این رویداد با هدف کمک به توسعه پایدار فرهنگی و اجتماع‌محور شهرها، انسجام‌بخشی به فعالیت‌های فرهنگی در شهرها با محوریت کتاب و کتاب‌خوانی، کشف، جذب، ساماندهی و بهره‌گیری از امکانات و ظرفیت‌های محلی و بومی برای ترویج کتاب‌خوانی و تقویت برنامه‌ریزی و نگاه به آینده، برگزار می‌شود.

بنا بر این گزارش، در دوره‌های اول و دوم به ترتیب اهواز و نیشابور به عنوان پایتخت‌های کتاب ایران معرفی شدد. در نخستین دوره این جشنواره، ۶۴ شهر برنامه‌ها و فعالیت‌های خود را برای دریافت عنوان پایتخت کتاب ایران ارسال کردند و در دوره دوم آن نیز ۹۹ شهر خود را نامزد کردند.

امسال مدیران شهرهای متقاضی نامزدی سومین پایتخت کتاب ایران باید حداکثر تا ۲۰ آذر ۱۳۹۵ پرونده شهرهای خود همراه با مدارک و برنامه‌های خود را به دبیرخانه مرکزی انتخاب و معرفی پایتخت کتاب ایران در تهران ارسال کنند. این گزارش می‌افزاید، معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این طرح را با مشارکت برخی از نهادهای دولتی و غیردولتی از جمله بانک ملت، سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، و دیگر نهادها و سازمان‌های فعال و علاقه‌مند در این زمینه اجرا می‌کند. این عنوان به شهری اعطا می‌شود که از نظر هیات داوران بهترین و موثرترین برنامه را برای ترویج کتاب‌خوانی ارائه کرده و تضمین‌های لازم را برای اجرای آن داده باشد. شهر منتخب علاوه بر دریافت لوح تقدیر از مقامات عالی‌رتبه کشوری، مجموعه‌ای از تسهیلات، اعتبارات و منابع فرهنگی را دریافت خواهد کرد.

شهر انتخاب شده ملزم به ارائه گزارش‌ّهای دوره‌ای منظمی از پیشرفت برنامه‌های ارائه شده به دبیرخانه طرح انتخاب و معرفی پایتخت کتاب ایران است. اگر شهر انتخاب‌شده تا پاییز آن سال بر اساس برنامه‌ها و جدول زمان‌بندی ارائه شده فعالیت قابل توجهی نداشته باشد، احتمال تجدید نظر و پس گرفتن عنوان پایتخت کتاب براساس رأی هیئت داوران وجود خواهد داشت.

طرح‌های ارسالی باید شامل برنامه‌هایی باشند که به طور ویژه برای پایتخت کتاب و متناسب با نیازهای محلی و آیین‌های بومی و ارزش‌های دینی و ملی طراحی شده باشند. همچنین این طرح‌ها با درگیر کردن مشارکت‌های عمومی در شهر (مشارکت مردمی و پشتیبانی شرکت‌های تجاری و کارخانه‌ها) باعث ایجاد تاثیرات پایدار در ارتقای سطح فرهنگ کتاب‌خوانی شوند. از نظر هیات داوران طرحی سزاوار برگزیده شدن خواهد بود که اولا قابلیت الگوبرداری داشته باشد، ثانیا در محتوا و شیوه اجرا نوآورانه و کیفی و دارای ضمانت اجرایی باشد.

این گزارش می‌افزاید، مشارکت همه نهادها و فعالان حوزه کتاب، مشارکت همه اجزای صنعت نشر، مشارکت سازمان‌های غیردولتی و دولتی مرتبط با کتاب‌خوانی و حضور فعال مفاخر، مشاهیر و هنرمندان شاخص و محبوب از جمله شرایط حد اقلی برنامه‌های ارسالی به دبیرخانه است.

متقاضیان شرکت می‌بایست مدارک لازم؛ یعنی فرم‌ها، برنامه‌ها و مستندات به همراه جدول زمان‌بندی ماهیانه را تا پایان وقت اداری روز چهارشنبه ۲۰ آذر ۱۳۹۵ از طریق پست به دبیرخانه مرکزی معرفی و انتخاب پایتخت کتاب ایران به نشانی: تهران، خیابان شهید مطهری، خیابان فجر (جم سابق)، شماره۷، ساختمان فجر، طبقه۶، کد پستی ۱۵۸۹۷۴۳۱۱۱ ارسال کنند. همچنین متقاضیان می‌توانند برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره تماس‌های ۸۸۳۴۲۹۷۹ – ۸۸۸۶۱۳۲۴ تماس بگیرند.