چالش‌های درمان ناشنوایان

رئیس هیئت مدیره انجمن علمی گفتار درمانی ضمن صعب‌العلاج دانستن بیماری ناشنوایی، در عین حال به تشریح روند تشخیص این بیماری پرداخت و گفت: برای اینکه این افراد بتوانند رنج زندگی خود را کمتر کنند، باید نگاه ویژه‌تری به مشکلات‌شان داشته باشیم؛ چراکه مدت زمانی طولانی درگیر بیماری هستند.

دکتر علی قربانی در گفتگو با ایسنا، بیمارانی که مشکل ناشنوایی دارند را در دو دسته جداگانه تقسیم کرده و گفت: یک دسته کسانی هستند که به علت کهولت سن دچار ناشنوایی یا کم شنوایی شدند و این موضوع بسیار متفاوت از دسته دوم است که شامل کودکانی است که به طور مادرزادی ناشنوا به دنیا آمده‌اند.

 

افرادی که در پیری دچار ناشنوایی می‌شوند، زندگی طبیعی خود را طی کرده و در پیری نیاز به وسایل کمک شنوایی مانند سمعک دارند، اما کودک ناشنوا اولین و بزرگ‌ترین مشکلش ارتباط با محیط است. عدم برقراری ارتباط با محیط می‌تواند علاوه بر تحت تاثیر قرار دادن گفتار کودک تبعات دیگری نیز برای او داشته باشد.

وی افزود:پس از تشخیص ناشنوایی کودک توسط متخصصان شنوایی‌سنج، کار متخصصان گوش و حلق و بینی برای امور درمانی و همچنین کار گفتاردرمانگر‌ها برای بهبود روند درمان و توانبخشی این کودکان آغاز می‌شود.

 

در این روند تعدادی از کودکان مشکل‌شان با سمعک برطرف می‌شود و تعدادی دیگر نیاز به کاشت حلزون دارند که با توجه به مشکلات اقتصادی موجود و تحریم‌ها، کاشت حلزون با هزینه بسیار بالایی همراه است و بخشی از این هزینه‌ها به خانواده‌ها تحمیل می‌شود.

 

از طرفی طرفی ممکن است این وسایل کمک شنوایی دچار آسیب دیدگی شده و یا مفقود شوند و سازمان‌های کمک کننده از جمله بهزیستی باید به این موارد توجه کنند. البته معمولاً به دلیل سایر مشکلاتی که این سازمان با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند، تهیه وسایل کمک شنوایی بچه‌ها به آن میزانی که باید اتفاق نمی‌افتد.

قربانی مشکلات تحصیلی را دیگر دغدغه این کودکان معرفی کرد و افزود: از آنجایی که این کودکان هرکدام در سطحی از ناشنوایی قرار دارند، حضور آن‌ها در هر دو مدرسه عادی و باغچه‌بان با مشکلاتی روبه‌رو می‌شود. این کودکان معمولا دایره واژگانی محدودتر دارند و نیاز است معلم زمان بیشتری برای آن‌ها صرف کند.

 

در زمینه ارتباطات محیطی این کودکان، صدا و سیما می‌تواند کمک زیادی کند که متاسفانه فعالیت در این زمینه مغفول مانده است. به عنوان مثال کارتون‌ها و فیلم‌های سینمایی برای کودکان زیرنویس نمی‌شود و فقط در بخش‌های خبری زیرنویس اخبار و یا مجری مخصوص وجود دارد که آن هم به دلیل نوع برنامه، مناسب کودکان نیست و همین باعث می‌شود که آنچنان که شایسته است نتوانند با محیط ارتباط برقرار کنند.

وی ابعاد درمانی، ابزاری، محیطی، فرهنگی، ارتباطی و ... را در زندگی کودک ناشنوا دخیل دانست و ادمه داد: ناشنوایی می‌تواند تمام فعالیت‌های اجتماعی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین یکی از مشکلاتی که این کودکان و خانواده‌هایشان با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، وجود موانع قانونی برای استفاده همزمان شنوایی سنج و گفتار درمانگر در یک مطب است.

 

از آنجایی که یک گفتار درمانگر تنها برای کار تخصصی خود می‌تواند مجوز بگیرد، اگر بیماری نیاز به مشاوره و یا انجام برخی خدمات شنوایی‌سنجی داشته باشد، گفتاردرمانگر نمی‌تواند در این روند دخالت و راهنمایی داشته باشد؛ از همین رو بیمار باید هزینه جداگانه صرف کرده و مدت زمان زیادی نیز در مسیر بین دو مطب در رفت‌وآمد باشد.

رئیس هیئت مدیره انجمن علمی گفتاردرمانی این دست بیماری‌های لاعلاج و یا صعب‌العلاج را نیازمند توجه ویژه از سوی مسئولین و درمانگران دانست و گفت: برای اینکه این افراد بتوانند رنج زندگی خود را کمتر کنند باید نگاه ویژه‌تری به مشکلات‌شان داشته باشیم؛ چراکه مدت زمانی طولانی درگیر بیماری هستند. این نوعی کمک به مردمی است که دارای رنج طولانی مدت هستند و با این کمک می‌توانیم از این رنج تا حدودی بکاهیم.

وی در ادامه تشخیص ناشنوایی یا مشکل شنوایی در کودکان و نوزادان را بسیار سخت معرفی کرد و افزود: این امر نیاز به دستگاه‌های ویژه دارد و پس از تشخیص نیز سمعک و کاشت حلزون لازم است که تهیه آن‌ها هم عمدتاً به علت وارداتی بودن و مسائل ارزی و تحریم‌ها می‌توانند ایجاد مشکل کنند.

قربانی ادامه داد: در بُعد جراحی و درمان بیماری ناشنوایی بخش زیادی از مشکلات در کشور قابل حل و تأمین است، اما در بخشی از آن نیز نیاز است که تجهیزاتی از خارج از کشور وارد کنیم. همچنین موضوعی که بیشترین درگیری این کودکان با آن است، مباحث آموزش‌های توانبخشی است که عمده آن گفتاردرمانی است. گفتار درمانی برای این کودکان ممکن است تا چندین سال به طول انجامد.

وی ضمن ابراز خرسندی از اهمیت دادن خانواده‌ها به موضوعات توانبخشی کودکان گفت: خانواده‌ها به موضوعات گفتاردرمانی اهمیت می‌دهند تا جایی که مراجعانی به مطب بنده می‌آیند که کفش مناسب به پا ندارند، اما گفتار درمانی را رها نکرده‌اند.

 

البته برخی نیز سعی می‌کنند تا با حداقل مراجعه به گفتاردرمانگر در هزینه‌های خود صرفه‌جویی کرده و همان مشاوره‌هایی که در یک جلسه به کودک ارائه شده است را تا مدتی دنبال کنند که این امر باعث می‌شود کودک آسیب دیده و نافرمان شود.

 

گفتار درمانی یک علم است و موضوع ساده‌ای نیست که هر کسی بتواند نسبت به آن آگاهی کامل داشته باشد. این دست خدمات طولانی مدت علاوه بر آنکه نیاز به توجه والدین دارد باید از طرف بیمه‌ها نیز پوشش بهتری داشته باشد.

این گفتاردمانگر در ادامه، سایر مشکلات این کودکان را در استفاده از سعمک و وسایل کمک آموزشی معرفی کرد و افزود: استفاده از سمعک و سایر وسایل کمک شنوایی گاهی می‌تواند باعث بروز حساسیت‌هایی داخل کانال شنوایی این کودکان شده و عوارضی مانند جوش‌ها و بیماری‌های قارچی ایجاد کند. همین امر سبب می‌شود این کودکان نیاز مداوم به خدمات بهداشتی، آموزشی و توانبخشی داشته باشند.

وی در تشریح کارکرد کاشت حلزون گفت: با کاشت حلزون قطعات کامپیوتری اطلاعات محیطی را مستقیم به مغز کودک وارد می‌کند؛ از همین رو متوجه می‌شویم که قطعات این حلزون الکتریکی است و اگر در اثر سانحه دچار سوختگی و یا ضرب دیدگی شود، خرید و تامین آن بسیار گران و کمیاب است که متاسفانه در این زمینه بیمه‌ها پوشش مناسبی ندارند.