طی اطلاعات به دست آمده یک گورخواب در بخشی از شهر زابل وجود داشت که در فاصله ۵۰ متری مرکز صیانتی ساکن بود و مواد غذایی لازمش را از آنجا تامین می‌کرد اما حاضر به حضور در آن مرکز نبود.

رئیس سازمان امور اجتماعی کشور آخرین وضعیت آسیب‌های اجتماعی در کشور را تشریح کرد.

به گزارش ایسنا، تقی رستم وندی در نشستی با حضور خبرنگاران آخرین وضعیت آسیب‌های اجتماعی در کشور را تشریح کرد و در خصوص آسیب اجتماعی اعتیاد نیز گفت: از مصرف مواد مخدر تا سوء مصرف آن طیفی است که از کم تا زیاد را شامل می‌شود. برای مثال مصرف تریاک سابقه تاریخی داشته و گاها در گذشته به عنوان دارو و برای درمان برخی بیماری‌ها نیز استفاده می‌شد اما وقتی این مصرف به مرحله سوء مصرف برسد حالت روانی فرد تغییر کرده و وابسته می‌شود و بدون استفاده از مواد مخدر نمی‌تواند زندگی کند و بعد جسمی، روانی، ذهنی فرد را تحت کنترل قرار داده به گونه‌ای که ماده مخدر حاکم بر تصمیم گیری فرد می‌شود.

وی ادامه داد: از زمانی که فرد مواد مخدر مصرف می‌کند تا زمانی که کارتن خواب می‌شود را شدت مصرف می‌گوییم. طی یک دهه اخیر به علت گسترش مواد صنعتی در کشور به ویژه شیشه و کراک که آثار تخریبی بسیاری را شاهد بودیم. شاهد تبعات بسیاری بودیم. در دهه ۸۰ ، شیشه و کراک به سرعت در کشور فراگیر شد.

به گفته وی وقتی فرد به سمت مصرف مواد صنعتی می‌رود و مواد صنعتی را به شکل ترکیبی نیز مصرف می‌کند این باعث می‌شود که طی یک دهه فرد بدنش تخریب شود و به کارتن خواب تبدیل شود. شدت سوء مصرف در دهه ۸۰ به دلیل مصرف مواد صنعتی باعث شد که تعداد معتادین متجاهر در دهه ۹۰ زیاد شود.

رئیس سازمان امور اجتماعی کشور با بیان اینکه چیزی که به چشم ما می‌آید افزایش شدت مصرف مواد مخدر است،‌ گفت: شاید نشود به طور قطع ادعا کرد که تعداد معتادان کم شده ولی شبکه‌های درمانی در کشور افزایش یافته است و در حال حاضر در کشور ۸۶۰۰ مرکز درمانی وجود دارد که ۸۰۰ هزار تا یک میلیون نفر به این مراکز مراجعه و از آنها خدمات می‌گیرند که در دهه ۸۰ این تعداد شبکه درمانی در کشور نداشتیم.

وی تصریح کرد: پنج سال پیش ظرفیت نگهداری معتادان در مراکز درمانی تهران ۴۰۰ نفر بود ولی امروزه حدود ۸۰۰۰ نفر ظرفیت نگهداری معتادان در شهر تهران ایجاد شده است. از طرفی دولت جمهوری اسلامی نیز زمینه اصلی برای ترک کردن افراد را فراهم کرده اما درمان اعتیاد پروسه بلندمدتی است که فرد بایستی به مدت یکسال تحت نظر باشد.

وی در پاسخ به این سوال که ممکن است کسی برای مدتی مصرف مواد مخدر را ترک کند اما مجددا به آن گرایش پیدا کند، گفت: حلقه مفقوده در فرآیند درمان اعتیاد این است که فرد پس از ترک کردن تحت پوشش و صیانت اجتماعی قرار گیرد و این امکان را پیدا کند که شغلی به دست آورده و به خانواده بازگردد اما ما نمی‌توانیم تا مرحله پایانی معتادان را هدایت کنیم. متاسفانه به دلیل وضعیت اقتصادی این حلقه مفقوده ایجاد شده است.

رستم وندی اضافه کرد: طی سال ۹۶، ۷۰۰۰ نفر تحت پوشش حمایت‌های اجتماعی قرار گرفتند و برای آنها شغل ایجاد شد اما این ۷۰۰۰ نفر در برابر ۸۰۰ هزار نفر تعداد کمی است. به همین منظور برای اینکه در حوزه درمان به توفیق برسیم باید برای تمام افراد تحت پوشش شغل ایجاد کنیم تا آنها بتوانند به کانون خانواده بازگردند.

وی همچنین به مراکز ماده ۱۶ نیز اشاره کرد و گفت: معتادان می‌توانند دو شش ماه را با حکم قضایی در این مراکز نگهداری شوند. البته در قانون ظرفیت‌هایی وجود دارد که قضات می‌توانند با حکم قضایی مدت بیش از این را حکم دهند اما قانون این است که دو شش ماه می‌توانند معتادان را در این مراکز نگهداری کنند.

رئیس سازمان امور اجتماعی کشور با اشاره به اینکه بسیاری از NGOها می‌توانند در درمان معتادان موفق شوند، گفت: زیرا افراد آگاهانه به این مراکز مراجعه می‌کنند و درمان نیز در این مراکز با استانداردهایی و در کنار خانواده انجام می‌شود. به عبارت دیگر شرط درمان همراهی خانواده است که شاید در مراکز ماده ۱۶ این امکان فراهم نباشد.

وی افزود: در کشور ما دیدگاه‌های متنوعی نسبت به فعالیت NGOها وجود دارد. برخی آنها را دشمن تلقی می‌کنند و برخورد طردی دارند. برخی دیگر NGOها را رقیب تلقی می‌کنند و تا جایی که امکان دارد مساحت کمتری در اختیار آنها قرار می‌دهند. برخی دیگر نیز NGOها را همکار می‌دانند که البته این دیدگاه در کشور فراگیر است وبایستی از ظرفیت NGOها استفاده کنیم.

رستم وندی در ادامه خاطرنشان کرد: البته معتقدم باید NGOها را شریک خود در حوزه حکمرانی تلقی کنیم. زیرا NGOها جزء بطن مردم بوده و افرادی هستند که با آگاهی سازمان یافته دور هم جمع می‌شوند و کار انجام می‌دهند. بنابراین باید به سراغ آنها برویم و از آنها برای مشارکت در کارها دعوت کنیم.

وی با بیان اینکه NGOها برخاسته از بطن مردم هستند و احتمال سوء استفاده از این ظرفیت بزرگ نفی نمی‌شود گفت:‌ ممکن است در میان این سمن‌ها تشکیلاتی وجود داشته باشند که دچار انحراف شوند که با آنها برخورد می‌شود اما در اینجا توانمندسازی سمن‌ها اهمیت بسیاری دارد. توانمندسازی در حوزه مدیریت سمن‌ها و مشارکت در امر حکمرانی صرف خاص و میل جمع برای مشارکت کفایت نمی‌کند. بلکه آن افراد باید صاحب تخصص و توانایی‌های لازم باشند.

به گفته وی، پروسه توانمندسازی سمن‌ها این است که بتوانیم آگاهی‌های حقوقی، قانونی و اجتماعی که زمینه ساز بستر فعالیت آنهاست به آنها منتقل کنیم و از سال ۹۵ تا نیمه ۹۶ نیز برای ۲۰۰۰ سمن در کشور دوره‌های توانمندسازی برگزار شد.

رئیس سازمان امور اجتماعی کشور در ادامه به آمارهای ارائه شده از گورخواب‌های زابل که توسط یکی از خبرنگاران پرسیده شد اشاره کرد و گفت: در آسیب‌های اجتماعی عدد و ارقام بالا و پایین است. یعنی دچار آسیب اعداد و ارقام شده‌ایم. در حقیقت گرفتار تله آماری شده‌ایم و بیش از اینکه پدیده آزار دهنده باشد آمارها امنیت روانی مردم را مخدوش می‌کند. طی اطلاعات به دست آمده یک گورخواب در بخشی از شهر زابل وجود داشت که در فاصله ۵۰ متری مرکز صیانتی ساکن بود و مواد غذایی لازمش را از آنجا تامین می‌کرد اما حاضر به حضور در آن مرکز نبود.

به گفته وی کشور ما در وضعیت آمارهای قتل نسبت به جهان وضعیت مناسبی دارد و در آمارهای خودکشی نیز پنج تا شش در هر ۱۰۰ هزار نفر خودکشی داریم که نسبت به جهان در وضعیت مناسبی هستیم.

رستم وندی با اشاره به اینکه در بازدید از زابل از پاتوق‌های معتادان بازدید کردم گفت:‌ پاتوق جایی است که معتادان متجاهر در گروه‌های چند نفره و در ساختمان‌های نیمه کاره زیر پل‌ها جمع می‌شوند و حاضر به مراجعه به مراکز درمانی نیستند. در این راستا دستور وزیر کشور نیز است که زنانی که به پاتوق می‌روند نیز جمع‌آوری شوند. البته در سال ۹۵ و ۹۶ طرح‌های سراسری در ۱۲ استان اجرا شد که بسیاری از معتادان متجاهر جمع‌آوری شدند و به مراکز درمانی سپرده شدند.

وی افزود: سرانه‌ای که در کشور هزینه درمان مواد مخدر می‌کنیم در قیاس با هزینه‌ای که در دنیا می‌شود یک دهم آن است یعنی در دنیا برای درمان معتادان روزانه ۲۰ دلار اما در کشور ما دو دلار هزینه می‌شود. در حقیقت ما به دلیل کمبود منابع هنوز به آن سطح از امکانات درمانی نرسیده‌ایم که همه معتادان را پوشش دهیم. البته اقدامات بسیاری در این زمینه شده است و در سال گذشته برای اولین بار در تهران مراکز مادر و کودک تاسیس شد و همچنین در پنج استان دیگر که از این نظر مخاطره آمیز بودند از جمله استان‌های سیستان، کرمان و ... نیز این مراکز تاسیس شده‌اند. به طوریکه می‌توان گفت در این حوزه پیشرفت‌های خوبی شده است اما همچنان کمبودهایی وجود دارد.

رستم وندی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به آسیب اجتماعی طلاق نیز اشاره کرد و گفت: رشد طلاق در کشور تثبیت شده است و می‌توانیم ادعا کنیم که طی این دوسال یعنی سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵ طلاق فقط ۱.۳ درصد افزایش داشته است که این امر نشان دهنده تثبیت رشد طلاق است. زیرا به همان میزان نیز جمعیت رشد کرده است. در حقیقت می‌توان گفت که مشکل اصلی طلاق، کاهش ازدواج است و برخی عوامل درونی جمعیت را در این امر ذی مدخل می‌دانند. یعنی جوانان در معرض ازدواج کم شده‌اند که ازدواج نیز کم شده است و برخی دیگر تغییر سبک زندگی و تغییرات اقتصادی اجتماعی را عامل این موضوع می‌دانند. به عبارت دیگر در سال گذشته شاهد کاهش ۹.۵ درصدی ازدواج در کل کشور بودیم.

وی به اقدام مشترک قوه قضاییه و بهزیستی اشاره کرد و گفت: طی این اقدام مشترک مراکز مشاوره در معیت دادگاه‌های خانواده تاسیس شدند که زوجین قبل از مراجعه به دادگاه به مراکز مشاوره ارجاع داده می‌شوند. همچنین سامانه ثبت الکترونیکی طلاق با ابتکار سازمان بهزیستی صورت گرفته است که در ۱۱ استان بالایی میانگین طلاق راه اندازی شود. در واقع هدف این سامانه این است که قبل از ثبت قضایی، پرونده‌ها به مراکز مشاوره ارجاع داده شوند که اگر به توافق نرسیدند آنگاه در دادگاه ثبت قضایی شود.

به گفته وی سال ۹۶، ۳۰ هزار نفر از خانواده زندانیان تحت پوشش آموزش مشاوره، مهارت آموزی قرار گرفتند تا بتوان از این طریق از فروپاشی خانواده‌های زندانیان ممانعت کرد. همچنین افزایش ساعات آموزش‌های حین ازدواج از دو ساعت به شش ساعت نیز از اقداماتی است که به منظور تحکیم بنیان خانواده صورت گرفته است.

در دو سال اخیر پرونده‌های مرتبط با تخریب اراضی شهری صفر بوده است
احداث کمربند سبز اطراف شهر به منظور جلوگیری از گسترش حاشیه نشینی

رئیس سازمان امور اجتماعی کشور در ادامه به آسیب اجتماعی حاشیه نشینی نیز اشاره کرد و گفت: حاشیه نشینی بحث بسیار پیچیده‌ای است. در این راستا از طریق اطلاعاتی که از ستاد بازآفرینی شهری داریم طی دو سال اخیر کارگروهی ایجاد شده است که بر تخریب یا غصب یا ورود مهاجرین جدیدی برای غصب زمین نظارت می‌کند که بر اساس اطلاعات به دست آمده در دو سال اخیر پرونده‌های مرتبط با تخریب و غصب اراضی شهری صفر بوده است. یعنی تصرف غیر قانونی زمین از سمت روستایی‌ها نداشتیم. ضمن اینکه قرار است کمربندی سبزی اطراف چندین استان ایجاد شود که دیگر اراضی شهری تخریب نشوند و مساحت حاشیه نشینی نیز گسترش نیابد.

وی اضافه کرد: مساحت حاشیه نشینی افزایش نیافته است اما اینکه جمعیت محلات حاشیه نشین افزایش یافته است یا خیر؟ نیازمند کارهای پایشی و سرشماری است. طی آمارهای سال ۹۵ نسبت جمعیت روستا به شهر ۲۴ به ۷۶ درصد ثبت شده است و طی این دو سال نیز این رقم تغییری نکرده است.

وی در ادامه به ارائه آمارهایی در خصوص مناطق حاشیه نشین پرداخت و گفت‌: حدود ۱۱ میلیون حاشیه نشین داریم. هشت میلیون نفر هم در بافت فرسوده و تاریخی زندگی می‌کنند. همچنین ۲۷۰۰ محله حاشیه نشین بافت فرسوده و بافت تاریخی وجود دارد که ۱۰۰۰ محله آن بافت فرسوده، ۱۱۰۰ محله حاشیه نشین و ۶۰۰ محله هم بافت تاریخی است که جمعا ۱۴۱ هزار هکتار مساحت این ۲۷۰۰ محله است و حدود ۱۸ درصد مساحت شهری را به خود اختصاص می‌دهد و ۳۰ درصد جمعیت شهری نیز ساکن این محلات هستند.

تماشاخانه