چنین فردی در صورتی که به دست بازجویان ایرانی سپرده می شد می توانست راز ارتباط ریاض و تندروهای اسلامی در منطقه را جزء به جزء نشان می داد. تحویل دادن الماجد به یکی از کشورهای ایران یا عربستان سعودی، می توانست دیگری را خشمگین سازد.

عصر ایران ؛ رضا غبیشاوی - "ماجد الماجد" شهروند سعودی و رهبر گروه "عبدالله عزام" نزدیک به القاعده به تازگی در کمتر از چند روز پس از بازداشت در لبنان به دست ارتش این کشور، در بازداشت درگذشت.

گروه "عبدالله عزام" در آبان ماه گذشته مسؤولیت دو انفجار انتحاری علیه سفارت ایران در بیروت را برعهده گرفت. در این دو انفجار انتحاری، شماری زیادی کشته و زخمی شدند. تعدادی از شهروندان ایرانی از جمله رایزن فرهنگی ایران هم در میان کشته شدگان این حادثه بودند.

براساس اطلاعاتی که رسانه های لبنانی به نقل از منابع امنیتی منتشر کرده اند الماجد ارتباط نزدیکی با شبکه القاعده در منطقه خلیج فارس و تندروهای اسلامگرای زیرمجموعه القاعده در سوریه برقرار کرده بود. الماجد در ماه های اخیر در دیدار با رهبر "جبهه النصره" گروه مسلح نزدیک به القاعده در سوریه، درباره همکاری میان دو طرف توافق شده بود.

الماجد همچنین سابقه فعالیت در پاکستان، عراق و سوریه را نیز در کارنامه خود داشت. علاوه بر این یکی از کانال های جذب و انتقال کمک های مادی از کشورهای جنوب خلیج فارس برای القاعده و تشکیلات و شاخه های زیرمجموعه اش بود.

همچنین منابع امنیتی بارها از ارتباط نزدیک عربستان سعودی با گروه های تندروی اسلامی و نزدیک به القاعده در سوریه خبر داده اند. عربستان سعودی همزمان با مخالفت و جنگ با القاعده در درون مرزهای خود، اما سعی می کند از این مجموعه به عنوان وسیله و ابزاری برای حفاظت از منافع ملی اش در خارج از مرزهایش و اعمال اراده اش استفاده کند.

بلافاصله پس از انتشار خبر بازداشت الماجد، ایران خواهان مشارکت در بازجویی از وی شد. در مقابل عربستان سعودی نیز ضمن درخواست تحویل گرفتن الماجد از لبنان، با مشارکت ایران در بازجویی از وی مخالفت صریح کرد.

دولت لبنان نیز در مقابل از اعلام موافقت یا مخالفت با این درخواست ها خودداری و موضعی مبهم را اتخاذ کرد اما با گذشت کمتر از چند روز، خبر درگذشت الماجد منتشر شد. این در حالی است که الماجد در حادثه زدوخورد مسلحانه ای دستگیر نشد و وضعیت جسمی او نیز به گونه ای نبود که به هنگام دستگیری، به بیمارستان منتقل شود.

مرگ به دور از انتظار الماجد، با گمانه های بسیاری روبه رو شد و بسیاری از تحلیلگران و افراد پیگیر روند تحولات منطقه، چنین اتفاقی را مشکوک و آن را نتیجه اقدام عمدی برای مرگ او می دانند.

اما چرا باید به این مرگ، مشکوک بود؟

لبنان محل نقش آفرینی گروه ها و قدرت های داخلی است که بیش از آنکه ایفاگر نقش ملی باشند به دنبال پیگیری منافع یکی از قدرت های منطقه ای (سوریه، عربستان سعودی، ایران، ترکیه) یا جهانی (روسیه، آمریکا، فرانسه) هستند چرا که منافع خود را از راستا و تحقق منافع ملی قدرت بیرونی می دانند.

دولت های لبنان از هر جناح و گروهی که باشند همیشه سعی می کنند میان جهت گیری ها و رویکردهای قدرت های مختلف منطقه و جهان، نوعی موازنه برقرار و از طریق این موازنه، منافع ملی خود را حفظ کنند. لبنان پس از جنگ داخلی شدید و زیان بار لبنان، سایر قدرت های داخلی این کشور ادامه حیات لبنان را براساس اصل مورد توافق "لا غالب و لامغلوب" (نه پیروز و نه شکست خورده) پیگیری می کنند. براساس این قاعده، بازی باید برای همه بخش های سیاسی، مذهبی و دینی لبنان، بازی برد – برد باشد و هیچ بخشی از این جامعه، حذف نمی شود.

هر یک از بخش های سیاسی، مذهبی و دینی لبنان خود را مورد حمایت یکی از قدرت های منطقه ای یا جهانی می داند و منافع خود را در تحقق منفع آن قدرت پیگیری می کند.

از سوی دیگر، دولت لبنان قادر به ایستادگی و مقاومت درباره خواسته های یکی از دو قدرت اصلی منطقه یعنی عربستان سعودی و ایران نبود. یعنی در شرایط این موضوع، دولت لبنان توانایی ندارد در مقابل درخواست های مهم ایران و عربستان موافقت یا مخالفت کند.

ایران و عربستان سعودی، هر دو خواهان دسترسی و بازجویی به ماجد الماجد بودند. دولت عربستان سعودی علاوه بر این، خواهان تحویل گرفتن این متهم بودند. دولت لبنان نیز نمی توانست در برابر این درخواست واکنش مثبت یا منفی داشته باشد.

در صورتی که لبنان با خواسته های ایران یا عربستان سعودی موافقت یا مخالفت می کرد این کشور بحران زده، وارد سطح پیشرفته تری از بی ثباتی و بحران می شد چرا که در معرض مجازات ها و تنبیه های مستقیم و غیرمستقیم قرار می گرفت.

اما با مرگ ماجد الماجد، صورت مسئله برای دولت لبنان حذف شده است و در این صورت بیروت از زیر فشار شدید و همزمان عربستان سعودی وایران خارج می شود گرچه در نهایت، سعودی ها از چنین اتفاقی نفس راحت خواهند کشید.

تماشاخانه