"مسابقه موشی" یا رقابت برای کسب قدرت یا ثروت در چین تقریبا از لحظه تولد افراد آغاز می‌شود. از ورود به یک مدرسه خوب گرفته تا یافتن یک شغل معتبر و پردرآمد. اما این روزها میلیون‌ها نفر می‌خواهند از شر این چرخه خلاص شوند و همین جمله میزان ناامیدی نسل جوان چین از فرهنگ کاری و سبک زندگی را نشان می‌دهد.

به گزارش عصر ایران، مسابقه یا رقابت موشی اصطلاحی به این معنا است که افراد سردرگم و بی هدف به این طرف و آن طرف می‌روند و تمایل دارند با تلاش و کار بیش از اندازه، موفقیت‌ها و پول زیادی به دست آورند.

بی بی سی در گزارشی به روند زندگی پرتلاش و سخت جوانان چینی برای موفقیت در این کشور پرداخته است و از چالش‌های آنها در زندگی مدرن می‌گوید.

بسیاری از جوانان چینی سخت تر از گذشته به اهداف و آرزوهای خود می‌رسند/ عکس: GETTY IMAGES

"سون کی" جوان چینی پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه در سال 2017 به شانگ‌های رفت تا به آرزوهای اصلی نسل خود برسد؛ شغلی خوب، خودرو و حتی یک خانه.

این جوان 27 ساله فکر نمی‌کرد که رسیدن به این آرزوها کار چندان سختی باشد. والدین او سال‌ها پیش با اتکا به خود کارشان را راه انداختند و اینک چند ملک در شهر کوچکشان در نزدیکی شانگ‌های دارند.

"سون کی" در سال 2018 و پس از راه‌اندازی رستورانش در شانگ‌های متوجه تسلط ساختارها و فرانچایزهای بزرگ در بازار حمل و نقل و دلیوری شد و دریافت که ورود به این مسابقه برای او بسیار دیر است.

وی در این باره می‌گوید: "من و شریکم برای رقابت با اپلیکشین‌های حمل و نقل و ارسال مجبور شدیم از جیب خود هزینه کنیم و از هزینه‌های حمل و نقل چشم بپوشیم و مرتب به دیگران تخفیف‌های زیاد بدهیم اما صاحبان فرانچایز بزرگ از کنار ما پول در می‌آورند و برندگان اصلی ماجرا هستند".

فرنچایز یا فرانشیز در یک تعریف تجاری امتیازی است که به یک فرد داده می شود تا محصولات و یا خدمات یک شرکت شناخته شده موفق را به فروش برساند. این امتیاز برای مدت محدود و در ازای پرداخت مبالغی از طرف شرکت (یا فرنچایز دهنده) در اختیار فرد (یا فرنچایز گیرنده) قرار می‌گیرد.

این جوان چینی پس از 2 سال بیش از یک میلیون یوان (156 هزار 907 دلار) ضرر کرد و در اواخر سال گذشته کار و کاسبی خود را برای همیشه بست.

او در این باره گفت که تجربیاتش در چین امروز یک روند و تجربه مرسوم است با لفظ چینی "neijuan" تعریف می‌شود.

درآمد ماهانه حدود 600 میلیون نفر مردم چین به سختی به 1000 یوان (154 دلار) می رسد/ عکس: WEIBO

لفظ چینی "neijuan" در ماهیت انسان شناختی چینی به مفهوم اجتماعی اشاره دارد که در آن رشد جمعیت منجر به بهره‌وری یا نوآوری نمی‌شود.

اما این روزها شهر نشینان چینی از این کلمه توسط برای توصیف آفات و بیماری‌های زندگی مدرن استفاده می‌کنند. براساس تعریف این کلمه -که معادل دقیقی در فارسی ندارد- والدین تحت فشار بسیار تلاش می‌کنند تا بهترین امکانات را برای فرزندان فراهم آورند یا فرزندان در "رقابت موشی"به شکل بیهوده و سرگردان برای بهتر شدن تلاش می‌کنند. کارکنان و کارگران نیز براساس همین مفهوم باید ساعت‌ها به شکلی جدی کار کنند.

در سال گذشته بسیاری از مردم قشرهای گوناگون چین مانند توسعه دهنگان برنامه‌های نرم افزاری یا نخبگان دانشگاهی و حتی مادران خانه‌دار کشف کرده‌اند که زندگی روزمره آنها را می‌توان با همان کلمه سری آکادمیک توصیف کرد. زندگی تکاملی پرفشار، گیج کننده و پر درگیری برای رسیدن به موفقیت‌های مرسوم و حتی بیشتر.

این روند زمانی آغاز شد که دانشگاه‌های نخبه پرور کشور تصاویر دانشجویان این کشور را در حال کار سخت در اینترنت پخش کردند و این تصاویر در فضای مجازی وایرال شد. در یکی از این تصاویر یک دانشجوی دانشگاه "Tsinghua" در حال دوچرخه سواری با لپ تاپ خود کار می‌کرد.

این دانشجو تاج و لقب "پادشاه درگیر Tsinghua's" را به خود اختصاص داد و از آن پس ایده زندگی پرفشار ،سخت کوشانه، پیچیده و این سبک زندگی میان نسل جوان چینی به ویژه نسل متولدین پس از 1990 و نسل Z ترند شد.

در تعریف جامعه شناسی، نسل Z "زد" که با نام نسل "نت" نیز شناخته می‌شود، نام گروهی از مردم است که از اواسط دههٔ ۱۹۹۰ تا اوایل ۲۰۱۰ به دنیا آمده اند. اعضای نسل زد عمدتاً فرزندان نسل ایکس هستند.

در سال گذشته در رسانه اجتماعی "ویبو" چین هشتگ‌های "neijuan" بیش از یک میلیارد بار به کار رفت و دیده شد. این کلمه در سال گذشته در جدول 10 کلمه محبوب چین قرار گرفت.

در یکی از عکس های منتشر شده از جامعه با استعداد چین یک دانشجو در حین دوچرخه سواری با لپ تاپ کار می‌کند/ عکس: WEIBO

پروفسور "بیا شیانگ" از دانشگاه اکسفورد در این باره گفت: جوانان هنوز احساس می‌کنند اگر سخت کار نکنند از یا در رقابت برای کسب ثروت و قدرت شرکت نکنند از جامعه عقب می‌مانند. آنها با وجود تلاش‌های مکرر آینده موفقی برای خود نمی‌بینند.

"سان کی" گفت: نسل والدین ما در کنار چالش‌ها فرصت‌هایی نیز داشتند. همه چیز برای آنها جدید بود و تا زمانی که ایده و شهامت وجود داشت، شانسشان برای موفقیت بالا بود.

این مفهوم مختص چین نیست و مسلما بیشتر کشورهای جهان نسلی را داشتند که فرصت دوره رونق را تجربه کرده است.

اما تفاوت اساسی در چین این است که "زمان طلایی" بسیار سریع گذشته و هنوز در خاطرات مردم تازه است.

در واقع نسل‌های جوانی مانند "سان کی" موفقیت والدین خود را دیده‌اند و می‌دانند که آنها از صفر شروع کرده و ثروتمند شده‌اند.

دکتر "فانگ ژو" از دانشگاه "برکلی کالیفرنیا" در این باره گفت: والدین و برخی از آشنایان که تنها 10 سال از نسل جوان چین بزرگتر هستند سودهای زیادی از کسب و کار خود به دست آورده‌اند اما اینک پنجره‌های درآمد زایی نسل جوان بسته شده و جوانان امکان درآمد زایی چندانی ندارند.

سرخوردگی در برابر ثروتمندان

چین اینک دومین کشور از نظر داشتن میلیاردرها در جهان است اما درآمد ماهانه حدود 600 میلیون نفر مردم چین به سختی به 1000 یوان (154 دلار) می رسد.

این تفاوت فاحش کینه و رنجش جوانان علیه کارفرمایان را افزایش داده و این احساس را به وجود آورده تلاش و تقلای آنها از سوی مقامات و کارفرمایان بالادستی درک نمی‌شود.

زمانی که خانم "سو مانگ" یک تاجر و سردبیر سابق مجله انگلیسی زبان "هارپر بازار چاینا" روند سخت کوشی و دور تسلسل جوانان چینی را "فاصله بین آرزو و تنبلی خواند" مورد انتقادات گسترده چینی‌ها قرار گرفت.

او بعدها از اظهارات خود معذرت خواهی کرد.

یکی از کاربران با اشاره به فرهنگ کار از 9 صبح تا 9 شب در 6 روز هفته شب در این باره گفت: اگر کارفرمایان بتوانند با افرادی که با آنها کار می‌کنند ارتباط بهتری برقرار کنند دیگر سیستم کاری 996 (کار از 9 صبح تا 9 شب در 6 روز هفته) و فرسودگی‌های بیش از حد وجود نخواهد دشت.

دیگران نیز در کامنت‌های مرتبط نوشتند: سرمایه داران باید سکوت کنند.

"جک ما" کارآفرین و میلیاردر چینی و موسس گروه علی بابا از طرفداران فرهنگ کار 996 یا (کار از 9 صبح تا 9 شب در 6 روز هفته) است/ عکس: GETTY IMAGES

"جک ما" میلیاردر چینی و و موسس گروه علی بابا که از فرهنگ 996 (کار از 9 صبح تا 9 شب در 6 روز هفته) دفاع می‌کرد این روند را "رحمت" خواند. این روش در کنار بررسی و تحقیقاتی که شرکت علی بابا در حال انجام آن بود باعث شد تا این سرمایه دار چینی در رسانه‌های آنلاین لقب "سرمایه‌دار خونخوار" را بیابد.

اما اینک مفهومی به نام "تنگ پین" در زبان "ماندارین" به معنای "دراز کشیدن" در حال ظهور است. این مفهوم وقتی آغاز شد که یکی از کاربران فضاهای مجازی اظهار داشت کار نکردن در دو سال گذشته را مشکلی نمی‌بیند و این مخالف تعریف سنتی موفقیت در چین است. مفهوم دراز کشیدن به معنای زیاد کار نکردن و رضایت بیشتر از دستاوردهای موجود اشاره دارد. در این مفهوم بسیاری از الگوهای جهان تحسین می‌شوند و مجموعه آن یک حرکت معنوی توصیف می‌شود.

وی در استدلال خود گفت: دیگر نیازی به پیروی از آرمان‌های جامعه نیست.

وی نوشت: کمتر کار کردن می‌تواند به مقیاسی برای همه چیز در زندگی تبدیل شود.

"پروفسور شیانگ" از اکسفورد اعلام کرد تمایل جوانان به "کنار گذاشتن مسابقات بی معنای زندگی" حکایت از بازنگری در مدل های قدیمی موفقیت دارد.

بسیاری از جوانان چینی ایده خروج از مسابقه کسب قدرت یا ثروت را تکرار می‌کنند اما کارشناسان می‌گویند پذیرش گسترده این مفهوم بسیار سخت است زیرا ممکن است مقامات آن را مغایر ارزش های سوسیالیستی در چین بدانند.

کارگران پیک با ماسک در خیابان‌های شانگ‌های منتظر سفارش هستند/ عکس: GETTY IMAGES

رسانه‌های دولتی چین از "تخت خوابیده" یا همان کار کم و رضایت بیشتر انتقاد کرده‌اند.

در مقاله‌‌ روزنامه "گوانگ مینگ" دیلی که روزنامه تخصصی امور فرهنگی در چین محسوب می‌شود از مفهوم "کار کم و رضایت بیشتر" انتقاد شده و نویسنده "کم کارها" را عامل احتمالی مضر برای اقتصاد کشور و کل جامعه خوانده است.

روزنامه "ساوت چاینا دیلی" نیز این فرهنگ کم کاری و رضایت را برای آینده نگران کننده عنوان کرده است.

در تفسیر دیگری نویسنده روزنامه "نافانگ دیلی" این روند را "ناعادلانه و شرم‌آور" می داند.