تفاوت آنفولانزا و سرماخوردگی و علایم آن‌ها

با فرا رسیدن فصول سرد سال احتمال مبتلا شدن به سرماخوردگی و آنفولانزا و شیوع آن به‌ویژه در کودکان و سالمندان افزایش می‌یابد اما علایم و راه‌های درمان سرماخوردگی و آنفولانزا تفاوت‌هایی دارند که باید با آگاهی از آن‌ها با این دو بیماری جدی مقابله کرد. درست است که هر دو بیماری تقریبا با ضعیف شدن بدن در برابر سرما بروز می‌کنند اما علایم آنفولانزا شدت بیشتری دارد.

در این خصوص دکتر ساسان توانا، متخصص بیماری‌های داخلی و فوق تخصص ریه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت‌و‌گویی این دو بیماری (آنفولانزا و سرماخوردگی) را کاملا مجزا دانست و گفت: بیماری آنفلوآنزا یک عفونت حاد ویروسی دستگاه تنفسی است که در صورت سالم و فعال بودن سیستم ایمنی فرد مبتلا، عوارض بیماری بعد از طی دوره چند روزه تخفیف یافته و بهبودی حاصل می‌شود. در افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن و نقص ایمنی و در موارد همه‌گیری، عوارض بیماری شدیدتر و مرگ‌ومیر بیشتری دارد.

وی در ادامه افزود: آنفولانزا توسط ویروسی بنام A یا B ایجاد و معمولا در فصول سرد سال به‌خصوص دی‌ماه و بهمن‌ماه به دلیل ازدحام بیشتر شیوع و احتمال انتقال آن افزایش می‌یابد. (در زمستان و پاییز مردم تمایل بیشتری دارند که در فضاهای سرپوشیده بمانند، همین مسأله عامل تسریع انتقال ویروس از فردی به فرد دیگر است).

به گفته دکتر توانا، این بیماری بعد از یک دوره نهفته یک الی دو روزه (یعنی از زمانی که فرد با شخص مبتلا به آنفولانزا یک تا دو روز در تماس است) ظاهر می‌شود.

وی ضمن اشاره به علائم بیماری آنفولانزا اظهار داشت: آنفولانزا اغلب با علائمی چون تب و گاه تب‌های بالای 40 درجه، سردرد، دردهای عضلانی، ضعف‌های شدید همراه با سرفه، درد سینه، درد مفاصل، بی‌اشتهایی و کسالت عارض می‌شود البته ممکن است بیمار لرز هم داشته باشد اما لرز اکثرا در ذات‌الریه دیده می‌شود.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید کرد: البته علائم گوارشی هم گاه در بیماران گزارش شده و این علائم در کودکان بیشتر است. (مدت‌ها پیش علائم گوارشی درهمه‌گیری H1N1- یا آنفولانزای خوکی کاملا مشهود بود)

وی دوره بیماری آنفلونزا را 3 تا 5 روز اعلام کرد و گفت: بعد از طی این مدت ممکن است برخی بیماران بهبودی کامل پیدا کنند. چراکه آنفولانزا همان‌طور که گفتیم ویروسی است و مانند بیماری باکتریال درمان اختصاصی ندارد و با ایمنی بدن ویروس مهار می‌شود. بنابراین بیمار در عرض 3 تا 5 روز بهبود می‌یابد. این در حالی است که در بیمارانی که ضعف سیستم ایمنی دارند و یا کودک و سالمند هستند ممکن است بهبودی 7 تا 10 روز طول بکشد‌و گاه‌تا 8 هفته سرفه‌های خشک ادامه داشته باشد. اما لازم به ذکر است در کسانی که جزو گروه HIGH RISK (گروه پرخطر) هستند، آنفولانزا حتی ممکن است منجر به مرگ شود.

دکتر توانا همچنین با اشاره به علایم سرماخوردگی گفت: عامل بیماری سرماخوردگی نیز یک نوع ویروس است و علایم آن عطسه‌های شدید و پشت سر هم، آبریزش بینی، گلودرد و... است.

به گفته وی، سرماخوردگی معمولا با سوزش و درد گلو آغاز می‌شود و با سرفه، آبریزش بینی و بعضی مواقع با خروج خلط ادامه پیدا می‌کند. البته گاهی مواقع کودکان سرماخورده دچار تب نیز می شوند ولی تب به‌ندرت بزرگسالان را درگیر می‌کند. بنابراین در سرماخوردگی دردهای شدید عضلانی و تب‌های بالا همچنین سردردهای شدید و سرفه و کوفتگی عضلات برخلاف آنفولانزا بسیار کمتر دیده می‌شود.

فوق تخصص بیماری‌های ریه درخصوص روش انتقال بیماری‌های ویروسی اذعان کرد: بیماری از طریق قطرات تنفسی منتقل می‌شود و ذراتی که اندازه آن‌ها بالاتر از 5 میکرون است از طریق عطسه پخش می‌شوند و چون ذرات درشتی هستند در سطوح می‌نشینند اما میزان انتقالشان نمی‌تواند بیشتر از 2 متر باشد. بنابراین یکی از مسایل مهم برای جلوگیری از انتقال ویروس آن است که اگر با شخصی که دچار آنفولانزا شده است، بتوان فاصله 2 متر را حفظ کرد، از انتقال بیماری جلوگیری می‌شود.

وی به‌منظور جلوگیری از انتشار سرماخوردگی و آنفلوآنزا رعایت بهداشت فردی و عمومی را ضروری دانست و گفت: شست‌وشوی مرتب دست و صورت با آب و صابون قبل از خوردن غذا به‌ویژه پس از برخورد با فرد بیمار لازم است. همچنین باید دهان و صورت هنگام عطسه و سرفه پوشانده شده و از تماس با دیگران هنگام بیماری اجتناب كرد. همچنين بايد در زمان  سرماخوردگی و آنفلوانزا پس از سرفه و عطسه اگر دستمال در دسترس ندارید، از آستین یا آرنج خود به‌جای کف دست استفاده کنید تا از انتقال بیماری کاسته شود.

دکتر توانا استفاده از ماسک را نیز ضروری دانست و تاکید کرد: اهمیت ماسک بیمار همیشه بیشتر از ماسک اطرافیان است.

وی بهترین زمان تزریق واکسن آنفولانزا را اواخر شهریور و مهر ماه دانست و تاکید کرد: تزریق واکسن آنفولانزا 50 تا 80 درصد کمک می‌کند تا شخص مبتلا نگردد و اگر هم بیمار شد نه‌تنها از شدت بیماری می‌کاهد بلکه طول دوره بیماری نیز کاهش می‌یابد.

به گفته عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، شروع تاثیرگذاری واکسن آنفولانزا 2 تا 4 هفته بعد از تزریق است و با توجه به این‌که بیشترین زمان شیوع بیماری دی‌ماه و بهمن‌ماه است، اگر تزریق در اواخر شهریور و مهرماه انجام شود، عملا می‌تواند حمایت خوبی برای جلوگیری از بیماری باشد.

وی تزریق واکسن برای افراد بالای شش‌ماه را ضروری دانست و گفت: طبق آخرین راهنمایی که اعلام شده است، تمامی افراد بالای 6 ماه می توانند واکسن آنفولانزا تزریق کنند اما گروه HIGH RISK (پرخطر) که شامل افراد بالای 65 سال، همچنین کسانی که دچار بیماری‌های زمینه‌ای چون قلبی، ریوی، کلیوی، دیابت، کم‌خونی‌های ارثی هستند، کسانی که طحال ندارند و افرادی که در خانه سالمندان زندگی می‌کنند، حتما باید واکسن تزریق کنند.

دکتر توانا ادامه داد: همچنین اشخاصی که در منزل با افراد گروه پرخطر و با کسانی که شیمی‌درمانی می‌شوند‌یا بیماری HIV دارند، در تماس هستند و زندگی می‌کنند نیز باید واکسینه شوند.

وی تزریق واکسن برای خانم‌های باردار را نیز ضروری دانست و تاکید کرد: از آن‌جایی که خانم‌های باردار مستعد به عوارض ناشی از انفولانزا هستند، حتما باید واکسن تزریق کنند چراکه متاسفانه بین برخی پزشکان گاه اشتباه می‌شود و خانم‌های باردار را از تزریق واکسن منع می‌کنند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پایان به استفاده از آنتی‌اکسیدان‌ها اشاره کرد و گفت: در طول مدت بیماری آنفولانزا استفاده از مواد غذایی که حاوی آنتی‌اکسیدان هستند به بیمار کمک شایانی می‌کند تا بهبودی هرچه زودتر حاصل شود.