بورس می تازد/ امسال، سال بازار سرمایه است...

در بازار سهام شماری از تحلیل گران و کارشناسان معتقدند که صنعت خودرو رشد خود را کرده و باید بازار به سمت صنایعی دیگر همچون بانکداری ،پتروشیمی ،معدنی و فولادی و سایر صنایع کوچکی همچون سیمان و ساختمان برود، اما به دلایلی همچون عدم وجود محرک آنی در این صنایع برای رشد،نداشتن بازیگردان و بازیگر در بازار سهام و عرضه های گروه های حقوقی سهامدار در این شرکت ها این صنایع نتوانسته اند هیچ یک به عنوان یک لیدر دائمی چند هفته ای در بازار سهام مثل خودروسازان بتازند،لکن گروه های دیگری وجود دارند که رشد صنعت خودرو را به رغم قرمز نشینی نمادهای این صنعت در چند روز گذشته مستمر می دانند.

آن ها معتقدند سیاست های دنبال شده در این صنعت تا تیرماه نتایج خود را به عینه در این صنعت نشان می دهد و از چند هفته بعد رخدادهایی همچون نهایی شدن انعقاد قرارداد با کمپانی های مشهور خارجی،فروش واقعی دارایی ها،کاهش هزینه های مالی و چند پارامتر مهم دیگر بازوبند لیدری را دوباره به صنعت خودرو بازمی گرداند.

باری؛ نتیجه به حاشیه رانده شدن خودرویی ها زیان 0.7 درصدی بازار سهام در سال 95 بوده است و در سالی که به عنوان رویایی ترین سال بازار سرمایه خوانده می شود،سرمایه گذاران در ابتدای کار تا به این لحظه نظاره گر تنزل حدود 650 واحدی شاخص بورس تهران بوده اند.

اما هر چند شاخص بورس به دلایلی همچون انجام معاملات بلوکی و همچنین محاسبه سود نقدی شرکت ها در مجامع همواره نشان دهنده وضعیت دقیق بازار سهام نبوده و نیست،لکن متغیر ارزش معاملات نشان می دهد که بخشی از نقدینگی از بازار سهام خارج شده است.

بررسی ها نشان می دهد ارزش معاملات کل هفته در دو بازار بورس و فرابورس معادل2.573 میلیارد تومان رقم خورده و سهم معاملات خرد (‌بدون معاملات بلوکی و اوراق مشارکت‌) از این کیک 2500 میلیارد تومانی معادل 1.618 میلیارد تومان بوده است.

حال آن که متغیر مهم ارزش معاملات خرد که گردش نقدینگی موجود در بازار سهام را نشان می دهد در روزهای پررونق بورس در بهمن ماه سال گذشته به 2500 میلیارد تومان هم رسیده بود،به این معنی که ارزش معاملات خرد از متوسط روزانه 500 میلیارد تومان به 320 میلیارد تومان رسیده است!

این متغیر با اهمیت نشان می دهد که شمار زیادی از صاحبان سرمایه در شرایط کنونی در موقعیت شناسایی سود(سیو سود) بوده و ترجیح داده اند نقدینگی خود را از بازار سهام خارج کنند.امیدواریم هر چه سریع تر نهادهای پیش بینی شده برای حمایت از بازار سهام از جمله صندوق توسعه بازار برای بازگشت رونق به بورس وارد عمل شوند و چه بسا اگر از روزهای فعلی بازار سهام بی تفاوت عبور کنیم روزهای بد سریع تر از آنچه که پیش بینی می شوند بر می گردند!

بورس به چند دلیل صدر نشین 95 می تواند باشد

اما به اعتقاد نگارنده حضور در بازار سهام و استفاده از موقعیت های خرید و فروش و سرمایه گذاری به ویژه در نمادهای اصطلاحا بنیادی(دارای حاشیه سود و مزیت نسبی) دارای ریسک قابل اعتنایی نیست.به دلایلی شامل:

1.اقتصاد ما نفتی است،در دو سال گذشته یکی از دلایل افت سنگین بورس سقوط سهمگین قیمت جهانی نفت بود.

نمودار ذیل به خوبی نمایانگر روند قیمتی نفت از سال 2014 تاکنون است:

نمودار دوم نیز روند قیمتی نفت اوپک در چند ماه اخیر را نشان می دهد که به قیمت نفت ایران نزدیک بوده و همگرایی کاملی نیز با روند فروش نفت کشورمان دارد:

همان طور که در نمودارها قابل مشاهده است،قیمت نفت آمریکا در بازار جهانی با عبور از مرز 40 دلار خود را در این کانال مهم تثبیت کرده و از کف قیمت خود در دو سال گذشته یعنی 28 دلار 50 درصد رشد را به خود دیده است.نفت اوپک نیز از کف 24 دلاری خود را تا نزدیکی 40 دلار بالا کشیده است و 60 درصدی رشد را تجربه نموده است.

این رشد قیمتی نفت برای ایران که سالانه حدودا 15 میلیارد دلار درآمد نفتی دارد(با فرض فروش در قیمت هر بشکه 40 دلار) سیگنال مهمی برای بهبود اوضاع اقتصادی و خروج از رکود است.بنابراین بازار سهام که مدعی ویترین اقتصاد کشور است در سال 95 با فرض تثبیت یا روند رو به رشد بهای نفت می تواند روزهای خوبی را در 39 صنعت موجود در دل خود شاهد باشد.

2.نرخ سپرده بانکی به 18 درصد رسیده و هم اکنون حتی صندوق های سرمایه گذاری که سود هایی بالاتر از 20 درصد به سرمایه گذاران می دهند،نرخ سودهای خود را اغلب در همان محدوده 20 درصد نگاه داشته اند.

فعالان بازار سهام معتقدند:«برای ایجاد رونق در بازار ها باید نرخ سود بانكی در جلسه بعدی شورای پول و اعتبار به ١٥ درصد كاهش یابد .در اقتصادی كه از ركود رنج می برددلیلی ندارد سالی ١٨٠ هزار میلیارد تومان سود بانكی پرداخت شود .رشد نقدینگی در سه سال گذشته ناشی از حدود ٤٠٠ هزار میلیارد سود بانكی است كه پرداخت شده در حالی كه این سود در اقتصاد تولید نشده و خود را به صورت رشد نفدینگی لجام گسیخته نشان می دهد . در حال حاضر حجم نقدینگی به بالای یك تیلیارد تومان رسیده است

.در یك اقتصاد بدترین شرایط این است كه هم رشد نقدینگی ایجاد شود و هم ركود دامن گیر در اقتصاد باشد،پس می توان نتیجه گرفت كه پرداخت سود بانكی بالا هیچ نتیجه ای برای اقتصاد نداشته است.در حال حاضر ایران رتبه اول پرداخت نرخ سود بانكی در دنیا است.تورم در فروردین ماه به حدود ١١ درصد خواهد رسید این در حالی است كه تورم نقطه به نقطه حدود ٨ درصد است . در حال حاضر نرخ سود بانكی ١٨ درصدی هیچگونه توجیه اقتصادی ندارد و مسئولان بانك مركزی ، وزارت اقتصاد و شورای پول و اعتبار باید تصمیمی جدی برای كاهش نرخ سود بانكی بگیرند.»

بنابراین یکی از رقبای اصلی بازار سهام یعنی نرخ جذاب سپرده بانکی عملا این روزها حاشیه نشین شده و جذابیتی برای صاحبان پول و سرمایه ندارد.

3.تداوم رکود در سایر بازار ها.احتمال سیاست تک نرخی کردن ارز در قیمت های فعلی از یک سو و نبود دلایل لازم برای سفته بازی در بازار دلار به دلیل آرامش شکل گرفته در فضای اقتصادی کشور از سوی دیگر جذابیتی برای سرمایه گذاری در این بازار باقی نگذاشته است و حتی تحلیل شمار زیادی از اقتصاددانان که دلار تا پایان 94 نرخ 4000 تومان را به خود می بیند تا این مقطع به واقعیت نپیوسته است،هر چند بخشی از این رخداد به دلیل سیاست های کنترلی است لکن محرک قابل اعتنایی برای رشد آن نیز مشهود نیست.در بازار مسکن نیز هر چند معاملات بهبود نسبی پیدا کرده،اما همچنان توصیف کلی از این بازار رکود است و بس!

آخرین خبر راجع به بازار ملک این است...

«نهاد كشوری ناظر بر فعالیت بنگاه های املاك سراسر كشور اعلام كرد: سال گذشته یك میلیون خانه در شهرها خرید و فروش شد كه این حجم معاملات مسكن ١٦ درصد نسبت به سال ٩٣ افت از خود نشان می دهد.به گزارش خبرنگار بورس 24،معاملات مسكن در كل كشور طی سال ٩٤، به لحاظ حجمی در كمترین سطح نسبت به سه سال قبل از خود قرار داشت كه این موضوع بخاطر ركود مسكن بوده است. در سال ٩١ به عنوان سال رونق شدید مسكن، در كل كشور یك میلیون و ٤٠٠ هزار خانه (آپارتمان مسكونی) خرید و فروش شد. اما از آن سال حجم معاملات خرید مسكن سال به سال افت كرد. اتحادیه كشوری مشاوران املاك اعلام كرده است: خرید و فروش مسكن رو به افزایش گذاشته است و امسال بازار ملك به لحاظ حجمی نسبت به سال گذشته با رشد مواجه خواهد شد.

طبق آخرین آمار سامانه املاك و مستغلات میانگین قیمت هر متر مربع ملك مسكونی در كل كشور در سال گذشته به متر مربعی ٢ میلیون تومان رسید. دلالان ملك می گویند: بازار معاملات رو به گرم شدن است اما قیمت ها تغییری نكرده است و خرید و فروش با قیمت های نیمه سال گذشته در جریان است. پیش بینی می شود با شروع به پرداخت تسهیلات ٨٠ میلیونی خرید مسكن در تهران و ٦٠ میلیونی و ٤٠ میلیونی در شهرهای بزرگ و كوچك از اواسط خرداد امسال، بازار معاملات خرید مسكن در همه شهرها جان بگیرد و سبب رونق شود.»

در بازار طلا و سکه هم هر چند در هفته های گذشته نوساناتی مثبت رخ داده اما این نوسانات به اندازه ای نبوده که بتوان ظن ورود نقدینگی به این بازار را مطرح کرد.

به این ترتیب فعلا می توان گفت سه بازار رقیب بورس حرفی برای گفتن ندارند؛البته فعلا.

4. چشم انداز بهبود اوضاع اقتصادی را می توان چهارمین عامل رشد بازار سهام در سال 95 عنوان کرد.برای امسال رشد اقتصادی 5 درصدی پیش بینی شده که با برنامه های در نظر گرفته شده تصور می شود که این عدد در دسترس است.وقتی از رشد اقتصادی صحبت می شود منظور رشد صادرات کشور است و بخش عمده صادرات کشور در صنعت پتروشیمی ،تجهیزات،سیمان و ... خلاصه می شود.پس صنایع مهم بورسی از این اوضاع مثبت پیش بینی شده نفع می برند.افزون بر این،برای امسال بسیاری از توافقات با خارجی ها و حضور و سرمایه گذاری آن ها در عرصه اقتصاد کشور آثار خود را در فضای کسب و کار ایران نشان می دهد.

5. فروکش کردن ریسک های سیستماتیک.جمهوری اسلامی ایران اگرچه در 38 سال سپری شده از حیات خود همواره با خصومت غربی ها مواجه بوده اما دو دوره پرریسک سیاسی را پشت سر گذاشته است.

دوره نخست 8 سال جنگ تحمیلی بود که با دفاع جانانه رزمندگان ایرانی با موفقیت به پایان رسید و دوره دوم پرونده 12 ساله ایران در خصوص فناوری صلح آمیز هسته ای بود.این دوره پرریسک هم با تلاش های دیپلماتیک به پایان رسید و در حال حاضر می توان گفت؛جمهوری اسلامی ایران دوران ثبات سیاسی خوبی را می گذارند و در حالی که حتی قلب اروپا از گزند گروه های تروریستی در امان نیست،ایران نه تنها امن ترین کشور خاورمیانه لکن یکی از امن ترین کشورهای جهان به شمار می رود و هیچ ریسکی به لحاظ سیاسی و امنیتی آن را تهدید نمی کند.

به این 5 دلیل اصلی می توان دلایلی همچون جدی تر شدن اجرای اقتصاد مقاومتی با توجه به تاکیدات رهبر معظم انقلاب که می تواند از آسیب پذیری ایران در شرایط مختلف اقتصادی جلوگیری کرده و تکیه کشور به فروش نفت کمرنگ تر کند را نیز اضافه کرد؛در مجموع می توان گفت نقدینگی راهی جز بازار سهام در مقطع فعلی ندارد.

اما برای حرفه ای ها و افراد آشنا به بورس کماکان خرید و نگهداری سهام با دید بلند مدت توصیه می شود،بررسی های متعدد نشان می دهد که در 10 سال گذشته کسانی که سهام خود را به واقع بنیادی انتخاب کرده باشند و مدت زیادی را با آن سهم گذرانده اند،به مراتب بیشتر از کسانی که تنها به سودهای کوتاه مدت بسنده می کنند و بیشتر برای کارگزاران بورس کارمزد معاملاتی می سازند،سود برده اند.البته در گزارش های بعدی بیشتر در این خصوص خواهیم نوشت.برای غیر حرفه ای ها هم مثل همیشه توصیه نگارنده سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری مشترک است که در مطالب قبلی به تفسیر توضیح داده شده است.

در بازار چه خبر بود؟

بورس تهران در معاملات آخرین روز کاری هفته و البته در ادامه فشار عرضه های روز سه شنبه ، یک افت دیگر را در کارنامه خود به ثبت رساند تا بازدهی نماگر بازار سرمایه در اولین ماه از سال جدید رقم منفی بیش از 1 درصدی را نشان دهد ! بازدهی منفی شاخص کل در حالی در دهه سوم فروردین ماه به ثبت رسیده که حتی بدبین های بازار هم انتظار چنین رویدادی نداشتند و به نوعی انتظارات این بود تا بر طبق رفتار سنتی ، شاهد بازار سبز رنگی در روز های ابتدایی سال باشیم ! 

این طرز تفکر در حالی بسیاری از فعالان بازار را به نوعی با دریافت اعتبارات با بهره های سنگین درگیر کرده بود که عدم تزریق نقدینگی به تالار شیشه ای ، باعث شد تا اعتبارات مسیر فروش و شناسایی سود یا زیان را در دستور کار قرار بدهند.

ضمن این که معمولا با قرار گرفتن بازار در مسیر رشد ، معامله گران آماتور و کم تجربه وارد بازار می شوند و ترس از ریزش قیمت ها باعث می شود تا آن ها بدون توجه به این که چه سهامی در پرتفوی خود ( خودرویی یا غیر خودرویی ) دارند ، مسیر فروش را در پیش بگیرند.

  البته از تحولات گروه خودرویی هم که به نوعی منشاء فشار فروش بازار بود ، به سادگی نمی توان گذشت. این که 2 نماد سایپا و زامیاد را بعد از رشد های بیش از 200 درصدی با یک گپ بزرگ بعد از فرآیند افزایش سرمایه بازگشایی می کنند ، باعث می شود تا معامله گران در سود ، فروش و شناسایی سود را در هر قیمتی غنیمت بشمارند. با توجه به موارد مطروحه ، به نظر روند اصلاحی بازار تا نیمه های ابتدایی هفته آتی ادامه داشته باشد.

نکته دیگر این که اگرچه ارزش معاملات این روز های بورس نسبت به رکوردهای آخرین فصل سال گذشته تنزل یافته است ، اما هنوز در سطحی قرار دارد که باعث می ‌شود بتوان به ماندن در بازار امیدوار ماند. به هر حال فعالان بازار هنوز روزهای نه چندان دوری را به یاد دارند که ارزش معاملات روزانه در بورس تهران به زحمت به 40 میلیارد تومان می ‌رسید !

در مجموع شاخص بورس از ابتدای هفته تا انتهای هفته (‌از 80.753 تا 79.588 واحد‌) معادل 1.44 درصد افت کرد و شاخص فرابورس هم در حرکتی از 807 تا 791 واحد 1.98 درصد کاهش را به خود دید.

_{*روزنامه نگار و کارشناس بورس}