نگاه عراقی ها به توافق هسته ای ایران

روزنامه گاردین بریتانیا  واکنش عراقی ها به توافق اخیر هسته ای ایران با قدرت های جهانی مورد توجه قرار داده است.

به گزارش عصر ایران  نگاه غالب سیاستمداران اصلی عراقی و مردم عادی این کشور به این توافق مثبت است . با این حال این توافق مخالفانی نیز در بین جناح های سیاسی و افکار عمومی عراق دارد.

در این گزارش آمده است:

فقط چند ساعت پس از اعلام توافق جامع هسته ای ایران، مردم عراق با شور و حرارت در خیابان ها، کافی نت ها و شبکه های اجتماعی این موضوع را مورد بحث گذاشتند: آیا ایالات متحده آمریکا بر سر ما  با ایران معامله کرد؟ آیا نفوذ ایران در عراق  با این توافق بیشتر خواهد شد؟

افکار عمومی عراق درباره توافق هسته ای همسایه شرقی خود - با بیش از 1500 کیلومتر مرز مشترک و تاریخی از جنگ هشت ساله در کارنامه – نگاه یکسانی ندارد و در زمینه توافق واکنش مردم عراق در امتداد خطوط گسل قومی و فرقه ای قرار دارد.

 شیعیان عراقی عمدتا از این توافق استقبال می کنند. آنها معتقدند رابطه بهتر بین ایران و ایالات متحده آمریکا برای امنیت کشورشان بهتر است و می تواند با کاستن از تنش هایی فرقه ای امنیت بهتری برای آنها به ارمغان آورد. (از نظرغالب شیعیان) تنش زدایی بین ایران و آمریکا – به عنوان دو متحد قوی دولت عراق - می تواند درگیری های فرقه ای را کاهش داده و اتحاد کشور عراق را در مقابله با تهدید گروه داعش تقویت کند. 

حیدر کاظم یک مغازه دار در منطقه تجاری "کراده " در مرکز بغداد می گوید:" من سه ماه پیش به تهران رفتم و از نزدیک تاثیرات تحریم های اقتصادی بر ایران را لمس کردم. این وضعیت من را به یاد مشکلات ناشی ازتحریم های خودمان در گذشته انداخت. فقر، بیماری، فقدان خدمات. آنها همسایه ما هستند و ما به آنها احساس نزدیکی می کنیم.اگر وضع آنها خوب باشد روی وضعیت ما هم تاثیر می گذارد."

مخالفان توافق اما بیشتر از میان گروه های سنی عراق هستند. آنها استدلال می کنند با این توافق ایران حق نفوذ بیشتری در عراق بدون مخالفت آمریکا به دست می آورد.
 
صفا عبدالمجید کارمند وزارت نیروی عراق که در منطقه سنی نشین سعیدیه در جنوب بغداد زندگی می کند چنین دیدگاهی دارد. او می گوید:" این توافق هسته ای علیه منافع عراق است." او می گوید ایران و آمریکا در حال نابود کردن عراق هستند و رهبران ایران اعلام کرده اند توافق هسته ای تاثیری در سیاست های آنها در منطقه نخواهد داشت.
 
توافق هسته ای ایران همچنین برای بسیاری از عراقی ها تداعی کننده خاطرات ناخوشایند از کشاکش بر سر برنامه هسته ای دولت صدام است. این مقایسه در شبکه فیس بوک و حتی بر سر میز شام از سوی عراقی ها بحث می شود.  موافقان توافق هسته ای ایران مخالفان عراقی توافق را به همکاری پنهان و مزدوری  عربستان سعودی و دیگر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس متهم می کنند.

مجید کاظم استاد جامعه شناسی  در دانشگاه بغداد درباره این درگیری و عدم اجماع بین عراقی ها می گوید:" آنها (افکار عمومی عراقی) نمی توانند در یک موضوع توافق کنند. هر بار که یک موضوع پرمناقشه مانند این وجود دارد، عراقی ها در دو جبهه متضاد قرار می گیرند." 

توافق هسته ای ایران همچنین مجالی به مخالفان دولت بغداد داده است تا بر شدت و حدت انتقاد ها از دولت عراق بیفزایند. به ویژه در این زمینه مخالفان ، عملکرد ابراهیم جعفری وزیر امور خارجه شیعه عراقی را با محمد جواد ظریف مقایسه می کنند و می گویند ظریف توانست دو سال با قدرت های جهانی چانه زنی کند و در نهایت از آنها امتیاز بگیرد اما جعفری هنوز در پرونده هایی چون مشکل تقسیم آب با ترکیه و اختلاف بر سر بندر مبارک الکبیر با کویت هیچ پیشرفتی نداشته است و این موضوعات را حل نکرده است.  

اما بیشتر سیاستمداران ومقامات ارشد عراقی از این توافق استقبال کردند. هر چند که استقبال برخی از آنها چندان گرم نبود.  فواد معصوم رییس جمهور کرد عراق در این باره گفت :" این توافق به تقویت امنیت و ثبات در خاورمیانه کمک خواهد کرد."  

ایاد علاوی، یکی از سه معاون رئیس جمهوری عراق اما گفت: "متاسفانه در توافق هسته ای هیچ بحثی درباره احترام به حاکمیت همسایه های ایران و مداخلات ایران در امور همسایگانش نشده است." علاوی که یک سیاستمدار شیعه سکولار است  از جمله مخالفان سیاست های ایران در عراق محسوب می شود. با این حال او هم گفته است این توافق مهم است.

نوری المالکی نخست وزیر سابق و یکی دیگر از معاونان رییس جمهورعراق از این توافق به عنوان " پیروزی برای کسانی که در این منطقه و در جهان عاشق صلح هستند" یاد کرده است. مالکی در ماه های پایانی نخست وزیری خود در سال گذشته به شدت از سوی برخی جناح های سیاسی مخالف ایران تحت فشار بود و مخالفان می گفتند او ارتباط نزدیکی با ایران دارد.

"مقتدا صدر" روحانی  شیعه با نفوذ عراقی  که جنبش میلیونی "صدر" را رهبری می کند تا کنون از اظهار نظر صریح درباره توافق هسته ای خودداری کرده است اما عمار حکیم رییس روحانی " مجلس اعلای اسلامی عراق" که یک تشکل شیعی دیگر عراقی است پس از توافق هسته ای با صدور بیانیه ای اعلام کرد:" ما به مردم شریف ایران، رهبران هوشمند و مذاکره کنندگان شجاع تبریک می گوییم ... ما اعتقاد داریم که توافق هسته ای کلید حل بسیاری از مشکلات در منطقه است."

در درازمدت اما به نظر می رسد توافق هسته ای ایران با توجه به تاثیر در کاهش قیمت نفت در بازار جهانی به ضرر اقتصاد عراق باشد. این مساله برای دولت عراق که از کسری بودجه رنج می برد می تواند یک چالش عمده باشد.

احمد علوسی یک تحلیلگر سیاسی در بغداد معتقد است " مذاکرات ایران و گروه 1+5 تنها بر موضوع فعالیت های هسته ای ایران متمرکز بوده است. او می گوید بدون شک در آینده متوجه خواهیم شد آیا دو طرف برای حل و فصل سایر اختلافات خود هم راه مذاکره و شیوه های آشتی جویانه را انتخاب خواهند کرد یا اینکه وضع موجود کنونی را در روابط خود حفظ خواهند کرد.