تیمی از محققان دانشگاه بوفالو توانستهاند یک مانع کلیدی را در فرآیند تبدیل سلول شناسایی کنند که دستکاری آن، انتقال بسیار سادهتر بین انواع سلول را ممکن میسازد.
این دستاورد از پیامدهای بزرگی برای درمان پارکینسون برخوردار است چرا که دانشمندان توانستهاند نورونهای کاربردی را برای جایگزینی نورونهای آسیبدیده در اثر این بیماری تولید کنند.
پارکینسون یک اختلال تحلیلبرنده است که طی آن، نورونهای دوپامین مغز از بین رفته و تاثیر چشمگیری بر مهارتهای حرکتی بیمار دارد. محققان در تحقیق جدید خود به این مشکل روی آورده و تلاش کردهاند تا روش موثری را برای تولید نورونهای دوپامین پیدا کنند. در آینده میتوان این نورنها را به مغز بیمار پیوند زده و با پارکینسون مقابله کرد.
در گذشته، محققان از سلولهای بنیادی جنینی به این منظور استفاده میکردند اما نه تنها دستیابی به این سلولها مشکل است، بلکه تولید نورونهای دوپامین از سلولهای بنیادی زمانبر بوده و منجر به حجم زیادی از سلول نمیشود.
محققان همچنین برای فرآیند تبدیل به سلولهای عادی مانند سلول پوست روی آوردند، اما روشهای آزمایش شده با مشکل مشابهی روبرو هستند و تعداد زیادی نورون دوپامین توسط آنها تولید نمیشود.
روش جدید از رویکرد مشابهی استفاده کرده با این تفاوت که از دستاورد چشمگیر دانشگاه بوفالو بهره میبرد. محققان توانستهاند مانع اصلی را در تبدیل سلولی شناسایی کنند که قابل دستکاری است.
آنها دریافتند که یک پروتئین فاکتور رونویسی موسوم به p53 در برابر تغییرات درون یک سلول از نوعی به نوع دیگر موضع گرفته و از هر نوع تبدیلی جلوگیری میکند. زمانی که بیان این پروتئین کاهش یافت، برنامهریزی سلولی بسیار موثرتر شد.
سلولها از کد منبع پایه مشابهی برخوردارند و برای تولید انواع سلولهای بدن، این کد بطور متفاوت خوانش میشود. از این رو، شناسایی p53 به عنوان عاملی که وضع موجود را حفظ میکند، در کل برای علم زیستشناسی بسیار چشمگیر است.
محققان دانشگاه بوفالو با این دانش به تبدیل سلولهای پوست به نورونهای دوپامین پرداختند. طی این فرآیند آنها دریافتند که زمابندی نقشی اساسی دارد و این که با کاهش بیان p53 در چرخه سلولی و پیش از آماده شدن آن برای تکثیر، تبدیل سلولی به سادگی انجام شد.
دانشمندان در زمان مناسب به دستکاری سلولها پرداخته و یک آنزیم اصلاحکننده دیانای موسوم به Tet1 را فعال کردند و در نهایت نورونهای دوپامین تولید شدند. آزمایشات نشان داد که این نورونها کاملا کاربردی هستند.
نتایج این تحقیق در مجله Nature Communications منتشر شده است.
منبع: ایسنا