تا همین سال پیش برای سرما خوردگی دلیل های مختلفی آورده می شد؛ فلان روز از سالن ورزشی خارج شد و سرما خورد؛ رفته بود استخر و درهنگام خارج شدن سرما خورده است؛ مکان عمومی بوده است و به خاطر گرمی و عرق کردن و خارج شدن در هوای سرد سرما خورده است

آنچه در میان همه این بهانه ها به ان توجه نشده بود، واکنش بدن به تغییرات دمایی نبود بلکه تجمعات در مکان های عمومی بود که سبب دست به دست شدن ویروس از فردی به فرد دیگر می شد.

ایرانی ها مثل برگ پاییزی بر روی زمین می افتند

ویروسی که آن را عامل سرماخوردگی می دانستند و پزشکان ان را جدی نمی گرفتند حالا شده قاتل عزیزانمان که مثل برگ پاییزی بر روی زمین می افتند و هر تجمعی در مکان‌هایی چون تالار، استخر و سالن ورزشی عامل سلاخی بیشتر کرونا می شود؛ حالا هم که هوا سر شده است و در و پنجره ها بسته می شوند کرونا بیشتر جان می گیرد،

در حالیکه اکثر کشورها در پیک دوم کرونا قرار دارند، ایران وارد پیک سوم شده است؛ روزانه بالای 400 مرگ ناشی از کرونا در ایران رخ می‌دهد و این در حالی است که فقط افراد تست مثبت را در آمار به عنوان مرگ ناشی از کرونا حساب می‌ کنند و انتظار می‌رود حمله اصلی ویروس از آذرماه با سردتر شدن هوا تشدید یابد، بنابراین فعلا تنها راه حل نجات ایرانی ها در تماس‌های خانوادگی و دوری از تجمعات شهری دانسته شده است.

خصوصیت مهم ویروس کرونا

دکتر علیرضا پوستی متخصص اطفال و کودکان در گفت‌وگو با ایسنا، ویروس کرونا را همان ویروس سرماخوردگی می داند و درباره مهمترین خصوصیت این ویروس، گفته است: مهمترین خصوصیت این ویروس انتشار آسان آن بوده که اغلب از طریق قطرات درشت حاوی ویروس(droplet) اتفاق می افتد و اخیرا ثابت شده که ذرات بسیار ریز(آئروسل) نیز می‌تواند در ایجاد بیماری موثر باشد، یعنی در صورتیکه فرد مبتلا در یک محیط بسته حضور داشته باشد، بعد از مدتی با تنفس عادی و صحبت‌کردن نیز ویروس را می‌تواند در محیط پخش نماید.

چرا کرونا برای اکثر پزشکان و کادر درمان ناشناخته است؟

به گفته او در حالیکه پزشکان برای مبارزه با هر بیماری باید شناخت کافی از عامل بیماری‌زا داشته باشند، اما تاکنون دانشگاه‌ها و دانشکده‌های پزشکی نیز به سادگی از کنار ویروس سرماخوردگی گذشته بودند و اساتید معمولا با این بیماری سوال طرح نمی‌کردند، چون عامل بیماری خود به خود مهار شونده‌ای بود که منجر به مرگ و میر نمی‌شد و یا بدون درمان نگهدارنده، نهایتا بیمار سلامت خود را باز می‌یافت، به همین دلیل علی‌رغم ساده بودن، این بیماری برای اکثر پزشکان و کادر درمان ناشناخته است.

وی توضیح داد: در هر بیماری واگیردار، یک مخزن عفونت، یک ناقل و یک فرد سالم وجود دارد که چرخه بیماری را تشکیل می‌دهند و در بیماری کرونا، هر سه رکن بیماری، انسان است. اگر مخزن عفونت در ابتلای امر نیز خفا بوده، ولی مخزن فعلی بیماری، انسان مبتلاست که می‌تواند علامت‌دار یا بدون علامت باشد. خوشبختانه اکثر موارد بیماران علامت‌دار مخزن انتشار بیماری هستند، به همین خاطر کنترل این افراد می‌تواند نقش اساسی در کنترل بیماری داشته باشد.

برای مقابله با تجمعات ایرانی ها چه باید کرد؟

وی تصریح کرد: با توجه به اینکه ناقل بیماری نیز انسان است و مهمترین راه انتقال نیز تماس انسان با انسان می‌باشد، بدیهی است کاهش تماس انسان با انسان رکن اصلی بیماری در جامعه است و با توجه به اینکه ناقلین بدون علامت هم می‌توانند بیماری را انتقال دهند، منطقی‌ترین راه کاهش تماس‌های غیرضروری و تجمعات ماست. تعطیلی جشن‌های مختلف، عروسی‌ها، عزاداری‌ها و مسابقات ورزشی از جمله اقداماتی است که از ابتدای اپیدمی مورد تاکید بوده، ولی متاسفانه کمتر از سوی مردم مورد استقبال قرار گرفته و باید به صورت جدی با وضع قوانین خاص، برخورد قاطعی با ناقضین مقررات صورت گیرد.

مشخصات مظنون های کرونا در ایران

پوستی تاکید کرد: با توجه به اینکه مخزن اصلی بیماری، مبتلایان هستند، مهمترین قدم در کاهش چرخه بیماری، شناسایی افراد مبتلا و تست‌کردن آنهاست. وقتی علائم اولیه بیماری، تب و لرز، درد بدن، سرفه، کاهش بویایی و چشایی است، هر فرد با داشتن هر کدام از این علامت‌ها باید مضنون تلقی گردد و تست از آن گرفته شود، ولی انجام تست به صورت فله‌ای از مردم کوچه و بازار نه تنها هزینه بسیار بالایی به سیستم تحمیل می‌کند، بلکه منطقی هم نیست.

تماس تلفنی همکاران مراکز بهداشتی در ابتدای پاندومی کرونا بازده مطلوبی نداشت

او غربالگری را بهترین روش برای چنین شرایطی دانست و خاطرنشان کرد: غربالگری به دو شکل فعال(active) و غیرفعال(passive) امکان‌پذیر است. در فرم فعال بایستی به بیماریابی اقدام کرد که در ابتدای اپیدمی با تماس تلفنی همکاران مراکز بهداشتی صورت گرفت ولی متاسفانه بازده مطلوبی نداشت. در فرم غیرفعال، خود مردم به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه می‌نمایند. مهمترین ایراد فرم غیرفعال این است که اغلب ما علائمی چون تب، درد بدن، لرز و سرفه را کرونا تلقی نمی‌کنیم و کرونا هم ممکن است نباشد، ولی کسی که این علائم را دارد، در چنین شرایطی باید مضنون تلقی شده و قرنطینه برایش آغاز شود تا بر اساس سیر بیماری یا نتیجه آزمایش مشخص شود که مبتلا است یا خیر؟

تنها راه کنترل کرونا، جدا کردن فرد مظنون از دیگر افراد جامعه است

پوستی، نقش آموزش همگانی و ارائه بسته‌های تشویقی برای افراد خود معرف در این زمینه را بسیار موثر دانست و افزود: در فرم فعال باید شبکه‌ای وسیع با کمک نیروهای مرمی و بسیج ساماندهی شود تا هر بیست خانوار تحت پوشش یک داوطلب قرار گیرد و در صورت وجود فرد مظنون در اسرع وقت نسبت به قرنطینه فرد در منزل یا اردوگاه‌های خاص اقدام گردد. تنها راه کنترل بیماری جدا کردن فرد مظنون از دیگر افراد جامعه است. اگر این کار انجام نشود، تمام اقدامات دیگر بی‌نتیجه خواهد بود.

این متخصص اطفال، امید بستن به سیستم بهداشت و درمان به تنهایی به عنوان متولی سلامت جامعه را کارساز نمی داند و برای آن مثالی جالب و آشنا برای ایرانی ها می آورد؛ فرض کنید که در یک کشور، عامل اصلی مرگ و میر در جامعه، تصادفات رانندگی و حوادث ناشی از آن باشد، حال وزارت بهداشت و درمان مجهزترین تجهیزات بیمارستانی را خریداری کند، مجرب‌ترین کادر درمانی را آموزش دهد و زمان انتقال مصدوم به بیمارستان را به حداقل ممکن برساند، آیا می‌تواند بدون استاندارد کردن جاده‌ها و خیابان‌ها، بدون تجهیز وسایل نقلیه و استاندارد ایمنی اتومبیل‌ها و بدون آموزش و فرهنگ‌سازی نقش عمده‌ای در کاهش مرگ و میر ناشی از تصادفات رانندگی ایفا کند؟

امید بستن به سیستم بهداشت و درمان به تنهایی به عنوان متولی سلامت جامعه کارساز نیست

به گفته وی همین روند در کنترل مرگ و میر ناشی از کرونا نیز صادق است و امید بستن به سیستم بهداشت و درمان به تنهایی به عنوان متولی سلامت جامعه کارساز نیست و تاکنون نیز ناکارآمدی آن ثابت شده است، به طوری که نظام بهداشت و درمان بایستی جزء لازم برای کنترل بیماری کرونا در کشور باشد، ولی به هیچ وجه کافی نیست.

زمانی که در پیشگیری از کرونا ناموفق باشیم، بیمارستان‌های ما پر خواهند شد

پوستی با تاکید بر اینکه از ابتدای اپیدمی کووید 19 مداوم فریاد زده شد که خط مقدم مبارزه با بیماری، بخش‌های عفونی بیمارستان‌ها نیست و خط مقدم مبارزه را باید به جامعه کشید، تصریح کرد: متاسفانه برخی دانسته یا نادانسته این ذهنیت را در مردم ایجاد کردند که مبارزه با کرونا در بیمارستان‌ها و با پوشیدن گان، ماسک، شیلد و لباس‌های فضایی قابل انجام است و وظیفه مردم را در کنترل بیماری کمرنگ کردند. حال آنکه مبارزه اصلی بایستی در جامعه و توسط مردم انجام شود و زمانی که در پیشگیری از بیماری ناموفق باشیم، بیمارستان‌های ما پر خواهند شد.

پوستی ادامه داد: کادر قهرمان درمان حدود 9 ماه است که با تقدیم صدها شهید، تاب آورده ولی خسته نگران به مبارزه ادامه می‌دهد، مسلم است که با طولانی‌شدن زمان اپیدمی این عزیزان نیز فرسوده خواهند شد و استانداردهای درمان افت خواهد کرد.

برای کنترل کرونا چه تدبیری باید اندیشید؟

این پزشک اردبیلی با طرح این سئوال که برای کنترل این بیماری که تبدیل به قاتل عزیزانمان شده است، چه تدبیری باید اندیشید؟، گفت: همانطور که می‌دانیم یک سری دستورالعمل‌های جهانی برای کنترل این بیماری صادر شده است، ولی در عین حال هر کشوری بر اساس فرهنگ، مقتضیات و سطح آموزش مردم و امکانات زیرساختی خود، برنامه‌های مختلفی را در دستور کار قرار داده‌اند، به عنوان مثال در کشور سنگاپور و بنگلادش، مدارس و مراکز آموزش عالی تعطیل نشدند! چون از رعایت موارد بهداشتی در میان دانش‌آموزان، دانشجویان، دبیران و اعضای هیات علمی خود اطمینان کامل داشتند.

کارشناسان و متخصصان امر، مرجع تصمیم‌گیری برای مهار کرونا باشند

وی ادامه داد: هر کشوری باید برنامه خود را بومی‌سازی کند. در این میان جهت هماهنگی تمام ادارات و نهادها، ضروری است که در راس ستاد کنترل کرونا، بالاترین مقام اجرایی کشور یا استان حضور داشته باشد و در عین حال نظر کارشناسان و متخصصان امر، مرجع تصمیم‌گیری باشند.

این پزشک اردبیلی، عامل بعدی در کنترل این بیماری را رعایت فاصله، استفاده از ماسک و شستشوی مرتب دست‌ها و یا گندزدایی با الکل دانست و ادامه داد: از اردیبهشت ماه پروتکل‌هایی برای مبارزه با بیماری تدوین و برای مکان‌ها و صنف‌های مختلف برنامه‌ریزی شد.

باید راه زندگی مسالمت‌آمیز با ویروس را یاد بگیریم

وی افزود: یکی از مهمترین مسائل در کنترل کرونا حفظ معیشت و درآمد مردم در کنار کاهش انتقال بیماری است. بدیهی است که قطعی‌ترین راه، بستن تمام مغازه‌ها، اداره ها و اماکن عمومی تا کنترل اپیدمی است، ولی وقتی اپیدمی زمان خاصی ندارد و معلوم نیست که تا کی ادامه خواهد داشت، درمان قطعی نداشته و واکسن نیز هنوز بسیار دور از دسترس می‌نماید، باید راه زندگی مسالمت‌آمیز با ویروس را یاد بگیریم.

وی با بیان اینکه مردم جامعه از نظر رعایت مقررات بهداشتی در خصوص بیماری کرونا را می‌توان به سه دسته عمده تقسیم کرد، اضافه کرد: کسانی که از ابتدای شیوع بیماری به خوبی مقررات را رعایت نموده‌اند، افرادی که هیچ وقت اهمیتی به بیماری و مقررات وضع‌شده نداده‌اند و افراد خاکستری که بین این دو قطب در نوسان هستند.

به گفته این پزشک متخصص، برای همراه کردن افراد خاکستری، علاوه بر آموزش‌های عمومی بایستی تحکم هم داشت چرا که افراد قانون‌گریز فقط با وضع قوانین سختگیرانه قابل کنترل هستند. وقتی وزیر بهداشت و درمان، اعلام می‌کند با خواهش و تمنا نمی‌توان اپیدمی را کنترل کرد، بسیار حرف منطقی و درستی است، ولی اصل مهم در این میان فشاری است که به خاطر عدم رعایت عده‌ای به جامعه وارد می‌شود.

آنچه مهار کرونا را در ایران غیر ممکن می کند

مغازه‌داری که از ابتدای اپیدمی تمام مقررات را رعایت کرده و حتی برای سلامتی مشتری‌ها و کارکنان خود، هزینه‌هایی را متقبل شده است، با همسایه‌اش که اعتنایی به قانون، سلامت مردم و حتی سلامت خود نداشته، از نظر حاکمیت یکسان است و این اساس و ریشه بی‌قانونی است. وقتی فرد احساس کند که از لحاظ رعایت و یا عدم رعایت پروتکل‌ها هیچ تفاوتی حاکمیت بین او و دیگری قائل نیست، بدیهی است که به تدریج مایوس گردد.

زیرساخت‌های لازم در بخش حاکمیتی برای کاهش مراجعات مردم به ادارات ایجاد نشده است

پوستی عنوان کرد: موضوع بعدی ایجاد زیرساخت‌های لازم برای کاهش مراجعات غیر ضروری است. طی این 9 ماه متاسفانه نه تنها این اتفاق نیفتاد، بلکه زیرساخت‌های لازم در بخش حاکمیتی نیز برای کاهش مراجعات مردم به ادارات را شاهد نبودیم. شهرداری‌ها، دستگاه قضایی، ادارات، بانک‌ها می‌توانستند بسیاری از فعالیت‌های خود را غیرحضوری انجام دهند. حتی زیرساخت‌های لازم جهت برقراری جلسات به صورت مجازی نیز فراهم نشده است.

وی در پایان گفت: طی این مدت آنچه اتفاق افتاده، مدیریت کرونا بر کشور بوده، هر زمان که کرونا شعله‌ور شده اقدامات را جدی گرفته‌ایم و هر زمان که مرگ و امیر کاهش یافته، برخوردها آبکی شده است و کاملا مدیریت شل کن سفت کنی را شاهدیم.

پوستی تاکید کرد: اگر قرار است سال‌ها با کرونا زندگی کنیم، بایستی برنامه مناسبی داشته باشیم، کاهش ساعات باز بودن مغازه‌ها یا حتی تعطیلی کامل آنها، شاید در کوتاه‌مدت موثر باشد ولی در درازمدت هیچ سودی ندارد. آزمون و خطا کافی است، بیایید از متخصصان امر برای کنترل بیماری کرونا استفاده کنیم.