عصر ایران؛ نهال موسوی - از منظر فیلمسازان انتخاب فیلم برگزیده تماشاگران، همیشه شیرین ترین جایزه برای آنهاست زیرا که این سیمرغ را از هیئت داوران 7 یا 9 نفره نگرفته اند بلکه انتخاب آحاد مردم است و از اعتبار دیگری برخوردار است بر اساس عرف سینمای ایران فیلمی که این جایزه را می گیرد در برنامه اکران عید هم قرار می گیرد(یعنی بهترین زمان ممکن برای اکران فیلم) به این دلایل معنوی و مادی، بردن سیمرغ بخش آرای مردمی جشنواره فیلم فجر، همیشه با رقابت شدید و حرف و حدیث همراه است.
طی سال های گذشته این رای گیری به صورت دستی و از طریق صندوق هایی که خارج از سالن نمایش فیلمها تعبیه شده بود انجام میگرفت و سال گذشته و در دوره سی و پنجم تصمیم گرفته شد تا روند رای گیری به صورت اینترنتی صورت گیرد که در نهایت قبل از شروع جشنواره فیلم فجر این امر بنا به دلایلی لغو شد.
امسال براساس اعلام دبیرخانه سی و ششمین جشنواره ملی فیلم فجر، نظرسنجی آرای مردمی و سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران به صورت الکترونیکی از طریق اپلیکیشن موبایل، در وب سایت اخذ آرای مردمی انجام میشود. ضمن اینکه متولی این رایگیری همچون چند سال اخیر خانه سینما خواهد بود.
نحوه رای گیری به اینصورت است که تماشاچیان هر فیلمی در هر سئانسی تا یکساعت فرصت دارند که با وارد کردن شناسه بلیط در نظرسنجی شرکت کنند و به فیلم رای بدهند. اما دو مشکل وجود دارد:
مشکل اول اینکه بسیاری از بلیط ها در زمان پیش فروش از طریق نهادها، ارگانها و ادارات خریداری شده و در اختیار کارمندان و وابستگان آنها قرار گرفته است، بنابر این بلیط فروشی برای مردم پشت گیشه سینما به حداقل رسیده است.
همان روزهای ابتدایی جشنواره منیژه حکمت کارگردان و تهیه کننده فیلم "جاده قدیم" به اختصاص سینماهای مردمی به ارگانها و نهادها، گفت: فکر میکنم سناریوی این جشنواره از قبل نوشته شده، متاسفانه همه بلیتهای سینماهای مردمی که من روز گذشته به آنها سر زدهام به ارگانها فروخته شده و سهمیه هر سینما برای مردم حدود 10 بلیت است. جایزه مردمی نوش جان کسانی که چنین سناریویی برای جشنواره نوشتند. باید بگویم این فیلنامهای که از قبل نوشته شده خوب دارد پیش میرود. من همین جا اعلام میکنم که دیگر در جشنواره حضور پیدا نمیکنم و به خاطر این حضورم میگویم اشتباه کردم که به این جشنواره آمدم.
پس از اعتراض منیژه حکمت به ارائه برخی بلیت های سینماهای مردمی به ارگان ها، جمشید جعفرپور (عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی) گفت: قطعا بلیت های فروخته نشده و اهدایی به مقامات، نهادها و دستگاههای خاص در نتیجه آرای مردمی که در جشنواره فیلم فجر این جایزه بسیار اهمیت دارد، تأثیرگذار است و چنانچه نسبت نامتعارفی بین فروش بلیت و بلیت های اهدایی وجود داشته باشد، دبیر جشنواره فجر باید در این زمینه توضیح دهد.
آشتیانی پور مدیر ستاد انتخاب فیلم برگزیده تماشاگران جواب داد: جشنواره مورد استقبال قرار گرفته است و مردم و مخاطبین مراجعه می کنند. امسال صندوق و کارتی هم امسال وجود ندارد که بعضی ها اعتراض کنند کارت ها صادر شدند. بارکد نیز در اختیار مردم است و به تعداد صندلی ها و مخاطبین ساخته شده است و جای دیگر کارکردی ندارد و عملی نمی توان روی آن انجام داد.
او اضافه کرد: هر فیلمساز و تهیه کننده ای که علاقه مند است جایگاه و رتبه خودش را در میان 25 فیلم بداند، شخصا اگر به صورت مکتوب تقاضا کند، به صورت رسانه ای اعلام می کنیم. اگر به جز پنج فیلم نخست، رتبه بقیه فیلم ها اعلام شود، به شدت به این فیلم ها ضرر خواهد رسید.
اما مشکل دوم که مهمتر است، کسانی که بلیط در اختیار دارند ولی به هر دلیلی به سینما نرفته و فیلم مربوطه را ندیده اند باز می توانند در رای گیری شرکت کنند و رای آنها ثبت می شود، برای اثبات این نقیصه تصاویری از شرکت در نظرسنجی از خانه افراد هم در فضای مجازی منتشر شد. یعنی فیلم ندیده ها هم رای می دهند!
تا بحال برای این ضعف سامانه ثبت رای توضیحی داده نشده و گویا راه حلی هم وجود ندارد، همین مساله باعث ایجاد دلسردی در میان فیلمسازانی که در جشنواره حضور دارند شده است، از طرفی دیگر این شائبه را به ذهن می آورد که نکند همان سناریویی در کار باشد که منیژه حکمت اشاره کرده بود.
درست است که سال اول است و هنوز در حال آزمون و خطا هستیم اما آیا راه بهتری برای تحقیق و پژوهش بیشتر وجود نداشت تا به چنین وضعیتی دچار نشویم؟ آیا در خارج مرزها از سیستم های دیگری استفاده می شود؟ مکانیزم آرای مردمی(انتخاب تماشاگران) جشنواره های معتبر جهانی چگونه است؟
مدیران سازمان سینمایی امسال تصمیم بر حذف بخشهای از جشنواره گرفتند، مانند بخش نگاه نو(فیلم اولی ها)، بخش هنر و تجربه(مختص فیلمهای خاص با مجوز ساخت غیر سینمایی) بخش چشم انداز سینمای ایران(فیلمهای خارج از مسابقه) بخش مستند و... استدلال آنها بر این بود که امسال جشنواره ای متمرکز و جمع و جور برگزار کنیم تا هم صرفه جویی کرده باشیم و هم از حاشیه و حرف و حدیث دور شویم، اما با این مشکلات بخش آرای مردمی قطعا امسال حرف و حدیثها بیشتر است و دیگر حاشیه هم نیست بلکه متن است.
در آینده هیچ کس یادش نمی ماند که مدیران فعلی جشنواره فجر چقدر جمع و جور یا صرفه جویی کردند ولی قطعا فیلمسازان همیشه به یاد خواهند داشت که شاید حق ما پایمال شد!