سنگ کلیه یا سنگهایی که براثر رسوب مواد معدنی و آلی در کلیه ایجاد میشوند، تودههای جامدی است که از بلور ساخته شده است. سنگ کلیه معمولاً از کلیه شما نشئت میگیرد. با این حال، آنها میتوانند در هر نقطه از دستگاه ادراری شما که متشکل از این قسمتها است، ایجاد شوند:
سنگ کلیه یکی از دردناکترین شرایط پزشکی است. دلایل ایجاد سنگ کلیه با توجه به نوع سنگ متفاوت است.
همه سنگهای کلیه از بلورهای یکسان تشکیل نشدهاند. انواع مختلف سنگ کلیه شامل موارد زیر است:
سنگهای کلسیم متداولترین آنها هستند. آنها اغلب از اکسالیت کلسیم ساخته شدهاند (اگرچه میتوانند از فسفات کلسیم یا مالات تشکیل شوند). خوردن غذاهای غنی از اکسالیت کمتر، میتواند خطر ابتلا به این نوع سنگ را کاهش دهد. غذاهای دارای اکسالیت بالا عبارتند از:
با این حال، حتی اگر برخی از سنگهای کلیه از کلسیم ساخته شده باشند، دریافت کلسیم کافی در رژیم غذایی میتواند از تشکیل سنگ جلوگیری کند.
این نوع سنگ کلیه در مردان بیشتر از زنان دیده میشود. این عوارض میتوانند در افراد مبتلا به نقرس یا کسانی که شیمیدرمانی میکنند رخ دهند.
این نوع سنگ در صورت اسیدی بودن ادرار ایجاد میشود. یک رژیم غذایی غنی از پورین میتواند سطح اسیدی ادرار را افزایش دهد. پورین مادهای بیرنگ در پروتئینهای حیوانی، مانند ماهی، صدف و گوشت است.
این نوع سنگ بیشتر در زنان مبتلا به عفونت ادراری (UTI) یافت میشود. این سنگها میتوانند بزرگ باشند و باعث انسداد ادرار شوند. آنها در نتیجه عفونت کلیه ایجاد میشوند. درمان عفونت زمینهای میتواند از ایجاد سنگهای استروویت جلوگیری کند.
سنگ سیستین نادر است. این عارضهها در مردان و زنان مبتلا به اختلال ژنتیکی سیستینوریا رخ میدهد. با استفاده از این نوع سنگ، سیستین - اسیدی که به طور طبیعی در بدن ایجاد میشود - از کلیهها به ادرار نشت میکند.
بیشترین خطر ابتلا به سنگ کلیه، تولید کمتر از 1 لیتر ادرار در روز است. به همین دلیل سنگ کلیه در نوزادان نارس که مشکلات کلیوی دارند شایع است. با این حال، سنگ کلیه بهاحتمال زیاد در افراد بین 20 تا 50 سال دیده میشود.
عوامل مختلف میتوانند خطر ابتلا به سنگ را افزایش دهند. در ایالات متحده، افراد سفیدپوست بیشتر از افراد سیاهپوست دچار سنگ کلیه میشوند.
رابطه جنسی نیز نقش دارد. مردان بیش از زنان دچار سنگ کلیه میشوند.
سابقه سنگ کلیه میتواند خطر شما را افزایش دهد. سابقه خانوادگی سنگ کلیه نیز همین طور است.
سایر عوامل خطر عبارتند از:
مصرف داروهایی مانند ادرارآورهایتریامترن، داروهای ضد تشنج و آنتی اسیدهای مبتنی بر کلسیم
سنگ کلیه درد شدیدی ایجاد میکند. علائم سنگ کلیه ممکن است تا زمانی که سنگ شروع به حرکت در پایین حالب کند، ایجاد نشود. به این درد شدید کولیک کلیوی گفته میشود. ممکن است از یک طرف کمر یا شکم خود درد داشته باشید.
در مردان، درد ممکن است به ناحیه کشاله ران منتقل شود. درد قولنج کلیه میآید و میرود، اما میتواند شدید باشد. افراد مبتلا به کولیک کلیوی تمایل به بیقراری دارند.
علائم دیگر سنگ کلیه میتواند شامل موارد زیر باشد:
در مورد سنگ کلیه کوچک، ممکن است با عبور سنگ از مجاری ادراری، هیچ درد و علائمی نداشته باشید.
سنگها همیشه در کلیه نمیمانند. بعضی اوقات از کلیه به حالب منتقل میشوند. مجاری ادرار کوچک و ظریف هستند و ممکن است سنگها خیلی بزرگ باشند تا بتوانند از طریق حالب بهراحتی به مثانه منتقل شوند.
عبور سنگ از داخل حالب میتواند باعث اسپاسم و تحریک حالب شود. این باعث میشود خون در ادرار ظاهر شود. گاهی سنگها مانع جریان ادرار میشوند. به این عمل انسداد ادرار گفته میشود. انسداد ادرار میتواند منجر به عفونت کلیه و آسیب کلیه شود.
تشخیص سنگ کلیه نیاز به ارزیابی کامل سابقه سلامتی و معاینه فیزیکی دارد. سایر آزمایشات عبارتند از:
آزمایشهای زیر میتوانند انسداد را رد کنند:
ماده حاجب (کنتراست) در سیتیاسکن و IVP میتواند بر عملکرد کلیه تأثیر بگذارد. با این حال، در افرادی که عملکرد طبیعی کلیه دارند، این مسئله نگرانکننده نیست. برخی از داروها وجود دارد که میتواند احتمال آسیب کلیه را همراه با رنگ افزایش دهد. مطمئن شوید که رادیولوژیست شما از هر دارویی که میخورید اطلاع دارد.
درمان با توجه به نوع سنگ تنظیم میشود. میتوان ادرار صاف کرد و سنگها را برای ارزیابی جمعآوری نمود.
نوشیدن شش تا هشت لیوان آب در روز باعث افزایش جریان ادرار میشود. افرادی که کمبود آب بدن دارند یا حالت تهوع و استفراغ شدید دارند ممکن است به مایعات داخل وریدی نیاز داشته باشند.
سایر گزینههای درمانی عبارتند از:
تسکین درد ممکن است به داروهای مسکن نیاز داشته باشد. وجود عفونت نیاز به درمان با آنتیبیوتیک دارد. سایر داروها عبارتند از:
سنگشکنی موج شوک خارج از بدن با استفاده از امواج صوتی سنگهای بزرگ را میشکند تا بتوانند حالب را بهراحتی به مثانه شما منتقل کنند. این روش میتواند ناراحتکننده باشد و ممکن است به بیهوشی سبک نیاز داشته باشد. میتواند باعث کبودی در شکم و کمر و خونریزی در اطراف کلیه و اندامهای اطراف شود.
یک جراح سنگها را از طریق یک برش کوچک در پشت شما برمیدارد. ممکن است فردی به این روش احتیاج داشته باشد:
هنگامیکه سنگ در حالب یا مثانه گیر میکند، ممکن است پزشک شما از ابزاری به نام اورتروسکوپ برای ازبینبردن آن استفاده کند.
یک سیم کوچک با یک دوربین متصل شده به مجرای ادرار وارد میشود و به داخل مثانه منتقل میشود. سپس پزشک از یک محفظه کوچک برای سنگ انداختن سنگ و برداشتن آن استفاده میکند. سپس سنگ برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال میشود.
آبرسانی مناسب یک اقدام پیشگیرانه کلیدی است. نوشیدن آب به اندازه کافی برای دفع حدود 2.6 چهارم ادرار در روز را توصیه میشود. افزایش میزان ادرار دفع شده شما به دفع کلیهها کمک میکند.
میتوانید آب زنجبیل، نوشابه لیموترش و آبمیوه را جایگزین آب کنید تا به شما در افزایش مصرف مایعات کمک کند. اگر سنگها مربوط به سطح پایین سیترات باشند، آبمیوههای سیترات میتوانند به جلوگیری از تشکیل سنگ کمک کنند.
خوردن غذاهای غنی از اکسالیت به میزان متوسط و کاهش مصرف نمک و پروتئینهای حیوانی نیز میتواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش دهد.
پزشک شما ممکن است داروهایی برای جلوگیری از تشکیل سنگهای کلسیم و اسیداوریک تجویز کند. اگر سنگ کلیه داشتهاید یا در معرض خطر سنگ کلیه هستید، با پزشک خود صحبت کنید و در مورد بهترین روشهای پیشگیری صحبت کنید.
درمانهای خانگی سنگهای کلیه:
رساندن آب کافی به سلولهای بدن، مهم است
نوشیدن مایعات فراوان قسمت مهمی در دفع سنگ کلیه و جلوگیری از تشکیل سنگهای جدید میباشد. این مایع نهتنها سموم را دفع میکند، بلکه به حرکت سنگ و شن از طریق دستگاه ادراری نیز کمک مینماید.
اگرچه ممکن است آب بهتنهایی برای انجام این حقه کافی باشد، اما افزودن برخی مواد خاص میتواند مفید باشد. حتماً بلافاصله پس از نوشیدن هر داروی با طعم و مزه یک لیوان آب بنوشید. این میتواند به انتقال مواد از طریق سیستم کمک کند.
قبل از شروع به کار با داروهای خانگی ذکر شده در زیر با پزشک خود صحبت کنید. آنها میتوانند ارزیابی کنند که آیا درمان خانگی برای شما مناسب است یا اینکه میتواند منجر به عوارض اضافی شود.
اگر باردار یا شیرده هستید، از استفاده از روشهای درمانی خودداری کنید. پزشک میتواند تشخیص دهد که آیا یک آبمیوه ممکن است برای شما یا کودک شما عوارض جانبی ایجاد کند.
هنگام عبور سنگ، بالابردن آب مصرفی میتواند بهسرعت بخشیدن به روند کار کمک کند. بهجای 8 لیوان معمول در روز، 12 لیوان آب را امتحان کنید.
پس از عبور سنگ، باید روزانه 8 تا 12 لیوان آب بنوشید. کمبود آب در بدن یکی از عوامل اصلی خطر ابتلا به سنگ کلیه است و آخرین چیزی که میخواهید شکلگیری بیشتر آن باشد.
به رنگ ادرار خود توجه کنید. باید خیلی روشن، زرد کمرنگ باشد. ادرار زرد تیره نشانه کمآبی بدن است.
میتوانید لیموترشهای تازه را هرچند بار که دوست دارید به آب خود اضافه کنید. لیموها حاوی سیترات هستند که ماده شیمیایی است و از تشکیل سنگهای کلسیم جلوگیری میکند. سیترات همچنین میتواند سنگهای کوچک را تجزیه کند و به آنها اجازه میدهد تا راحتتر عبور کنند.
برای ایجاد یک اثر بزرگ، مقدار زیادی لیمو موردنیاز است، اما مقدار کم میتوانند کمی مؤثر باشد.
آبلیمو فواید بیشماری دیگر برای سلامتی دارد. به عنوان مثال، به جلوگیری از رشد باکتریها و تأمین ویتامین C کمک میکند.
ریحان حاوی اسید استیک است که به تجزیه سنگ کلیه و کاهش درد کمک میکند. همچنین سرشار از مواد مغذی میباشد. این دارو به طور سنتی برای اختلالات گوارشی و التهابی استفاده میشود.
آنتیاکسیدانها و عوامل ضدالتهابی در آب ریحان وجود دارد و ممکن است به حفظ سلامت کلیه کمک نماید.
برای تهیه چای از برگهای ریحان تازه یا خشک استفاده کنید و روزانه چندین فنجان بنوشید. همچنین ممکن است آب ریحان تازه را در یک آبمیوهگیری گرفته و آن را بنوشید یا به یک اسموتی اضافه کنید.
نباید بیش از 6 هفته از آب ریحان دارویی استفاده کنید. استفاده طولانیمدت ممکن است منجر به موارد زیر شود:
تحقیقات بسیار کمی در مورد مؤثر بودن ریحان برای سنگ کلیه انجام شده است، اما دارای خواص ضد اکسیداتیو و ضدالتهابی میباشد.
سرکه سیب حاوی اسید استیک است. اسید استیک به حل شدن کلیهها کمک میکند.
سرکه سیب علاوه بر کمک به دفع کلیهها، میتواند درد ناشی از سنگ را تسکین دهد. فواید بیشماری دیگر برای سرکه سیب برای سلامتی وجود دارد.
یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داد که سرکه سیب در کمک به کاهش تشکیل سنگ کلیه مؤثر است، اگرچه مطالعات بیشتری لازم است. اما به دلیل مزایای بیشمار سلامتی دیگر، احتمالاً خطر کمی وجود دارد.
برای استفاده از این فواید، 2 قاشق غذاخوری سرکه سیب را به 6 تا 8 اونس آب تصفیه شده اضافه کنید. این مخلوط را در طول روز بنوشید.
شما نباید بیش از یک لیوان 8 اونسی در روز از این مخلوط مصرف کنید. همچنین میتوانید از آن روی سالادها مستقیم استفاده نموده یا آن را به سس سالاد موردعلاقه خود اضافه کنید.
در صورت مصرف مقادیر بیشتر، سرکه سیب میتواند منجر به کاهش سطح پتاسیم و پوکیاستخوان شود.
افراد مبتلا به دیابت هنگام نوشیدن این مخلوط باید احتیاط کنند. سطح قند خون خود را با دقت در طول روز کنترل نمایید.
اگر داروهای زیر را مصرف میکنید نباید این مخلوط را بنوشید:
* داروهای مدر، مانند اسپیرونولاکتون (آلداکتون)
تصور میشود که آب کرفس سموم مؤثر در تشکیل سنگ کلیه را دفع میکند و مدتهاست که در داروهای سنتی استفاده میشود. همچنین به بیرون راندن بدن کمک میکند تا بتوانید سنگ را رد کنید.
یک یا چند ساقه کرفس را با آب مخلوط کرده و آب آن را در طول روز بنوشید.
اگر مشکلات زیر را دارید نباید این ترکیبات را بنوشید:
اگر داروهای زیر را مصرف میکنید نباید این مخلوط را بنوشید:
قرنهاست که از آب انار برای بهبود عملکرد کلی کلیه استفاده میشود. این سنگها و سموم دیگر را از سیستم شما دفع میکند. مملو از آنتیاکسیدان است که بهسلامت کلیهها کمک میکند و ممکن است در جلوگیری از رشد سنگ کلیه نقش داشته باشد.
همچنین میزان اسیدیته ادرار شما را کاهش میدهد. سطح اسیدیته پایین خطر ابتلا به سنگ کلیه در آینده را کاهش میدهد.
تأثیر آب انار در جلوگیری از سنگ کلیه باید بهتر بررسی شود، اما به نظر میرسد که مصرف عصاره انار فوایدی داشته باشد و خطر سنگ را کاهش دهد.
در روز هرچقدر که میتوانید آب انار بنوشید، مقدار آن محدودیتی ندارد.
اگر داروهای زیر را مصرف میکنید نباید آب انار بنوشید:
* روزوواستاتین (کرستور)
خوراک لوبیا قرمز پخته شده یک غذای سنتی است که اغلب در هند استفاده میشود و برای بهبود سلامت کلی ادرار و کلیه مورداستفاده قرار گرفته است. همچنین به حل شدن و دفع سنگها کمک میکند. بهسادگی مایع لوبیاهای پخته صاف کنید و در طول روز چند لیوان بنوشید.
درمانهای خانگی زیر ممکن است حاوی موادی باشند که قبلاً در آشپزخانه شما موجود نیستند. باید بتوانید آنها را از فروشگاه مواد غذایی بهداشتی محلی یا صورت آنلاین خریداری کنید.
ریشه قاصدک مقوی کلیه است و تولید صفرا را تحریک میکند. تصور میشود که این امر به ازبینبردن مواد زاید، افزایش میزان ادرار و بهبود هضم غذا کمک میکند. قاصدکها دارای ویتامینهای (A، B، C، D) و مواد معدنی مانند پتاسیم، آهن و روی هستند.
یک مطالعه نشان داد که قاصدک در جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه مؤثر است.
میتوانید آب قاصدک تازه درست کنید یا آن را بهصورت چای بخرید. اگر آن را تازه درست کنید، ممکن است پوست پرتقال، زنجبیل و سیب را نیز اضافه نمایید تا مزهدار شود. در طول روز 3 تا 4 فنجان بنوشید.
برخی از افراد هنگام خوردن قاصدک یا اجزای آن دچار دلدرد میشوند.
اگر داروهای زیر را مصرف میکنید نباید این مخلوط را بنوشید:
قبل از مصرف عصاره ریشه قاصدک با پزشک خود صحبت کنید، زیرا این دارو میتواند با بسیاری از داروها تداخل ایجاد کند.
گیاه گندم دارای مواد مغذی بسیاری است و مدتهاست که برای تقویت سلامتی مورداستفاده قرار میگیرد. گندم جریان ادرار را افزایش میدهد تا به دفع سنگ کمک کند. همچنین حاوی مواد مغذی حیاتی است که به پاکسازی کلیهها کمک میکند.
میتوانید روزانه 2 تا 8 اونس آب جوانه گندم بنوشید. برای جلوگیری از عوارض جانبی، با کمترین مقدار ممکن شروع کنید و بهتدریج حداکثر تا 8 اونس کار کنید.
اگر آب جوانه گندم تازه موجود نیست، میتوانید مکملهای پودر جوانه گندم را طبق دستور مصرف کنید.
مصرف جوانه گندم با معده خالی میتواند خطر تهوع را کاهش دهد. در بعضی موارد، ممکن است باعث ازدستدادن اشتها و یبوست شود.
از دم اسبی برای افزایش جریان ادرار استفاده شده است تا به دفع سنگ کلیه کمک کرده و تورم و التهاب را تسکین دهد. همچنین دارای خواص ضد باکتری و آنتیاکسیدانی است که بهسلامت کلی ادرار کمک میکند.
با این حال، نباید بیش از 6 هفته از دم اسب استفاده کنید. خطرات تشنج، کاهش سطح ویتامینهای گروه B و ازدستدادن پتاسیم وجود دارد.
اگر از لیتیوم، دیورتیکها یا داروهای قلبی مانند دیگوکسین استفاده میکنید، نباید از دم اسبی استفاده کنید.
دم اسبی برای کودکان و زنان باردار یا شیرده توصیه نمیشود. دم اسبی حاوی نیکوتین است و اگر از نیکوتین استفاده میکنید یا میخواهید سیگار را ترک کنید، نباید آن را مصرف کنید.
در صورت داشتن موارد زیر نباید آب دم اسب بخورید.
اگر در مدت 6 هفته نمیتوانید سنگ خود را رد کنید یا علائم شدیدی را تجربه میکنید به پزشک خود مراجعه کنید:
پزشک شما تشخیص میدهد که آیا به دارو یا هر روش درمانی دیگری برای کمک به شما در عبور از سنگ احتیاج دارید.
اگرچه ممکن است ناراحتکننده باشد، اما امکان آن هست که بهراحتی بتوانید خودتان سنگ کلیه را دفع کنید.
میتوانید از مسکنهای بدون نسخه استفاده نموده تا دردی را که تجربه میکنید کاهش دهید. این داروها شامل استامینوفن (تایلنول)، ایبوپروفن (ادویل) یا ناپروکسن (آلو) است.
حتماً درمان را تا زمان عبور سنگ ادامه دهید و الکل مصرف نکنید.
بهمحض عبور از سنگ کلیه، ممکن است بخواهید آن را نگهدارید تا برای آزمایش نزد پزشک خود ببرید. برای نگهداری سنگ، باید ادرار خود را صاف کنید. این کار را میتوانید با استفاده از صفحه ادرار انجام دهید که میتوانید از مطب پزشک تهیه کنید. پزشک میتواند نوع سنگ را تعیین کند و به شما کمک کند تا یک برنامه پیشگیری از هدف را تهیه کند.
ممکن است این روشهای درمانی را به رژیم معمول خود اضافه نموده و بعد از عبور سنگ به استفاده ادامه دهید. این امر ممکن است به جلوگیری از تشکیل سنگهای بیشتر کمک کند.
قبل از مصرف داروها یا گیاهان حتماً با پزشک خود صحبت کنید.
گیاهان از نظر FDA از نظر کیفیت و خواص تنظیم نمیشوند، بنابراین درباره گزینهها و منابع خود برای خرید تحقیق کنید. تجزیه و تحلیل اخیر از 27 مکمل مختلف برای سلامت کلیه نشان داد که دو سوم آنها شامل موادی هستند که هیچ تحقیقاتی برای حمایت از استفاده آنها ندارند.