چشم‌اندازها یکی پس از دیگری در حال انتشار هستند و هیچیک از مناظری که ترسیم می‌شود نشان‌دهنده ادامه عصر نفت نیستند. روزپنجشنبه (13بهمن 95) نتایج یک تحقیق مشترک از "ایمپریال کالج" لندن و مؤسسه "کربن ترکر" (ردیاب کربن) منتشر شد که برآورد می‌کند دوران نفت و ذغال سنگ و حکمرانی آنها در زندگی مردم جهان، بسیار زودتر از آنچه پیش‌بینی‌های قبلی گفته‌اند فراخواهد رسید. این تحقیقات زمانی بین سال‌های 2020 تا 2035 را برای جایگزین شدن کامل این سوخت‌های فسیلی با انرژی‌های الکتریکی تجدیدپذیر برآورد کرده است.

نخستین نتایج تحقیق مشترک روی بازار نفت و ذغال‌سنگ، نشان دادند که به‌دنبال هشدارهای جدی درباره سطح کربن موجود در جو زمین، 10 درصد از بازار ذغال‌سنگ در آمریکا و اروپا از بین رفت که اگرچه مقدار اندکی به‌نظر می‌رسد اما در آمریکا دوران ذغال‌سنگ را به پایان رساند و در اروپا زیانی 100 میلیارد دلاری بین سال‌های 2008 تا 2013 به بار آورد. این رویداد موجب شد که شرکت های بزرگ مشغول خروج از این صنعت شده و دولت‌ها نیز استفاده از این سوخت فسیلی فراوان را کنار بگذارند. در پایان این تحقیق سال 2020 را برای عبور همیشگی از تمام ذغال‌سنگ‌های کره زمین پیشنهاد کرده که 3 سال دیگر است.

نفت و گاز هم وضعیتی مشابه را تجربه می‌کنند. براین‌اساس، آنچه با‌عنوان مبارزه برای سهم بازار و رقابت تولید در سال‌های منتهی به 2014 اتفاق افتاد، آغازگر دوران انقراض نفت و گاز در عرصه انرژی بود. از سال 2014 به‌بعد، روزانه 2 میلیون بشکه نفت اضافی در بازارهای جهانی ارائه می‌شد که خریداری نداشت و کشورهای مصرف‌کننده را حتی به تکاپو برای تصاحب آن وانمی‌داشت. در این مدت و همپای تلاش‌های کشورهایی مانند ایران در اوپک، تکنولوژی جهان نیز برای از میان برداشتن این 2 میلیون بشکه جلو رفته است.

نفت از جاده خارج می‌شود

صورت مسئله این است که حداکثر تا سال 2025، این دو میلیون بشکه در جهان با خودروهای الکتریکی شارژی یا خورشیدی جایگزین می‌شوند و دیگر نیازی به آن در جاده‌ها نخواهد بود.

ظاهرا شرکت‌های بزرگ نفتی و خصوصی جهان که برای هر سنت از دارایی‌شان برنامه‌ای دارند- مانند شل و اکسون - در پیش‌بینی‌های خود این موضوع را درنظر گرفته و برآورد کرده‌اند که تا 20 سال آینده 5 میلیون خودروی الکتریکی در جاده‌های جهان خواهد بود اما این نیز برآوردی اشتباه است. آنچه این شرکت‌ها درنظر نگرفته‌اند، سرعت پیشرفت تصاعدی تکنولوژی در حوزه خودروهای الکتریکی‌ست.

رویال داچ شل، 10 سال دیگر را به‌عنوان زمان رسیدن به نقطه اوج رسیدن درخواست نفت در جهان و آغاز سقوط تقاضا مطرح کرده در حالی که مؤسسه مالی "وودمکنزی" در برآوردش از آینده مدعی شده است تا 5 سال دیگر خودروهای الکتریکی 10 درصد از تقاضای بنزین در بازار را حذف می‌کنند. این درصد همان عدد طلایی‌ست که ذغال‌سنگ را به پایان عمر خود رساند.

تمامی برآوردها نشان می‌دهد که در سال 2040 (23 سال دیگر) حدود 16 میلیون بشکه از درخواست روزانه نفت کاسته خواهد شد و این کاهش در سال 2050 میلادی به 25 میلیون بشکه در روز می‌رسد؛ رقمی که کشورهای نفت‌خیز را ناگزیر به تلاش برای درآمد جایگزین خواهد کرد. بخش بزرگی از این تغییرات نیز به همت خودروهای الکتریکی اتفاق خواهد افتاد که تا امروز هم برآوردهای پیشرفت و همه‌گیری را پشت‌سر گذاشته‌اند. هیچ‌کس فکرش را هم نمی‌کرد که تا سال 2020 تعداد خودروهای الکتریکی و هیبریدی با تعداد خودروهای بنزین‌سوز دنیا برابری کند.

این گزارش نشان می‌دهد براساس آمار موجود تا سال 2035، یک سوم از تمام حمل و نقل جهان با انرژی الکتریکی انجام می‌شود و تا سال 2040 میلادی حداقل 23 درصد از کل مصرف انرژی جهان از برق خورشیدی تأمین خواهد شد که با این ارقام ذغال‌سنگ در آن‌زمان بخشی از تاریخ است و گاز طبیعی هم سهمی یک درصدی از بازار انرژی برایش باقی می‌ماند.

برای اثبات درستی این تحقیق، نباید به چشم‌اندازهای منتشر شده BP و اکسون مراجعه کرد بلکه باید مراقب رفتارهای اقتصادی آنها باشیم. شرکت شل در هفته گذشته خبر فروش 4/7 میلیارد دلار از دارایی‌های تولید نفت در دریای شمال را منتشر کرد و اکسون هم در گزارش مالی تازه خود، کمترین میزان درآمد از سال 1999 تا امروز را در یک دوره سه‌ماهه ثبت کرده است.برای کشورهای نفت‌خیزی که بنیان‌های صنعتی درستی ندارند، زمانی برای جبران نمانده اما بازیگرانی چون ایران که 40 سال قبل در آستانه رشد صنایع غیروابسته به نفت بودند، شاید هنوز فرصتی برای جبران وجود داشته باشد.

منبع: کانال تلگرامی از نفت چه خبر؟