط طالبان، رشد شهر نشینی در کابل سرعت یافت و با ادامه درگیری‌ها بسیاری از مردم مناطق روستایی و بازگشت افغانان مهاجر دهه 1990 از ایران و پاکستان جمعیت ابن شهر افزایش یافت.

محوریت تریاک در اقتصاد روستایی افغانستان

افغانستان همچنین بزرگترین تولیدکننده مواد مخدر در جهان است و مقامات بریتانیا تخمین می‌رنند که 95 درصد هروئین وارد شده به بریتانیا از افغانستان می‌آید.

براساس آمار سازمان ملل کشت خشخاش در 20 سال گذشته در افغانستان به شدت آفزایش یافته و تنها 12 استان از 34 استان کشور بدون کششت خشخاش باقی مانده اند.

این اتفاق علی رغم تشویق کشاورزان به کاشت محصولاتی مانند انار یا زعفران است.

نمودار روند کشت خشخاش در افغانستان بین سال های 1994 تا 2020

در سال 2001 و قبل از سقوط طالبان از قدرت این گروه کاشت خشخاش را ممنوع اعلام کرد و شاهد کاهش کشت آن در افغانستان هستیم 

منبع: UNODC

بیشتر بخوانید:

جنگ افغانستان؛ آوارگان افغان در پارک‌های کابل (گزارش تصویری)/ محدودیت طالبان برای زنان

حمله طالبان به فرودگاه قندهار/ درگیری در شهرهای اصلی/ حس و حال شهروندان عادی

یزد/کشف ۶۸ کیلو تریاک در ایست بازرسی جاده نایین

وقتی ارتش شوروی از افغانستان خارج شد (عکس)

راهکار آمریکا پس از خروج از افغانستان؛ صدور ویزای فوری برای زنان آسیب‌پذیر

خاکسپاری دختران افغان در ناامنی (+عکس)/ خشم هزاره ها در کابل

تماشاخانه

بحران آب در شمال شرقی سوریه: اتهامات سنگین علیه ترکیه / بی‌برقی و بی‌آبی برای یک میلیون سوری (فیلم)

تراژدی در یک دریاچه، از فریاد کمک تا حبس ابد / مادری که دو بچه‌اش را کشت حالا چه می‌خواهد؟ (فیلم)

فیلم های دیگر