به دنبال بالا گرفتن اعتراضها و درگیریهای خیابانی دو روز گذشته در لبنان، سعد حریری، نخست وزیر ۷۲ ساعت به وزرای کابینه ائتلافی خود مهلت داد تا اصلاحات اقتصادی را نهایی کنند.
راهپیمایی دهها هزاران تن از شهروندان خشمگین لبنانی در پایتخت، بیروت و شهرهای دیگر این کشور از روز پنج شنبه در اعتراض به تصمیم تازه دولت برای مالیات بستن بر روی مکالمات با پیامرسان واتساپ و برخی اپلیکیشنهای اینترنتی دیگر آغاز شد. این راهپیماییها رفته رفته به اعتراض سراسری علیه فساد در کشور بدل گشت و رنگ خشونت به خود گرفت و دولت در واکنشی انفعالی، از تصمیم تازه خود عقبنشینی کرد.
در همین حال، سعد حریری در یک سخنرانی که شامگاه جمعه ۲۶ مهر از شبکههای تلویزیونی پخش شد، با دفاع مجدد از طرح اصلاحات اقتصادی خود و ضمن انتقاد از برخی اعضا حاضر در کابینه ائتلافی گفت که آنها مانع تلاشهای او برای اجرای اصلاحات میشوند.
او با لحنی جدی و تهدیدآمیز گفت: «آن چه از دیروز تاکنون شاهد بودیم، لبنان را به درد آورده است. دوستان ما در دولت باید درباره اصلاحاتی که همه ما برایش کوشش کردهایم، به ما پاسخی شفاف و قطعی بدهند. در غیر این صورت من پس از یک مهلت بسیار کوتاه ۷۲ ساعته، سخنرانی کاملا متفاوتی خواهم کرد.»
درگیری شبانه پلیس لبنان با معترضان در خیابانهای بیروت - رویترزجمعه شب راهپیمایان در خیابانهای مرکزی بیروت در نزدیکی مقر دولت لاستیک و سطل زباله آتش زدند و خواستار کناره گیری دولت شدند. نیروهای پلیس نیز در مواجهه با معترضان از گاز اشکآور استفاده کردند. گروههایی از معترضان نیز بسیاری از جادهها و خیابانها در نقاط مختلف کشور را بستند. جاده اصلی منتهی به فرودگاه بینالمللی بیروت نیز برای دومین روز متوالی با ترافیک سنگین روبرو بود.
اعتراضهای دو روز اخیر شدیدترین آشوب و درگیری داخلی در لبنان در سالهای اخیر بوده است.
یکی دیگر از دلایل نارضایتی مردم لبنان از دولت به رهبری حریری و میشل عون، بالا رفتن قیمت ارز و کمیاب شدن آن در بازار در هفتههای اخیر بوده است.
این در حالی است که دولت لبنان از آوریل سال ۲۰۱۸ قول داده است که اصلاحات اقتصادی تازهای را در کشور اعمال کند. دولت همچنین متعهد شده است که به کمک این اصلاحات بدهی خارجی ۱۱.۶ میلیارد دلاری خود را پرداخت کند. بدهیهای عمومی دولت نیز به ۸۶ میلیارد دلار میرسد که معادل ۱۵۰ درصد ارزش کل تولید ناخالص ملی کشور است.
بر فراز پایتخت و برخی دیگر از شهرهای لبنان دیده میشد. بانکها، مدارس، دانشگاهها و نهادهای عمومی نیز تعطیل بودند.
پس از سخنرانی حریری درگیریها نه تنها فروکش نکرد، بلکه بیش از پیش رنگ خشونت به خود گرفت. بنا بر آمار رسمی صلیب سرخ از روز پنجشنبه تاکنون ۲۴ نفر شامل ۱۷ نفر در بیروت و ۷ نفر در شهرهای دیگر در جریان اعتراضات زخمی شدهاند. پلیس لبنان هم میگوید دست کم ۶۰ نفر از نیروهایش به دست معترضان مجروح شدهاند.
شامگاه پنجشنبه در حالی که معترضان در برابر مقر دولت در بیروت تجمع کرده بودند، اکرم شهیب، نماینده سوسیالیست طرفدار ولید جنبلاط در حال عبور بود که با اعتراض راهپیمایان روبرو شد. در آن لحظه برخی محافظان آقای شهیب اقدام به تیراندازی هوایی کردند.
چند تن از راهپیمایان به خبرنگار خبرگزاری فرانسه که در محل حاضر بود گفتند که وعده اصلاحات و مهلت دادن به دولت کافی نیست و حریری و دولتش باید برکنار شوند.
بر اساس برخی گزارشهای تأیید نشده که در شبکههای اجتماعی لبنان همرسان شده است، نیروهای ارتش شامگاه جمعه وارد خیابانهای بیروت شدند.
شعار علیه حریری و میشل عون
انتقاد به تصمیم تازه دولت لبنان مبنی بر مالیات بر پیامرسانهای اینترنتی با وجود لغو این تصمیم به سرعت به اعتراض علیه فساد و رانتخواری دولتمردان انجامید.
معترضان لبنانی رفتار سیاستمداران را عامل وضعیت نابسامان اقتصادی در کشورشان میدانند، اقتصادی که از گرانی و زیرساختهای رو به زوال رنج میبرد. جنگ سوریه در همسایگی لبنان نیز از سال ۲۰۱۱ به این سو بر مشکلات این کشور کوچک خاورمیانه افزوده است.
در تظاهرات روز جمعه در حالی که بسیاری از معترضان علیه سعد حریری شعار میدادند و عکس او را پاره میکردند، گروهی دیگر نیز با مراجعه به محل کاخ ریاست جمهوری در جنوب شرقی پایتخت، علیه میشل عون، رئیس جمهور لبنان شعار دادند. آنها از رئیس جمهوری، نخست وزیر و همچنین نبیه بری، رئیس پارلمان میخواهند که استعفا بدهند.
راهپیمایی در مناطق تحت کنترل حزبالله
راهپیمایی گروههای معترض لبنانی در مناطق تحت کنترل حزبالله نیز برگزار شد. برخی از معترضان خشمگین به دفاتر نمایندگان حزبالله و جنبش امل یورش بردند.
راهپیمایی برای مطالبات اجتماعی تاکنون در مناطق تحت کنترل گروههای شیعه لبنانی سابقه نداشته است.
یک معترض ۴۲ ساله به نام دیما حسن که در یکی از محلههای شیعهنشین بیروت زندگی میکند، با انتقاد از قطعیهای مکرر برق به خبرگزاری فرانسه میگوید: «ما برق میخواهیم. ما میخواهیم که خیابانها شبها روشن باشند. من دیگر نمیخواهم صدای موتور برق بشنوم.»
قرار است سید حسن نصرالله، رهبر حزبالله لبنان روز شنبه در مورد آشوبهای اخیر در این کشور سخنرانی کند.
واکنش رهبران سیاسی
به نظر میرسد در دو روز گذشته تمام رهبران سیاسی لبنان از مسلمان گرفته تا مسیحی، هدف اعتراض راهپیمایان خشمگین این کشور بودهاند. سیاستمداران نیز واکنشهای متفاوتی به اعتراضهای اخیر در این کشور داشتهاند.
جبران باسیل، وزیر امور خارجه لبنان که فرزند ناتنی میشل عون، رئیس جمهور است احزاب منتقد دولت را به مانعتراشی بر سر اصلاحات اقتصادی متهم کرد. وی با این حال خواستار آن شد که دولت وضع عوارض و مالیات جدید را متوقف کرده و با فساد مالی و اداری مبارزه کند.
از سوی دیگر همزمان با بالا گرفتن اعتراضها، سمیر جعجع، سیاستمدار مسیحی و از رهبران ائتلاف ۱۴ مارس و نیز ولید جنبلاط از دروزیهای لبنان و رهبر حزب سوسیالیست ترقیخواه، هر دو خواستار استعفای دولت شدهاند. این در حالی است که چند وزیر از احزاب متبوع هر دو این سیاستمداران در کابینه ائتلافی حاکم حضور دارند.
تقریبا تمام احزاب سیاسی اصلی لبنان در ائتلاف حاکم حضور دارند، اما با وجود این دولت ماههاست که موفق به اعمال اصلاحات مورد نظر خود برای حل مشکلات اقتصادی نمیشود.
واکنشهای خارجی
سازمان ملل متحد روز جمعه از معترضان و مأموران دولتی خواست تا از اقداماتی که سبب افزایش و خشونت تنش میشود خودداری کنند.
عربستان سعودی، کویت و امارات متحده عربی به اتباع خود در مورد سفر به لبنان هشدار دادهاند.