موج امید در هوای پایتخت به راه افتاده است

عصر ایران؛ یوسف ناصری- لیست 21 نفره «امید»، برنده انتخابات شورای شهر تهران شد. این لیست انتخاباتی، متشکل از نامزدهای اصلاح طلب و اعتدال گرا برای شورای شهر تهران بود و تمام اعضای آن، در دوره پنجم فعالیت شورا، نمایندگی مردم پایتخت را تا سال 1400 به عهده خواهند داشت. بعد از پیروزی مطلق لیست اصلاح طلبان و اعتدال گرایان در انتخابات مجلس دهم در اسفند 1394، این برای دومین بار است که لیست این جبهه سیاسی، به طور مطلق برنده انتخابات پایتخت در حوزه مدیریت شهری می شود.

نتایج انتخابات شورای شهر تهران، از جهاتی قابل تامل است. یک نکته قابل توجه این است که نفر نخست انتخابات شورای شهر تهران، افزون بر یک میلیون و 756 هزار رای کسب کرد و رکوردی از کسب رای را در تاریخ تقریبا 20 ساله شورای شهر تهران به ثبت رساند.

کسب جایگاه نخست در انتخابات شورای شهر پنجم تهران حکایت از آن دارد که مردم تهران هنوز متاثر از رویکرد سیاسی و نوع موضع گیری های سیاسی آیت الله هاشمی رفسنجانی هستند و رای قابل توجه و اکثریت مردم تهران به فرزند او، خواه ناخواه می تواند به گونه ای قدرشناسی از آن شخصیت فقید تلقی شود.

پس از محسن هاشمی، مرتضی الویری جایگاه دوم را در انتخابات شورای شهر تهران کسب کرده است. الویری در دوران اصلاحات، مدتی شهردار تهران بود و پس از این مسئولیت و از سال 1382 تا 1385 سفیر ایران در اسپانیا بود. الویری که از فعالان و زندانیان سیاسی دوره حکومت پهلوی است، حدودا یک میلیون و 411 هزار رای و تقریبا 345 هزار رای کمتر از محسن هاشمی کسب کرده است.

احمد مسجد جامعی که سابقه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوران اصلاحات را دارد و در دو دوره اخیر شورای شهر-دوره های سوم و چهارم- عضویت داشته و دارد و مدتی نیز ریاست بر شورای شهر تهران را به عهده داشته یک میلیون و 405 هزار رای و 350 هزار رای کمتر از محسن هاشمی کسب کرده است.

نکته قابل تامل دیگر این است که نفر بیست و یکم لیست امید که در انتخابات شورای شهر تهران برنده شده و دقیقا یک میلیون و 66 هزار و 813 رای کسب کرده است، نسبت به نفر بعدی نامزدهای انتخاباتی که یک اصولگرا است و در حال حاضر-دوره چهارم شورا- ریاست بر شورای شهر تهران را به عهده دارد بیش از 410 هزار رای دارد.

نفر بیست و دوم انتخابات دوره پنجم شورای  شهر تهران، مهندس مهدی چمران است که هم اکنون ریاست بر شورای شهر را به عهده دارد و در انتخابات 29 اردیبهشت ماه سال جاری فقط 656 هزار و 136 رای به دست آورده است و به عنوان عضو علی البدل انتخاب شده. میزان رای این چهره اصولگرا یعنی یک سوم آرای محسن هاشمی، نفر اول منتخبان شورای شهر تهران.

از آنجا که طبق قانون و مصوبه مجلس، تعداد اعضای شورای شهر تهران در دوره پیش رو از 31 عضو به 21 عضو کاهش پیدا کرده چمران در حد عضویت علی البدل شورا، در انتخابات موفقیت داشته است و در صورتی از اعضای اصلی شورای شهر تهران که همان 21 نفر لیست اصلاح طلبان و اعتدال گرایان هستند، از عضویت شورا کنار بروند چمران در صورت پذیرفتن عضویت می تواند عضو شورای پنجم شود.

نتیجه انتخابات دوره پنجم شورای شهر تهران، پایانی است بر سه دوره حضور مهدی چمران در این شورا و پایان گرفتن ریاست این رئیس اصولگرای شورای شهر. مهدی چمران از زمان ورود به شورای شهر در دوره دوم یعنی در سال 1382 در سال های زیادی ریاست بر این شورا را بر عهده داشته و یکی از نیروهای شدیدا طرفدار محمد باقر قالیباف است و در دفاع از قالیباف در موارد مکرر سرسختی زیادی نشان داده است.

*آرای چمران در انتخابات سال 1381
مهندس مهدی چمران که برادر کوچکتر دکتر مصطفی چمران است و از چهره های نسبتا شاخص طیف اصولگرا محسوب می شود و در دوره پس از شهادت دکتر چمران، در سایه سار شهرت برادر شهیدش، برکشیده شده است در انتخابات 9 اسفند 1381 نفر نخست منتخبان شورای شهر تهران در دوره دوم شد.

دوره دوم شورای شهر تهران، با کمترین مشارکت سیاسی در بین 5 دوره انتخابات شورای شهر پایتخت برگزار شد و صرفا 562 هزار و 522 نفر در انتخابات شرکت کردند و در این میان تعداد رای صحیح 526 هزار و 972 رای بود.

عدم مشارکت مردم تهران در انتخابات دوره دوم شوراها، دلایل متعددی داشت و یکی از مهمترین دلایل تاثیر منفی انحلال شورای شهر دوره اول تهران بود و این که در دوره اول دائما بین نمایندگان اصلاح طلب شورای شهر و شهردار، کشمکش وجود داشت. انحلال آن دوره شورا توسط دولت اصلاحات، به هر رو موجب کاهش مشارکت مردم در انتخابات دوره دوم شورای شهر تهران شد و لیست اصولگراها در قالب ائتلاف آبادگران، پیروز انتخابات شدند.

مهدی چمران در دوره دوم شورا فقط 192 هزار و 716 رای کسب کرد و نفر اول انتخابات دوره دوم شورای شهر تهران شد.
البته مهنوش معتمدی آذر که نفر پانزدهم انتخابات آن دوره شورای شهر تهران شد فقط با 85 هزار و 839 رای عضویت شورای شهر تهران را به دست آورد.
سید مصطفی تاجزاده، فعال اصلاح طلب با کسب 66 هزار و 196 رای به عنوان عضو علی البدل شورا انتخاب شد و محمد ابراهیم اصغر زاده نیز با حدود 45 هزار در جایگاه 19 قرار گرفت.

*رای چمران در سال های 1385 و 1392
مهدی چمران در انتخابات آذر 1385که تقریبا با مشارکت گسترده مردم تهران برگزار شد و یک میلیون و 656 هزار نفر در انتخابات شورای شهر تهران مشارکت داشتند توانست 603 هزار رای کسب کند.
به این ترتیب تعداد آرای چمران از 192 هزار در سال 1381 به 603 هزار در سال 1385 افزایش پیدا کرد.

معصومه ابتکار در این دوره یا 232 هزار رای نفر نهم در انتخابات شورای شهر تهران شد و دکتر محمد علی نجفی با 207 هزار جایگاه یازدهم را به دست آورد.

مهندس چمران در انتخابات سال 1392 و برای دوره چهارم شورا تعداد 566 هزار و 614 رای را کسب کرد و آرای او نسبت به سال 1385 به تعداد 37 هزار ریزش کرد.

در این دوره علیرضا دبیر-کشتی گیر سابق- با کسب 400 هزار رای رتبه دوم را به دست آورد و دکتر حسن غفوری فرد که سابقه وزارت نیرو و سازمان تربیت بدنی را داشت با 101 هزار رای جایگاهی بهتر از 43 را به دست نیاورد. دکتر غفوری فرد در سال های 1360 و 1380 به ترتیب رقیب انتخاباتی آیت الله خامنه ای و سید محمد خاتمی بوده است.

غفوری فرد که عضو حزب موتلفه اسلامی است، در انتخابات سال 1360 که کاندیدای ریاست جمهوری بود فقط 61 هزار رای از مردم کسب کرد.  

نکته جالب دیگر که از نتایج انتخابات دوره پنجم شورای شهر تهران می توان استنباط کرد این است که نفر بیست و یکم انتخابات - عضو لیست امید- است و تعداد یک میلیون 66 هزار رای کسب کرده نسبت به آرای نفر نخست تمام دوره های اول، دوم ، سوم و چهارم، تعداد بیشتری رای کسب کرده است.

در دوره اول عبدالله نوری 588 هزار، در دوه دوم مهدی چمران  192 هزار، در دوره سوم مهدی چمران 603 هزار و در دوره چهارم مهدی چمران 566 هزار رای کسب کردند و به این شکل حجت الاسلام عبدالله نوری و مهندس مهدی چمران به ترتیب یک دوره و سه دوره، نفر نخست انتخابات شورای شهر تهران در چهار دوره از زمان برگزاری انتخابات شوراهای شهر و روستا شدند.

آمار نهایی انتخابات سال 96 نشان می دهد که آخرین منتخب انتخابات دوره پنجم شورای شهر تهران با کسب یک میلیون و 66 هزار رای، بیش از نفر اول چهار دوره قبل کسب کرده است.
بر این اساس بشیر نظری که آخرین منتخب انتخابات شورای شهر تهران و از لیست اصلاح طلبان است حدود 463 هزار رای بیش از حداکثر رای نفر نخست هر چهار دوره قبل انتخابات شورای تهران که توسط مهدی چمران در سال 1385 کسب شده، توانسته است رای به دست بیارود

در صورتی که فرصتی فراهم نیاید یا مهندس چمران که اکنون به عنوان عضو علی البدل رای کسب کرده است، نخواهد در صورت کنار رفتن برخی از اعضای اصلی شورای پنجم، جایگزین آن عضو اصلی شود دوره حضور او در شورای شهر تهران که از سال 1382 شروع شده در شهریور 1396 و با تشکیل دوره جدید شورا، پایان می گیرد.

به این ترتیب مهندس چمران که در غیاب مشارکت گسترده مردم تهران و با مشارکت 562 هزار نفری در انتخابات سال 1381 با تعداد 192 هزار عضو شورای شهر و رئیس آن شد، با مشارکت گسترده و 3 میلیون نفری تهران در سال 1396، در دوره بعدی شورای شهر تهران از کرسی ریاست بر این شورا کنار گذاشته می شود و حداکثر در صورت تغییر شرایط اصلی اعضای شورا، چمران می تواند از عضو علی البدل به عضو اصلی تبدیل شود و تا سال 1400 عضو شورا بماند.

*اعتماد به لیست امید به مثابه سرمایه اجتماعی
اگر چه برخی نقدها و اعتراضات به لیست امید یعنی لیست انتخاباتی اصلاح طلبان و اعتدال گرایان که توسط شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان تهیه شد و برخی از این نقدها به حق بود و به هر رو انتظار نمی رفت برخی از این اعضای شورای عالی، به خودشان رای بدهند و خودشان در لیست انتخاباتی اصلاح طلبان و اعتدال گرایان قرار بگیرند، به هر طریق شهروندان تهرانی امیدوارند که یک تحول اساسی در حوزه مدیریت شهری تهران روی بدهد و اعتماد یکپارچه مردم تهران به لیست امید به معنای اعتماد دائمی و تحت هر شرایط و بدون چون و چرا نخواهد بود.

رای آوری بالا و بی سابقه بیش از یک میلیونی همه 21 عضو منتخب شورای شهر پنجم، اصولگرایان معروف عضو شورا از جمله مهندس چمران را با اتکا به رای مردم، از قدرت برکنار کرد. اما به یاد داشته باشیم که تجربه دوباره کاهش شدید مشارکت مردم در انتخابات دوره دوم یعنی در سال 1381 دور از ذهن نیست و با کاهش چشمگیر مشارکت مردم، جریان سیاسی رقیب که در فضای کاهش مشارکت مردم، پایگاه رای ثابت و قطعی دارد، می تواند مجددا قدرت در حوزه مدیریت شهری را به دست گیرد.

با مشارکت کم و ناچیز احتمالی مردم تهران در آینده و در صورت ناموفق عمل کردن اعضای منتخب دوره پنجم شورای شهر تهران، چهره هایی همچون مهندس چمران با اتکا به پایگاه رای ثابت می توانند مجوز اداره شورای شهر را  کسب کنند و سپس مقدرات کلان شهری همچون تهران را رقم بزنند و رکورد زنی لیست امید در انتخابات دوره پنجم شورای شهر تهران، خاطره ای شود در ذهن مردم و فعالان سیاسی و اجتماعی.

بنابراین مشارکت نسبتا قابل توجه و اعتماد اکثریت مردم تهران به لیست اصلاح طلبان و اعتدال گرایان برای دوره پنچم شورای شهر تهران، سرمایه اجتماعی عظیمی است که باید به آن احترام گذاشت و  قدر آن را دانست.
واقعیت این است که مردم تهران، هوای تازه می خواهند و از جمله با توسعه حمل و نقل عمومی و ترجیح ندادن توسعه حمل و نقل با وسیله نقلیه شخصی بر حمل و نقل عمومی و بدون زد و بندهای سیاسی و اقتصادی و منفعت طلبانه و رانت جویانه، می توان هوای بهتری را برای مردم پایتخت و سایر هموطنانی که به تهران رفت و آمد می کنند، فراهم کرد.
 
از این رو شرافتمندانه و عقلایی نیست امید مردم به «لیست امید» و شورای شهر دوره پنجم تهران، به ناامیدی و یأس تبدیل شود.