سابقه شکل گیری و پی ریزی تشکیلات این نهاد به سالهای قبل از پیروزی انقلاب و حدوداً سال 1342 برمیگردد که تعدادی از انقلابیون اول نهضت اسلامی که در زمره ‌همراهان و همرزمان حضرت امام خمینی (ره‌) قرار داشتند و بعضاً مسئولین فعلی این نهاد میباشند، از طرف معظم له مأموریت رسیدگی به‌خانواده زندانیان سیاسی، نیازمندان مبارزین را برعهده داشتند.

به گزارش ایسنا، اقدامات حمایتی و امدادی این گروه خصوصاً در زمان اوجگیری انقلاب اسلامی یعنی سالهای 56 و 57 که مبارزات به اوج خود رسیده بود، با حمایت گسترده و فراگیر از اعتصابیون و خانواده زندانیان سیاسی و نیازمندان جامعه سیر صعودی یافت.

با پیروزی انقلاب اسلامی و آغاز فعالیت مجدد بخش‌های اداری، اقتصادی و فرهنگی کشور، لزوم حمایت از نیازمندان در صدر برنامه‌های نظام قرار گرفت و 22 روز پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به عنوان دومین نهاد انقلابی در 14 اسفند 1357، کمیته امداد امام‌ با صدور حکم حضرت امام خمینی‌(ره‌) برای مدت نامحدود، به منظور تحقق بخشیدن به اهداف عالیه نظام جمهوری اسلامی ایران و ولایت فقیه در حمایت و امداد محرومان و مستضعفان و خودکفا کردن آنان‌، تأسیس شد.

اساسنامه اولیه کمیته امداد امام خمینی (ره) که در 20 خرداد 1366 تنظیم و به تایید رهبر کبیر انقلاب اسلامی رسید، با اذن مقام معظم رهبری مورد بازنگری قرار گرفت و در یک مقدمه 20 ماده و 15 تبصره، 29 آذر 1380 به تایید معظم له رسید و اجازه فرمودند سرپرست کمیته امداد نسبت به ثبت و اجرای آن اقدام کند بدین ترتیب با تصویب این اساسنامه، کلیه مقررات مغایر با آن ملغی شد.

حبیب الله عسگراولادی

حبیب الله عسگراولادی‌ که از چهره‌های معروف و به نام کمیته امداد به شمار می‌رود در اسفند 57 با حکم امام خمینی(ره) به همراه جمعی از مسوولان مامور تشکیل کمیته امداد شد و تا پایان عمرش نیز همچنان رئیس شورای مرکزی این نهاد بود.

شیوه اداره کمیته امداد به صورت شورایی بود که عسگراولادی، شفیق، کروبی، حاجی‌حیدری و نیری از مؤسسین و اعضای شورای مرکزی بودند.

سید رضا نیری اولین سرپرست کمیته امداد

سیدرضا نیری را که می‌توان اولین سرپرست کمیته امداد خواند، از اسفند 1357 همکاری اساسی و جدی خود را با این نهاد آغاز کرد و از سوی حضرت امام (ره) به عضویت در شورای مرکزی کمیته امداد درآمد و سپس مسئولیت اجرایی و سرپرستی کمیته امداد محول شد.

نیری حدود 27 سال و تا پایان سال 1385 عضو شورای مرکزی و سرپرست کمیته امداد بود.

حسین انواری دومین سرپرست

حسین انواری پس از نیری سکان این نهاد انقلابی را برعهده گرفت. انواری با تأیید آیت الله خامنه‌ای در 13 اسفند 1385 سرپرست کمیته امداد امام خمینی (ره) شد و بیش از هشت سال و تا 16 فروردین 94 همچنان این مسئولیت را به عهده داشت.

پرویز فتاح اولین رییس کمیته امداد

با اصلاح اساسنامه این نهاد و با حکم مقام معظم رهبری پرویز فتاح به عنوان اولین رییس کمیته امداد منصوب شد.

با توجه به تغییرات صورت گرفته در اساسنامه کمیته امداد امام خمینی(ره)، حضرت آیت الله خامنه‌ای در حکمی، در 16 فروردین 94با تقدیر از تلاش‌های مخلصانه مسئولین سابق این نهاد، «اعضای هیأت امنا و رئیس کمیته امداد امام خمینی(ره)» را منصوب و تأکید کردند در تحقق هدف نورانی این تشکیلات الهی، یعنی توانمندسازی و تأمین خوداتکایی محرومان و رشد ایمانی آنان گام‌های اساسی و تکمیلی برداشته شود.

به موجب این حکم، حجت‌الاسلام حاج شیخ محسن کازرونی، مهندس پرویز فتاح، حسین انواری، حمیدرضا ترقی، سید مرتضی بختیاری، مهندس سید منصور برقعی و دکتر مرضیه وحیددستجردی به‌عنوان اعضای هیأت امنا و مهندس پرویز فتاح به‌عنوان رئیس کمیته امداد امام خمینی(ره) منصوب شدند.

فصل جدید کمیته امداد امام خمینی (ره) در حالی به ریاست مهندس فتاح آغاز می‌شود که در حال حاضر حدود 4.5 میلیون نفر از محرومین و نیازمندان جامعه تحت پوشش خدمات این نهاد قرار دارند و حدود 3 میلیون نفر نیز به صورت موردی از خدمات آن بهره‌مند می‌شوند. انتظار می‌رود همانگونه که مقام معظم رهبری تأکید کردند در تحقق هدف نورانی این تشکیلات الهی، یعنی توانمندسازی و تأمین خوداتکایی محرومان و رشد ایمانی آنان گام های اساسی و تکمیلی برداشته شود.