افراد مبتلا به فراموشی آنتروگراد پس از شروع فراموشی در ایجاد خاطرات جدید مشکل دارند اما افراد مبتلا به فراموشی برگشتی در دسترسی به خاطرات قبل از شروع فراموشی مشکل دارند. این دو نوع فراموشی می‌تواند در یک فرد وجود داشته باشد و اغلب هم وجود دارد.

فراموشی نوعی از دست‌دادن حافظه است که بر توانایی شما در ساخت، ذخیره و بازیابی خاطرات تأثیر می‌گذارد. فراموشی برگشتی حافظه‌هایی را که قبل از شروع فراموشی شکل‌گرفته‌اند تحت تأثیر قرار می‌دهد.

کسی که پس از یک آسیب مغزی دچار فراموشی پسرونده می‌شود، ممکن است قادر به یادآوری آنچه در سال‌ها یا حتی دهه‌ها قبل از آن آسیب‌دیده است نباشد.

فراموشی برگشتی در اثر آسیب به مناطق ذخیره‌کننده حافظه مغز، در مناطق مختلف مغز ایجاد می‌شود. این نوع آسیب می‌تواند در اثر یک آسیب ترومایی، یک بیماری جدی، تشنج یا سکته مغزی، یا یک بیماری تخریب مغز ایجاد شود. بسته به علت، فراموشی رتروگراد می‌تواند موقتی، دائمی یا پیشرونده باشد (با گذشت زمان بدتر شود). با فراموشی پس‌رونده، ازدست‌دادن حافظه معمولاً بیش از مهارت‌ها شامل حقایق است.

به عنوان مثال، کسی ممکن است فراموش کند که مالک اتومبیل است یا نه، نوع آن چیست و چه زمانی آن را خریداری کرده است - اما هنوز هم می‌داند که چگونه رانندگی کند.

دو نوع اصلی فراموشی آنتروگراد و رتروگراد وجود دارد.

انواع و علائم چیست؟

فراموشی برگشتی معمولاً از نظر زمانی درجه‌بندی می‌شود، به این معنی که ابتدا خاطرات اخیر شما تحت تأثیر قرار می‌گیرد و قدیمی‌ترین خاطرات شما نیز معمولاً از بین می‌رود. این به‌عنوان قانون "ریبوت" شناخته می‌شود.

میزان فراموشی رتروگراد می‌تواند به طور قابل توجهی متفاوت باشد. بعضی از افراد ممکن است فقط خاطرات مربوط به یک سال یا دو سال قبل از آسیب دیدگی یا بیماری را از دست بدهند. افراد دیگر ممکن است دهه‌ها خاطره خود را از دست بدهند. اما حتی وقتی افراد دهه‌ها خاطره را از دست می‌دهند، به طور معمول به خاطرات دوران کودکی و نوجوانی دست آویز می‌شوند.

علائم شامل:

یادآوری چیز‌هایی که قبل از شروع فراموشی اتفاق افتاده است.
فراموش‌کردن نام‌ها، افراد، چهره‌ها، مکان‌ها، حقایق و دانش عمومی قبل از شروع فراموشی.
به‌یادآوردن مهارت‌هایی مانند دوچرخه‌سواری، نواختن پیانو و رانندگی با ماشین
حفظ خاطرات قدیمی‌تر، به‌ویژه از کودکی و نوجوانی

ممکن است فردی با این شرایط خاطرات جدیدی ایجاد کند و مهارت‌های جدیدی را بیاموزد.

فراموشی برگشتی کانونی

فراموشی کانونی برگشتی، همچنین به نام فراموشی برگشتی ایزوله یا خالص شناخته می‌شود، هنگامی‌که کسی فقط فراموشی رتروگراد را تجربه می‌کند که علائم فراموشی آنتروگراد را کم یا بدون علائم دارد. این بدان معنی است که توانایی شکل‌گیری خاطرات جدید دست‌نخورده باقی‌مانده است. این ازدست‌دادن حافظه، بر هوش یا توانایی فرد در یادگیری مهارت‌های جدید مانند نواختن پیانو تأثیر نمی‌گذارد.

تجزیه (روان‌درمانی) فراموشی

این یک نوع نادر از فراموشی برگشتی است که ناشی از یک شوک عاطفی است. مانند سایر انواع فراموشی برگشتی، در اثر آسیب به مغز ایجاد نمی‌شود. این کاملاً یک پاسخ روانی به تروما است. این اغلب توسط یک جنایت خشونت‌آمیز یا آسیب شدید دیگر ایجاد می‌شود و معمولاً موقتی است. علائم شامل:

عدم توانایی یادآوری اتفاقاتی که قبل از یک واقعه آسیب‌زا رخ‌داده است.
احتمالاً قادر به یادآوری اطلاعات زندگینامهٔ خود نیست.

چه شرایطی باعث فراموشی رتروگراد می‌شود؟

فراموشی رتروگراد می‌تواند در نتیجه آسیب به قسمت‌های مختلف مغز مسئول کنترل احساسات و خاطرات باشد. از جمله این موارد می‌توان به تالاموس که در مرکز مغز قرار دارد و هیپوکامپ که در لوب تمپورال (شنوایی) است، اشاره کرد. شرایط مختلفی وجود دارد که می‌تواند باعث فراموشی رتروگراد شود که شامل:

آسیب تروماتیک مغزی

بیشتر آسیب‌های مغزی آسیب‌دیده خفیف هستند و در نتیجه منجر به ضربه مغزی می‌شوند. اما یک آسیب شدید، مانند ضربه جدی به سر، می‌تواند به مناطق ذخیره‌کننده حافظه مغز آسیب برساند و منجر به فراموشی مجدد شود. بسته به میزان آسیب، فراموشی می‌تواند موقتی یا دائمی باشد.

کمبود تیامین

کمبود تیامین که به طور معمول در اثر سوءاستفاده مزمن الکل یا سوءتغذیه جدی ایجاد می‌شود، می‌تواند منجر به بیماری به نام انسفالوپاتی ورنیک شود. در صورت عدم درمان، انسفالوپاتی ورنیکه به وضعیتی تبدیل می‌شود به نام روان‌پریشی کورساکف که هم با فراموشی آنتروگراد و هم رتروگراد بروز می‌کند.

انسفالیت

انسفالیت، التهابی در مغز است که در اثر عفونت ویروسی ایجاد می‌شود، مانند هرپس سیمپلکس. همچنین می‌تواند ناشی از واکنش خودایمنی مرتبط با سرطان یا غیر سرطان باشد. این التهاب می‌تواند به قسمت‌های ذخیره‌کننده مغز آسیب برساند.

بیماری آلزایمر

بیماری آلزایمر و سایر زوال عقل دژنراتیو می‌تواند منجر به بدتر شدن تدریجی فراموشی رتروگراد شود. در حال حاضر هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد.

سکته

سکته‌های مغزی بزرگ و مکرر می‌توانند باعث آسیب به مغز شوند. بسته به جایی که آسیب دیده است، ممکن است مشکلات حافظه ایجاد شود. معمولاً سکته مغزی منجر به مشکلات حافظه و حتی زوال عقل می‌شود. دو نوع حافظه که می‌تواند تحت تأثیر سکته مغزی قرار گیرد شامل حافظه کلامی و حافظه بصری است.

تشنج (صرع)

هر نوع تشنج می‌تواند به مغز آسیب برساند و مشکلات حافظه ایجاد کند. برخی از تشنج‌ها کل مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهند و برخی فقط یک ناحیه کوچک را تحت تأثیر قرار می‌دهند. تشنج در قسمت‌های خاصی از مغز، به‌ویژه لوب‌های گیجگاهی و پیشانی یکی از دلایل عمده مشکلات حافظه در افراد مبتلا به صرع است.

ایست قلبی

ایست قلبی باعث می‌شود افراد برای لحظه‌ای نفس نکشند، این بدان معناست که مغز آن‌ها ممکن است برای چند دقیقه از اکسیژن بی‌بهره باشد که می‌تواند منجر به آسیب جدی مغزی شود که ممکن است باعث فراموشی برگشتی یا سایر نقایص شناختی شود.

چگونه تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص فراموشی رتروگراد یا برگشتی، پزشک شما باید یک معاینه پزشکی کامل انجام دهد تا تمام علل احتمالی ازدست‌دادن حافظه را جستجو کند. بهتر است یکی از عزیزان شما در برقراری ارتباط با پزشک کمک کند، به‌خصوص اگر جزئیات سابقه پزشکی خود را فراموش کرده یا ممکن است پزشک را بیشتر گیج می‌کنید. پزشک شما باید بداند چه دارو‌هایی مصرف می‌کنید و سایر مشکلات سلامتی مانند تشنج، سکته مغزی یا عفونت را ذکر کنید. پزشک شما ممکن است تعدادی آزمایش مختلف تشخیصی مانند آزمایشات تصویربرداری (سی‌تی‌اسکن یا اسکن از آر آی) برای بررسی آسیب‌های مغزی یا ناهنجاری‌ها برای شما پیشنهاد کند.

آزمایش خون برای بررسی کمبود‌های تغذیه‌ای و عفونت‌ها، معاینه عصبی، آزمون‌های شناختی برای ارزیابی حافظه کوتاه‌مدت و بلندمدت، یک الکتروانسفالوگرام برای بررسی فعالیت تشنج ممکن است نیاز باشد.

فراموشی چگونه درمان می‌شود؟

هیچ داروی خاصی برای درمان فراموشی فرسایشی وجود ندارد. به طور کلی، درمان شما به علت اصلی فراموشی متمرکز خواهد شد. به عنوان مثال اگر مبتلا به صرع هستید، شما و پزشک می‌توانید تعداد تشنج‌های خود را کاهش دهید.

در حال حاضر هیچ درمانی برای بیماری آلزایمر و سایر زوال‌های عقلی دژنراتیو وجود ندارد. با این حال، برخی از دارو‌ها وجود دارند که ممکن است پیشرفت بیماری آلزایمر را کند کنند. درمان انواع دیگر زوال عقل معمولاً بر حمایت و سازگاری با بیماری استوار است.

کاردرمانی

برخی از افراد مبتلا به فراموشی برای یادگیری اطلاعات جدید با یک متخصص کاردرمانی کار می‌کنند و سعی می‌کنند آنچه را که ازدست‌رفته است جایگزین کنند. آن‌ها با درمانگر کار می‌کنند تا از خاطرات سالم و قدیمی خود به‌عنوان پایه‌ای برای ذخیره خاطرات جدید استفاده کنند. درمانگران می‌توانند به افراد کمک کنند تا استراتژی‌های سازمانی را به کار گیرند که به‌خاطر سپردن اطلاعات جدید را آسان‌تر می‌کند. همچنین ممکن است تکنیک‌های مکالمه‌ای ایجاد شود که به افراد در بهبود عملکرد اجتماعی کمک کند.

روان‌درمانی

روان‌درمانی ممکن است به بهبود خاطرات ازدست‌رفته به دلیل حوادث آسیب‌زا کمک کند. همچنین می‌تواند به افراد مبتلا به اشکال دیگر فراموشی کمک کند تا با ازدست‌دادن حافظه کنار بیایند.

فناوری

بسیاری از افراد مبتلا به فراموشی از یادگیری استفاده از فناوری جدید مانند تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها سود می‌برند. با آموزش، افراد مبتلا به فراموشی شدید می‌توانند از فناوری برای کمک به آن‌ها در سازماندهی و ذخیره اطلاعات استفاده کنند. تلفن‌های هوشمند و موارد دیگر به‌ویژه برای افرادی که در ایجاد خاطرات جدید مشکل دارند بسیار مفید است. همچنین، آن‌ها همچنین می‌توانند به‌عنوان وسایل ذخیره‌سازی خاطرات قدیمی استفاده شوند. عکس‌ها، فیلم‌ها و اسناد می‌توانند مطالب مرجع خوبی ایجاد کنند.

چشم‌انداز کلی

بسته به علت، فراموشی رتروگراد ممکن است بهتر، بدتر شده یا در طول زندگی ثابت بماند. این یک بیماری جدی است که می‌تواند چالش‌هایی را به همراه داشته باشد، بنابراین کمک و حمایت از عزیزان اغلب اهمیت دارد. بسته به شدت فراموشی، فرد ممکن است استقلال خود را بازیابد یا نیاز به مراقبت بیشتری داشته باشد.

بیشتر بخوانید:

فراموشی لحظه‌ای آلزایمر نیست

چرا دچار فراموشی شده‌ام؟

علل و علایم بروز سکته مغزی

تروما چیست؟

تماشاخانه