چرا کودک من نمی خوابد؟

دلیل شماره 1:
خواب در طول شب فقط شش ساعت است

تعداد کمی از نوزادان سرتاسر شب را می‌خوابند. بیشتر نوزادان در دو ماه اول تولد بطور تقریبی 12 تا 18 ساعت می‌خوابند و از حدود 9 ماهگی به بعد است که در طول شب بیدار نمی‌شوند. البته منظورم از «طول شب» یعنی تنها پنج تا شش ساعت پشت سر هم.

شماره 2:
دستیار خواب کودک خود هستید.

وقتی کودک را عادت می‌دهید تا با تکان دادن به خواب رود، دیگر نمی‌تواند خودش به تنهایی بخوابد. زمانی که گریه می‌کند دو واقع از دستیار خواب خویش کمک می‌خواهد. شما را می‌گویم. زمانی که حس می‌کنید کودک خواب آلوده است، او را در تخت قرار دهید. بدین ترتیب کم کم یاد می‌گیرد که چگونه خود را آرام کرده و حتی اگر نصفه شب از خواب بیدار شود نیز می‌تواند به تنهایی بخوابد.

شماره 3:
خیلی خسته است.

کودکان نوپا و پیش دبستانی به 11 تا 14 ساعت خواب در شبانه روز – خواب شب و چرت بعدازظهر- نیاز دارند. برای حل این مشکل، ساعت معینی برای خواب، بیداری، چرت بعد از ظهر، غذا، و بازی کودک تعیین نمایید.

شماره 4:
اضطراب جدایی

سپری کردن این مرحله برای هر کودکی، طبیعی است. سعی نکنید با صحبت کردن، آواز خواندن، تکان دادن، یا بیشتر غذا یا خوراکی دادن به کودک، او را به این امر تشویق کنید. از حدود 6 ماهگی، می‌توانید به کودک کمک نمایید تا به تنهایی در تخت خویش بخوابد. در صورتیکه کودک شما بیمار نباشد، می‌توانید همانطور که آرام آرام با او حرف می‌زنید، پشتش را بمالید. او را آرام کنید، اما حواستان باشد با بلند کردن یا خوراکی دادن بیش از حد به او باج ندهید. روشن گذاشتن یک نور ملایم در شب، به کودکانی که از تاریکی می‌ترسند کمک می‌کند.

شماره 5:
نداشتن ساعت خواب مشخص

انجام یکسری کارها بطور منظم هر شب پیش از خواب، کودک را برای خواب آماده می‌کند. به عنوان مثال، دوش گرفتن پیش از خواب، قصه خواندن توسط شما، خوردن یک خوراکی سبک، و بعد کم کردن نور. هر شب پیش از خواب یکسری کارهای مشابه مانند آنچه گفته شد انجام داده و در نهایت آن را در اتاق کودک خاتمه دهید. 4 ماهگی، بهترین زمان برای شروع است.

شماره 6:
طفره رفتن از خواب

برخی کودکان با تاخیر به خواب می‌روند. آنها به دنبال بهانه‌های زیادی برای بیدار ماندن می‌گردند. مثلا می‌گویند: فقط یک قصه دیگر، تشنه هستم، یا جیش دارم. از موضع خود کوتاه نیایید. قوانین را نقض نکنید. برای پاسخگویی به اتاق کودک خود بروید. آرام و قاطع باشید. هر بار ملاقات‌های خود را کوتاهتر کنید. بگذارید کودک شما بفهمد که الان زمان خواب است.

شماره 7:
از چرت بعد از ظهر خبری نیست.

وقتی از چرت بعد از ظهر خبری نباشد، کودک شما قطعا در شب با مشکل مواجه خواهد شد. بیشتر بچه‌های کوچک، در روز به دو یا سه ساعت خواب نیاز دارند. کودکان نوپا باید بعد از ظهر، حداقل یک ساعت بخوابند. بیشتر بچه‌ها تا 5 سالگی معمولا بعد از نهار چرت کوتاهی می‌زنند. چنانچه به ساعت خواب شبانه خیلی نزدیک نیستید، و کودک بدخلق و خواب آلود شده است، بگذارید چرت کوتاهی بزند.

شماره 8:
‌آپنه خواب (سندرم انسداد تنفسی هنگام خواب)

برخی از کودکان از سندرم انسداد تنفسی هنگام خواب رنج می‌برند که البته مورد بسیار نادری است. در این حالت، راه تنفس کودک بسته می‌شود. این سندرم اغلب با بزرگ شدن لوزه‌ها و بافت‌های بینی رخ میدهد که اصطلاحا به آن گرفتگی بینی می‌گویند. این کودکان معمولا با صدای بلند خر و پف می‌کنند، به سختی نفس می‌کشند، و خواب راحتی ندارند. در هر 100 کودک – غالبا 3 تا 7 سال- یک کودک به این سندرم مبتلا می‌باشد که دلیل آن بزرگ بودن بیش از حد لوزه‌ها و آدنوئید است. این سندرم با جراحی یا استفاده از ماسک‌ بینی به هنگام خواب در شب برطرف می‌گردد.

شماره 9:
خر و پف

از هر 10 تا، 1 کودک خروپف می‌کند. خر و پف دلایل بسیاری دارد. از جمله می‌توان به سندرم آپنه خواب، حساسیت‌های فصلی، گرفتگی بینی ناشی از سرماخوردگی، یا انحراف سپتوم یا تیغه بینی اشاره نمود. اگر کودکتان خواب راحتی دارد احتمالا نیازی به مراجعه به پزشک متخصص اطفال جهت درمان خروپف نمی‌باشد. اما در صورتیکه کودک شما به دلیل خروپف یا مشکل تنفسی نمی‌تواند به خوبی بخوابد، به پزشک متخصص اطفال مراجعه نمایید.

شماره 10:
کابوس‌های شبانه

کودکان گاهی اوقات دچار کابوس می‌شوند. این امر بسیار عادی است، و بیشتر کابوس‌ها نیز بی‌ضرر هستند و تنها کافی است کودک را آرام نمایید. اما نکته اینجاست که بهتر است از کافی بودن و آرامش خواب شبانه کودک خویش اطمینان حاصل نمایید. در صورتیکه کابوس‌ها همچنان ادامه یافتند، این موضوع را با پزشک متخصص اطفال در میان بگذارید.

شماره 11:
راه رفتن در خواب

برخی کودکان با مشکل خوابگردی مواجه هستند. زمانی که کاملا بیدار نشده‌اند نیز احتمال دارد راه بروند، صحبت کنند، در تخت بنشینند، یا کارهای دیگری انجام دهند. حتی ممکن است چشمان آنان باز باشد اما بیدار نباشند. بیشتر بچه‌ها تا سنین نوجوانی این حالت را دارند. کودک را در این حالت بیدار نکنید. ممکن است او را بترسانید. فقط به آرامی او را به سوی تخت خواب روانه کنید. محیطی که احتمالا کودک به هنگام خوابگردی در آن پرسه می‌زند را ایمن سازید: مثلا درها را قفل کنید یا جلوی پله‌ها را مسدود کنید.

شماره 12:
حساسیت، آسم و ...

برخی از بیماری‌ها خواب بچه‌ها را مختل می‌کنند. گرفتگی بینی ناشی از حساسیت، سرماخوردگی، و آسم، تنفس را دشوار خواهد کرد. در نوزادان، قولنج، رفلکس اسید، گوش درد، یا دندان درآوردن نیز می‌تواند سبب اختلال در خواب شود. در این صورت از متخصص اطفال کمک بگیرید.

شماره 13:
داروها

برخی از داروهای سرماخوردگی و حساسیت، یا داروهای ADHD (اختلال بیش فعالی) بر خواب کودک تاثیر می‌گذارند. چنانچه حس کردید این داروها خواب کودک شما را با اختلال مواجه ساخته اند، با متخصص اطفال مشورت نموده و در صورت امکان دارو، مقدار آن، یا زمان خوردن دارو را تغییر دهید. یادتان باشد هرگز سرخود و بدون مشورت با پزشک متخصص، اقدام به انجام این کار ننمایید.

شماره 14:
تغییر ساعت بدن به هنگام بلوغ

رسیدن به سن نوجوانی، روال معمول خواب را برهم می‌زند. نوجوانان بیشتر در شب‌ها بیدار هستند و صبح‌ها احساس خواب آلودگی می‌کنند. آنها را در این مسیر کمک کنید. اجازه دهید تکالیفشان را در شب انجام دهند و در صورت امکان دیرتر بخوابند. نوجوانان نیز در شبانه روز به 5/8 ساعت خواب نیاز دارند.

شماره 15:
پستانک یا خرس عروسکی

گاهی اوقات داشتن یک شی ویژه می‌تواند در به خواب رفتن کودک موثر باشد. پتوها و حیوانات پولیشی بیشترین طرفدار را دارند. پستانک، حتی زمانی که کودک هنوز از سینه مادر تغذیه می‌کند می‌تواند نیاز کودک به مکیدن را ارضا نماید. پخش یک آهنگ ملایم در زمان خواب نیز می‌تواند گوش‌های کودک را نواخته و صداهای اطراف را خنثی نماید.

شماره 16:
فضای مناسب اتاق خواب

جهت ایجاد فضای مناسب خواب، چراغ اتاق کودک را خاموش کنید (البته روشن کردن یک چراغ خواب ملایم مانعی ندارد). لباس کودک بهتر است راحت و سبک باشد. اتاق باید آرام باشد. چنانچه صدای تلویزیون یا افراد بیرون اتاق شنیده می‌شود، در اتاق را ببندید.

شماره 17:
به نشانه‌های خستگی کودک توجه کنید

آیا کودک در مدرسه چرت می‌زند؟ آیا تا 30 دقیقه پس از رفتن به رختخواب همچنان خوابش نمی‌برد و یا هنگام صبح به سختی از خواب برمی‌خیزد؟ این کودک احتمالا به اندازه کافی نمی‌خوابد. کودکان سنین 5 تا 10 سال باید در شبانه روز حداقل 10 ساعت بخوابند.

شماره 18:
موبایل، لپ تاپ، تبلت، بازیهای کامپیوتری و ... در تخت خواب ممنوع!

(به همراه داشتن هرگونه صفحه نمایش در تخت خواب ممنوع!) موبایل، کامپیوتر، بازیهای کامپیوتری، و تلویزیون جلوی خواب کودک را می‌گیرد. این وسایل را خارج از اتاق کودکتان قرار داده و پیش از خواب آنها را خاموش کنید. حتی بچه‌های بزرگتر هم به هنگام خواب نیاز به آرامش دارند.