عصر ایران ؛ کاوه معین‌فر - از شب گذشته اولین قسمت برنامه "اعجوبه‌ها" از شبکه 3 پخش شد، این برنامه با اجرای مهران غفوریان یک برنامه استعدادیابی برای پیدا کردن اعجوبه‌های کودک و نوجوان بین 3 تا 13 سال است.

اولین نکته‌ای که به چشم آمد شباهت بی‌چون و چرای اعجوبه‌ها به برنامه little big shots (خفن‌های کوچولو / کله گنده‌های کوچک) با اجرای کمدین معروف "استیو هاروی" است.

برنامه "little big shots" از سال 2015 به تهیه‌کنندگی مشترک استیو هاروی و کمدین و مجری محبوب آمریکا "الن دی‌جنرس" تهیه می‌شود و از مارس سال 2016 از شبکه NBC پخش شده است.

از آن زمان تا کنون 3 فصل از این برنامه پخش شده و یک قسمت وِیژه هم داشت که در دسامبر 2018 به صورت تک قسمت عرضه شد. جدیدترین اتفاق هم این است که در فصل جدید این برنامه خانم ملیسا مک‌کارتی (بازیگر و کمدین) به جای استیو هاروی مجری برنامه خواهد شد.

در برنامه هاروی در هر قسمت کودکی را که استعداد خاصی در زمینه‌ای دارد به برنامه دعوت کرده و جدای از نشان دادن استعداد و توانایی او بحث و گفتگو با کودک به دلیل واکنش‌های استیو هاروی به لحظات مفرح و شادی منتج می‌شد.

حال اینکه برنامه "اعجوبه‌ها" از این برنامه معروف آمریکایی کپی شده است و اساسا این کار درست است یا خیر بحث مفصلی را می‌طلبد که در این نوشتار مجال آن نیست.

قبل تر هم در تلویزیون سابقه چنین کپی‌هایی را سراغ داریم مانند: «دورهمی» که از یک برنامه پربیینده کشور هندوستان به نام «Comedy night with kapil» کپی شده بود، یا برنامه‌های مسابقه محور «برنده باش» و «پنج ستاره» که آنها هم تقلید از برنامه‌های آمریکایی بودند که نمونه‌های ترکیه‌ای و هندی آن هم وجود دارد.

نکته جالب توجه این است که تمامی این برنامه‌های کپی برداری شده در زمان پخش پربیننده هم شده‌اند و شاید به همین دلیل است که مدیران تلویزیون این شیوه برنامه سازی را ادامه می‌دهند و کار به جایی می‌رسد که در برنامه «اعجوبه‌ها» علاوه بر محتوا و شکل برنامه حتی وسایل دکور صحنه و شکل طراحی آن هم دیگر مو به مو کپی شده است، حتی استفاده از نور و رنگ بنفش در قسمت پایینی مبل.

اصل قضیه این است که وقتی که یک برنامه با اقبال جهانی روبرو می‌شود و کشورهای دیگر هم می‌خواهند نسخه خودشان را از آن برنامه بسازند حق رایت آن را خریداری کرده و با همکاری همان گروه برنامه ساز اصلی و تحت نظارت آنها این کار را انجام می‌دهند.

وقتی که تلویزیون MBC تصمیم گرفت "عرب آیدل" را بر اساس برنامه آمریکن آیدل (American Idol) بسازد حق آنرا از شبکه فاکس خریداری کرده و تحت لیسانس فاکس آن برنامه تولید شده است. به همین دلیل اساسا تمام اجزا "عرب آیدل" با نسخه آمریکایی آن شبیه هم است فقط داوران و شرکت کننده‌ها فرق می‌کند و هیچ اشکالی هم به آن وارد نیست. اتهام کپی هم به آنها زده نمی‌شود. این همان برنامه است اما در یک جغرافیا و ملیت دیگر. از این دست برنامه‌ها زیاد است مانند America's Got Talent که در بسیاری کشورهای دیگر هم با همان فرمت تولید شده ولی اسم ان فقط به آن کشور عوض شده است و ...

نمونه استرالیایی، ویتنامی و ... برنامه "خفن‌های کوچک" هم وجود دارد و دقیقا با همان صحنه و همان شکل برنامه تولید شده است.

حال پرسش ساده این است تلویزیون ما که حق تولید و پخش چنین برنامه‌ای را از شبکه NBC آمریکا خریداری نکرده است آیا تا این حد شبیه سازی اصلا جایز است؟

انگار تلویزیون به این نتیجه رسیده است هرچه شبیه‌تر به نسخه اصلی باشد با استقبال بیشتری از طرف مخاطب روبرو خواهد شد. دوستی به شوخی می‌گفت حتی سبیل مهران غفوریان برای این است که شبیه استیو هاروی شود!