خشک بودن فضای دهان به دلیل عدم تاثیر بزاق در شستشوی دندانها و رقیق ساختن مواد اسیدی ناشی از باکتریها باعث افزایش بوی دهان و استعداد عفونت دندانی می گردد. بعضی داروها، مشکلات غدد بزاقی و تنفس با دهان باز باعث خشکی دهان می گردند.

شاید این لطیفه را شنیده باشید که دو نفر در تاکسی نشسته بودند که یکی از آنها به دیگری رو کرد و گفت: «عذر می خواهم، آدامس دارید؟» و جواب شنید: «بله.» سپس گفت: «بی زحمت یک عدد آدامس در دهانتان بگذارید و بجوید.» بوی بد دهان یکی از شکایات شایع است چرا که این موضوع نه تنها اطرافیان فرد مبتلا را آزار می دهد موجب کاهش اعتماد به نفس و محدودیت در روابط فرد نیز می گردد.

قاعدتا اسباب بروز بوی بد دهان یا در خود فضای دهان قرار دارند یا در فضاهایی که به دهان راه دارند از جمله سینوسها و بینی، معده و مری، ریه ها. اطبای قدیم نیز بر همین اساس علل ایجاد بوی بد دهان را برشمرده اند، که در متون پزشکی و دندانپزشکی جدید نیز به آنها اشاره شده است. این اسباب به شرح زیر می باشد:

عفونت لثه ها و دندانها: عفونت لثه ها ناشی از فساد مواد غذایی باقیمانده در میان دندانها و روی زبان توسط باکتریها می باشد. شلی لثه ها نیز زمینه ساز ایجاد عفونت لثه و دندان است. مضمضه ترکیب نمک و سرکه رقیق شده جهت کاهش عفونت (مضمضه یعنی چرخاندن مایعات در فضای بین دندانها مثل حالتی که آب را بعد از مسواک زدن بین دندانها می چرخانیم) و مضمضه آب جوشانده سماق یا پوست انار جهت سفت کردن لثه ها مفید است.

چند نکته برای حفظ سلامت دندانها ضروری است: پرهیز از پرخوری و ریزه خواری، پرهیز از قی کردن مکرر، پرهیز از مداومت بر جویدن آدامس به ویژه آدامس شیرین، پرهیز از جویدن خوراکیهای سخت و شکستن خوراکیهای سفت با دندان، پرهیز از خوردن و نوشیدن مواد بسیار سرد (به ویژه بعد از گرم) و بسیار گرم (به ویژه بعد از سرد)، مداومت بر مسواک زدن و خلال کردن (و نخ دندان)، پرهیز از مداومت به خوراکیهای مضر دندان مثل تره و پرهیز از استعمال مسواک با شدت.

خشکی دهان: خشک بودن فضای دهان به دلیل عدم تاثیر بزاق در شستشوی دندانها و رقیق ساختن مواد اسیدی ناشی از باکتریها باعث افزایش بوی دهان و استعداد عفونت دندانی می گردد. بعضی داروها، مشکلات غدد بزاقی و تنفس با دهان باز باعث خشکی دهان می گردند.

سینوزیت و خلط پشت حلق: علامت این بیماری، آن‏ است که وقتی چیزى ترش یا شور در دهان قرار گیرد و قدری بماند، خلط لزج بدبو از ناحیه بینی جدا شده و به ناحیه حلق می ریزد و مزه بدی در انتهای زبان حس می گردد. شستن دهان و مسواک زدن در این بیماری موقتا بوی دهان را کم نموده و بعد از اندک مدتی به دلیل ریزش مجدد مواد بدبو فضای دهان بوی بدی خواهد گرفت. مداومت بر غرغره آب نمک در کاهش این مسئله مفید است.

بیماریهای معده: بوی دهان ناشی از معده یا به دلیل خلط صفراوی است یا بلغمی. تفاوت این است که در نوع صفراوی بعد از خوردن طعام تا زمان پر بودن معده بوی بد دهان متوقف می گردد ولی در نوع بلغمی با خوردن و شستن دهان بوی بد زائل نمی گردد. در نوع صفراوی بهترین درمان کم خوردن شیرینی ها و خوراکیهای تند و خوردن زردآلو و هلوی تازه یا خیسانده آنها، همچنین خربزه و خیار است. اما نوع بلغمی نیاز به درمان اساسی دارد ولی خوردن مربای زنجبیل و زیره بعد از غذا به رفع آن کمک می کند. بوی دهان در روزه داری نیز عمدتا ناشی از معده است که اگر بیش از حد نباشد طبیعی است.

مشکلات ریوی: عفونتهای مزمن ریوی نیز می تواند باعث بوی بد دهان گردد. البته خوردن غذاهای بودار مثل پیاز و سیر به دلیل این که اجزای بودار آنها از طریق خون به ریه می روند و آزاد می گردند تا وقتی که تمام مراحل هضم را طی نکنند و دفع نشوند بویشان ادامه خواهد داشت. این مواد بوی سایر دفعیات را نیز تغییر می دهند. مسواک زدن نیز تغییر چندانی در این بو ایجاد نمی کند. سیگار کشیدن نیز دهان را بدبو می کند.

بر اساس موارد مطرح شده آنهایی که از بوی بد دهان رنج می برند در اولین قدم اشکالات خود را در حفظ بهداشت دهان و دندانها و نیز بهداشت دستگاه گوارش رفع نمایند و در مرحله بعد به یک دندانپزشک مراجعه نمایند تا در صورت نیاز درمانهای لازم را صورت دهد. بعد از اطمینان از رفع بیماری لثه ها و باقی ماندن بوی بد مراجعه به یک متخصص طب سنتی سودمند خواهد بود.

منبع: طب سنتی ایران