عصر ایران؛ مهرداد خدیر- در میان برنامههای خبری صدا و سیما هیچیک به اندازۀ 20:30 نشاندهندۀ گرایشهای سیاسی این سازمان نیست و از این رو فراتر از یک گزارش رسانهای، به منزلۀ چکیدۀ دیدگاههای اصولگرایان به حساب میآید.
از این رو «تحلیل یک حضور» با عنوان «چرا برخیها رأی ندادند؟» را میتوان به منزلۀ ارزیابی آنان دربارۀ دلایل کاهش نرخ مشارکت در انتخابات اخیر ریاست جمهوری دانست و این نکات را متذکر شد:
1. وقتی 48 درصد واجدان شرایط شرکت میکنند یعنی 52 درصد شرکت نکردهاند. با این وصف نمیتوان کفۀ سنگین تر 52 درصد را با واژۀ «برخیها» توصیف کرد و عنوان مناسبتر شاید این بود: «چرا نصف مردم رأی ندادند؟»
2. عوامل 5 گانۀ مؤثر در کاهش مشارکت در نگاه 20:30 اینهاست:
اختلال در فرایند رأیگیری، شیوع ویروس کرونا، تبعات اقتصادی تحریمها، سوء مدیریتهایی که ایجاد نارضایتی کرد و جنگ روانی رسانههای فارسیزبان و همسویی خواسته یا ناخواستۀ برخی عناصر داخلی (با نشاندادن تصویر محمود احمدینژاد رییس جمهوری پیشین به عنوان مصداق مشخص).
3. خانم آمنه سادات ذبیحپور برای گزارۀ اصلی خود که «قهر نبود، نارضایتی از سوء مدیریتها وشرایط اقتصادی بود» به مصاحبههای خود با مردم استناد کرد.
4. پس از مدتها تصویر سید محمد خاتمی به صورت واضح و بدون شطرنجی شدن به نمایش گذاشته و آرای عبدالناصر همتی در حالی به حساب وزن سیاسی اصلاحطلبان گذاشته شد که همه میدانند جبهۀ اصلاحات ایران به خاطر رد تمام نامزدهای ممکن، رسماً نامزدی نداشت و رییس جمهوری پیشین ایران تنها به منظور مرزبندی با تحریمکنندگان و احتمالا رودر بایستیهای سیاسی پای صندوق حاضر شد.
5. در حالی که دو رییس پیشین همین سازمان صدا و سیما با 20 سال سابقۀ ریاست مستمر (از 72 تا 92) در زمرۀ احراز صلاحیت نشدهها بودند (علی لاریجانی و عزتالله ضرغامی) هیچ اشارهای به نوع رفتار شورای نگهبان و احتمال تأثیر آن بر کاهش آرا نشد. (شورای نگهبان در این دوره نه تنها صلاحیت محمود احمدینژاد و مصطفی تاج زاده – هر دو مشهور به صراحت لهجه – را تأیید نکرد که به علی لاریجانی و اسحاق جهانگیری هم اجازه نداد).
نقش شورای نگهبان به معنی نادیده انگاشتن عوامل دیگر نیست ولی کافی است اشاره شود همین دیشب شبکه خبر در برنامۀ پربازدیدترین خبر باشگاه خبرنگاران جوان در 24 ساعت گذشته از شروع فعالیتهای انتخاباتی دونالد ترامپ برای انتخابات 2024 یاد کرد. یعنی در حالی که تنها 8 ماه از انتخابات آمریکا گذشته برای 4 سال آینده برنامه ریزی میکند و اینجا تا یک مانده به انتخابات مشخص نیست شورای نگهبان تأیید میکند یا نه!
6. به جز سال 80 که سرمقالۀ روزنامۀ رسالت سراغ کسانی رفت که در انتخابات ریاست جمهوری به رغم 22 میلیون رأی خاتمی شرکت نکردند و مشخص بود هر دیدگاهی داشته باشند هوادار آنان نیستند، هیچگاه به رأی ندادهها اشاره نمیشود و این نخستین بار است که صدا و سیما به این موضوع میپردازد هر چند به 5 عامل اختلال، کرونا،تحریمها، سوء مدیریتها و جنگ روانی اشاره میکند و عامل مهمی چون «احساس تحقیر» و «انتخابات دومرحلهای» را نادیده میانگارد و هیچ اشارهای به نقش شورای نگهبان نمیکند که احساس انتخاب و امکان انتخاب یا نقش آفرینی با انتخاب را در نصف جمعیت زایل کرده و درصد قابل توجهی از حاضران نیز اعتراض خود را به شیوۀ دیگری ابراز داشتند.
7. مهمترین موردی که در گزارش به عمد از قلم انداخته شده اما 14 درصد آرای باطله (با احتساب آرایی که به خانه بردند و به صندوق نینداختند) است. بدین ترتیب جملۀ پایانی را ما مینویسیم:
با وجود اختلال در فرآیند رأی گیری، شیوع ویروس کرونا، تحریمها، سوء مدیریت ها و جنگ روانی رسانههای فارسی زبان خارج نشین، 14 درصد شرکت کنندگان پای صندوق حاضر شدند ولی رأی باطله انداختند! این همانی بود که 20:30 از قلم انداخت.