تاثیرات روانی ابتلا به ایدز در زنان

بیماری ایدز تنها یک بیماری، و حامل آن صرفا یک بیمار نیست. از آنجا که راه‌های انتقال این بیماری شامل رفتارهایی است که در اذهان عمومی با بار ارزش منفی ارزیابی می‌شود، درباره آن برچسب زنی و نگرش‌های منفی چشمگیری شکل گرفته است و مبتلایان با انگ افراد منحرف در جامعه مواجه و غالبا با طرد و تبعیض افراد رو به رو می‌شوند.

به گزارش ایسنا، در ارتباط با شناخت تاثیر این بیماری و انگ ناشی از آن در تجربه زیسته زنان مبتلا به ایدز یا زنان اچ آی وی مثبت، توسط شیرین احمدنیا( دانشیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی)، محمد جواد زاهدی( دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور تهران) و زهرا کاظمی نژاد(کارشناس ارشد جامعه شناسی) پژوهشی انجام شده که نشان می‌دهد:« انگ مرتبط با اچ آی وی موجب بروز رفتار های تبعیض آمیز با این بیماران و در نتیجه بروز مشکلات و دغدغه در این زنان می شود، مشکلات جسمانی، روانی، انزوا و افسردگی، نگرانی های اقتصادی، نگرانی از دست دادن شغل، توسل به پنهان کاری در محیط کار، تجربه طرد شدن و از دست دادن حمایت خانواده و دوستان، محدودیت دسترسی به درمان، نگرانی در مورد ازدواج و تمایلات اجتماعی محدودتر از جمله مشکلاتی است که پیش روی این بیماران قرار دارد.»

در این پژوهش که با هدف شناخت تاثیر این بیماری و انگ ناشی از آن در تجربه زیسته زنان مبتلا به ایدز یا زنان اچ آی وی مثبت انجام شده ، جمع آوری داده‌ها با استفاده از روش کیفی و نظریه مبنایی و فن مصاحبه نیمه ساخت یافته با زنان اچ آی وی مثبت مراجعه کننده به انجمن حمایت از آسیب‌دیدگان اجتماعی صورت گرفته و بر اساس تحلیل یافته‌های حاصل از این پژوهش، چهار مقوله افکار و نگرش‌های منفی موجود در جامعه، راه‌های خاص انتقال بیماری، نبود دانش عمومی درباره راه‌های سرایت بیماری و حمایت نکردن خانواده و نزدیکان و طرد کردن بیماران به عنوان شرایط علی زمینه ساز حمایت بیمار به انگ اجتماعی به دست آمد.

در مقدمه این پژوهش آمده است:«نگاه توام با انگ و تبغیض تقریبا در تمام محیط های خانواده، اجتماع، محیط کار و حتی سیستم های مراقبت سلامت مشاهده شدنی است. شاید یکی از دلایل نگرش منفی مردم به این بیماران، آگاهی کم و درک نادرست آن ها درباره عفونت اچ آی وی است. معمولا افرادی که با اچ آی وی زندگی می کنند سوژه شایعات و بدگویی ها می شوند، حق ازدواج ندارند، خانواده و جامعه آن ها را طرد می‌کند و دچار آسیب‌های روانی و اجتماعی می شوند.»

در ادامه این مقاله در خصوص نبود آگاهی عمومی از راه های سرایت این بیماری آمده است:« شاید مهم ترین عاملی که موجب ترس از این بیماری و کناره گرفتن از بیماران اچ آی وی مثبت می‌شود، نداشتن آگاهی کافی در مورد راه‌های انتقال این ویروس است. اطلاعات ناکافی و غلط موجب می‌شود افراد، عفونت اچ آی وی را خطرناک تر و مسری تر از آنچه هست بدانند و به نادرستی احتمال دهند که عفونت اچ آی وی در روابط روزمره انسانی هم منتقل می‌شود؛ مثلا تصور می‌شود دست دادن با این افراد، هم غذا شدن با آن ها و هم صحبتی و رفت و آمد، خطرساز است؛ بنابر این برای محافظت از خود سعی می‌کنند فاصله خود را با این افراد حفظ کنند و گاهی به طور کلی از آنان اجتناب می‌کنند.»

در ادامه این پژوهش در ارتباط با حمایت نکردن خانواده و نزدیکان از این بیماران آمده است:« در بسیاری از موارد خانواده و نزدیکان افراد اچ آی وی مثبت به آنان بی مهری می‌کنند. ممکن است از تماس آن ها با اطرافیان و نزدیکان جلوگیری کنند که این امر ممکن است از ناآگاهی اطرافیان از راه های انتقال ویروس و ترس از سرایت بیماری ناشی باشد. بیشتر این بیماران با حمایت ضعیف خانواده مواجه می شوند و زمانی که حمایت خانواده، دوستان و نزدیکان خود را از دست می دهند، آسیب پذیرتر می شوند؛ چون زمانی که ببینند در خانواده به آنان انگ می زنند و با طرد شدن و تبعیض مواجه می شوند، ترس انگ خوردن از جامعه و طرد شدن در آنها تقویت می شود. در نتیجه، به دلیل ترس از انگ و طرد و پیامد های اجتماعی ناشی از ابتلا به این بیماری، از مزایای زندگی سالم محروم و با معضلات جدیدی روبرو می شوند؛ زیرا بسیاری از آنان به علت از دست دادن حمایت های خانواده مجبورند به تنهایی بار بیماری و زندگی را به دوش بکشند که این خود زمینه ساز آسیب های روانی و اجتماعی زیادی در آنان می شود.»

در ادامه این مقاله آمده است:« به دلیل ترس از عواقب آگاهی دیگران و ترس از انگ بیماری، این بیماران سعی می کنند بیماری خود را مخفی کنند. به خفا رفتن بیماری، همه جامعه را در معرض آسیب قرار می دهد. پنهان کردن وضعیت ابتلا از دیگران سایر افراد را نیز در معرض خطر ابتلا قرار می دهد. زنان مبتلا به عفونت اچ آی وی تا آنجا که ممکن است آلوده شدن خود به بیماری اجتماعی را مخفی می کنند تا داغ ننگ و برچسب های ناهنجاری نخورد و از جامعه و دیگران او را تحریم و طرد نکنند.»

در نتایج این پژوهش آمده است:« یافته های حاصل از این تحقیق نشان می دهد، آنچه بیشتر از همه بر ابعاد مختلف زندگی این زنان تاثیر می گذارد، نه خود انگ که حساسیت به دریافت آن و برچسب از سوی جامعه و اطرافیان است؛ زیرا در بعضی از موارد جز خود بیمار کسی از بیماری آنان با خبر نیست، اما ترس از دریافت احتمالی انگ همیشه و همه جا با این بیماران همراه است و تاثیرات زیادی بر جنبه های مختلف زندگی آنان می گذارد.»

این پژوهش در دوره ششم فصلنامه "مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران" به چاپ رسیده است.