تبدیل ایران به بیابان مطلق در 30 سال آینده

روزنامه ابتکار نوشت: در گزارشی که ناسا از وضعیت گرمایشی و خشکسالی جهان ارائه کرده ایران چهارمین کشور است که در 30 تا 40 سال آینده بخش عظیمی از آن به بیابان تبدیل می شود.
 
ایران با بیش از 34 میلیون هکتار بیابان یکی از کشورهای خشک و بیابانی منطقه و جهان محسوب می شود.

دو کویر بزرگ با نام های دشت کویر و کویر لوت علاوه بر زیبایی های ذاتی بیابانی در دل خود روز به روز در حال افزایش هستند. بحران آب در سال های اخیر و همچنین افزایش 1 تا 2 درجه ای گرمای زمین در ایجاد بیابان ها نقش مستقیمی دارد.

میانگین بارندگی سالانه کشورمان حدود 250 میلیمتر است که این مقدار کمتر از میانگین بارندگی آسیا و حدود یک سوم میانگین بارندگی سالانه جهان است. حال آنکه کشوری که زیر 1700 مترمکعب در سال میزان بارندگی اش شود، آن کشور دچار تنش کم آبی و خشکی است.

در گزارش ها و پژوهش های موسسات در سال های اخیر تاکید شده است، خشکسالی گریبان بیشتر نقاط جهان را خواهد گرفت. هیچکس نمی داند در آینده دور چه اتفاقاتی خواهد افتاد. خشکسالی در طول تاریخ عامل بسیاری از کوچ های عظیم در جهان بوده است. آیا «خشکسالی شدید» در راه است!

خشکسالی زمین را می گیرد

اخیرا ناسا گزارشی از وضعیت گرمایشی و خشکسالی جهان ارائه کرده که در آن 45 کشور را به طور مستقیم در معرض «خشکسالی شدید» قرار داده است. در این رتبه بندی از بین 45 کشور، ایران چهارمین کشور است که در 30 تا 40 سال آینده بخش عظیمی از آن به بیابان تبدیل می شود. خشکسالی در ایران جدی است.

افزایش گرمایش کره زمین و در کنار آن افزایش گازهای گلخانه ای و همچنین در ماه های اخیر سایه پدیده ال نینو و سیل هایی با ابعاد عظیم در کشورمان و منطقه از پیامد های ناگوار گرمایش زمین به شمار می آید.

در گزارشی که ناسا منتشر کرده، آورده است: اگر افزایش گازهای گلخانه ای تا اواسط قرن 21 متوقف نشود، مناطق جنوب غربی و مرکزی آمریکا به احتمال 80 درصد در طول سه دهه، بین سال های 2050 تا 2099 میلادی خشکسالی بسیار شدیدی را تجربه خواهند کرد. در ادامه مجمع بین المللی تغییرات اقلیمی پیش بینی کرده است که خاورمیانه و شمال قاره آفریقا گرمتر و خشک تر از آن چه تا به حال بوده است، خواهد شد.

این مجمع تخمین می زند که حدود 80 تا 100 میلیون نفر از ساکنان این مناطق تا 40 سل آینده در معرض بی آبی شدید قرار خواهند گرفت. همچنین مطالعه بر روی آب های جاری بین سال های 2003 تا 2009 میلادی نشان داده استکه رودخانه های دجله و فرات بعد از هند بیش از هرجای دیگر آب خود را از دست می دهند.

حال که بحران خشکسالی در کشورمان نیز وجود داشته و این قضیه غیر قابل کتمان است، برخی معتقدند که تغییرات آب و هوایی و اقلیمی و پیامدهای ناشی از آن مساله امنیت ملی نیز محسوب می شود و هر گونه بی توجهی به این موضوع می توان عواقب جبران ناپذیری را در پی داشته باشد.

خالی شدن سدها و کمبود آب آشامیدنی و بسیاری دیگر از این موارد که ممکن است به خرید و فروش آب با قیمت های گزاف در آینده بیانجامد.بر اساس گزارش اقلیم شناسان آکادمی ملی علوم آمریکا بین سال 2006 تا 2011 میلادی بخش های وسیعی از سوریه دچار خشکسالی شد و این فاجعه زیست محیطی نهایتا منجر به مهاجرت های اجباری روستاییان به مناطق شهری و بی ثباتی اقتصادی و اجتماعی شد که در ایجاد ناآرامی های این کشور بی تاثیر نبود.

معصومه ابتکار، اظهار کرد رییس سازمان حفاظت محیط زیست کشور سال گذشته گفته بود: پدیده خشکسالی را باید به عنوان یک واقعیت در تمامی برنامه های کلان و راهبردی کشور مدنظر قرار دهیم این وضعیت برای کشورهایی که به فکر حکمرانی خوب و نقش اساسی در آینده توسعه و محیط زیست کشور خود هستند، یک هشدار بزرگ است.

سه کانون اساسی خشکسالی ایران شامل، کانون خشکسالی شمال شرق که شامل استانهای خراسان شمالی، رضوی، سمنان و گلستان است و همچنین کانون خشکسالی البرز مرکزی که شامل استانهای تهران، البرز، قزوین و قم بوده و کانون سوم، کانون خشکسالی منطقه آذربایجان و غرب کشور که شامل تمامی منطقه آذربایجان و استان کردستان است.

خشونت و تغییرات آب و هوایی

دانشگاه برکلی طی پژوهشی در سال 2013 در مورد رابطه خشونت با گرما در بسیاری از کشور های جهان از جمله آمریکا، استرالیا، برزیل و چندین کشور دیگر انجام داده است، رابطه ای مستقیم و تعجب برانگیزی بین تغییرات آب و هوایی و خشونت به دست آورده است. قسمت جالبی این پژوهش نشان می دهد افزایش 2 درجه ای دما و بیش تر از آن موجب بالا رفتن تنش در کشورها به میزان 50 درصد می شود.

پژوهش گران این موسسه هدف از اعلام نتایج این مطالعات، روشنگری در مورد گرمایش زمین و پیامدهای آن دانسته اند، موضوعی که با نادیده گرفتن اهمیت آن و عدم تلاش برای همکاری بین المللی، سکونت در این کره خاکی را مشکل می کند.

پیش بینی خشکسالی 30 سال آینده مبنای علمی ندارد!

در اوایل امسال نیز گزارشاتی در ارتباط با بیابان شدن ایران طی 30 سال منتشر شده بود که واکنش های بسیاری را به همراه داشت. عده ای می گفتند خشکسالی 30 سال آینده ایران هیچ پایه و اساس علمی ندارد. یکی از این افراد علی فراستی, عضو هیئت علمی دانشگاه ایالتی کالیفرنیا است. فراستی گفته است: اینکه بتوان تحولات طبیعی را تا 30 سال آینده از هم اکنون پیش بینی کرد پایه علمی محکمی ندارد بلکه متکی بر فرضیات است.

وی ادامه داد می توان بر اساس داده های موجود یک دوره زمانی نسبت به احتمالات در تغییرات زیست محیطی نظر داد، ولی نمی توان بطور قطع پیش بینی کرد که 30 سال بعد چه خواهد شد. ناسا در ماه های گذشته نیز گزارشاتی مبنی بر خشکسالی در مناطق مختلف جهان ارائه کرده بود.

فراستی در ارتباط با پژوهش های ناسا گفت: سازمان فضانوردی آمریکا اطلاعات هواشناسی و ریزش نزولات در 140 سال گذشته را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده که هوای سطح کره زمین در یکصد سال گذشته بین 1.5تا 2 درجه گرمتر شده و همزمان تغییرات اقلیمی در مناطق وسیعی از جهان رخ داده است.

فراستی تصریح کرد: متاسفانه مسئولینی که خود در مصدر تصمیم گیری در مدیریت آب بودند حالا در موضع اپوزیسیون قرار گرفته و چنان صحبت کرده و آمار و ارقام ارائه می دهند که گویی در زمان مدیریت آنها و یا همفکران آنها نه مشکل کم آبی وجود داشته و نه سوء مدیریت منابع آبی و حالا متوجه این بحران شده اند.

جدی گرفتن فرآیند بحران آب و همچنین مدیریت صحیح منابع آبی در ایران از جمله وظایف دشوار دولت است که برای تحقق آن نیاز به آموزش فراگیر و همچنین برنامه ریزی جهت کاهش مصرف آبی است. جدی گرفتن پدیده های محیط زیستی همگام با کشور های جهان مانند اجلاسی که اخیرا در فرانسه برگزار شد و معصومه ابتکار نیز در آن حضور داشت می تواند در پیشبرد جهانی جلوگیری از گرمایش روز به روز کره خاکی و عواقب ناشی از آن نقش داشته باشد.