آیا کودتای ترکیه ساختگی است؟

عصرایران؛ حسین جعفری - بررسی کودتاها در جهان و مقایسه آنها با آنچه در ترکیه روی داده باعث می شود اندکی در "واقعی بودن" این کودتا شک کرد.

انجام یک کودتا مولفه ها و بدیهیاتی دارد که به برخی از آن ها به صورت کوتاه اشاره می شود.

داشتن رهبر برای کودتا، مشخص بودن آن و حضور رهبر نمایشی در محل کودتا یکی از بدیهیات کودتاست ولی در کودتای ترکیه چیزی به نام رهبر مشخص نبود و تاکنون نیز همه افراد معرفی شده، گمانه زنی بوده است.  حتی برخی کودتاچیان اصلا خبری از کودتا نداشتند و تصورشان این بود که این اقدام و بستن پل فقط یک مانور نظامی است.

دستگیری رهبر یا نزدیکان راس حکومت توسط کودتاچیان یکی دیگر از لازمه های کودتاست حال آن که نه تنها اردوغان (رئیس جمهوری ترکیه) بلکه هیچ یکی از وزرای کلیدی دستگیر، بازداشت ویا کشته نشدند و تنها فرمانده ارتش برای ساعاتی دستگیر شد.

قطعا اقدام علیه مقام ارشد در شهری که بیشترین حامی را دارد کمی نابخردانه به نظر می آید. در اقدام علیه ساختمان های پارلمان و کاخ ریاست جمهوری (کاخ سفید) خسارت ناچیز است. به خصوص در حمله به کاخ ریاست جمهوری ترکیه موشک به خیابانی با فاصله به زمین برخورد کرده است.

اقدامات اردوغان پس از کودتا نشان از آن دارد که پیش تر لیست کودتاچیان جهت بازداشت و برکناری و مجازات آماده شده و فقط دولت منتظر بهانه ای برای برخورد بود. بیشتر این اقدامات اردوغان خود شبیه کودتایی علیه مخالفانش است.

دولت اردوغان، محمد فتح الله گولن را عامل و رهبر کودتا معرفی می کند. در حالی که اگر گولن رهبر کودتا بود همان ابتدای کودتا تبری نمی جست و حداقل سکوت می کرد  یا پس از کودتا اعلام برائت می کرد، چرا که اعلام بی طرفی و مخالفت با کودتا برای عاملین داخلی، باعث دلسردی می شد و کودتا شکست می خورد. حال بماند که گولن رهبری مذهبی است و بر همگان مشخص است مباحث مذهبی و رهبری مذهبی در ارتش ترکیه که حامی سکولاری است جایی برای ظهور و رشد دارد.
آن چه مهم است کشته شدن بیش از 250 انسان بی گناه است که بازیچه مسائل سیاسی ترکیه شده اند.

به نظر نگارنده اگر بر این باور باشیم که کودتا ساختگی بوده، کودتای ترکیه بیشتر از یک کودتا و اقدام نظامی، اقدامی اطلاعاتی توسط حامیان اردوغان و یا نزدیکان وی بوده که توسط چند واسطه، برخی تهییج شدند کودتای از اول بازنده ای را ترتیب بدهند تا اردوغان بهره سیاسی خود را ببرد و پاکسازی کامل را علیه نه تنها مخالفان بلکه حتی منتقدان به سرانجام برساند.

البته برخی نیز بر این باورند که اردوغان از کودتا خبر داشته و با برنامه ریزی به تحریک آن و خنثی کردن آن اقدام کرده که این نظریه نیز بعید به نظر نمی رسد.