تهیه نخستین ژنوم کامل «پیتونهای برمهای» از راز ویژگی منحصر به فرد این خزندگان در بلعیدن طعمههایی که چند برابر بزرگتر از جثه خود آنها هستند، پرده برداشت.
به گزارش ایسنا، نتایج مطالعاتی که اخیرا در نشریه «دستاوردهای آکادمی ملی علوم آمریکا» منتشر شده نشان میدهد قابلیت شگفتانگیز مارهای پیتون در بلعیدن طعمههای بسیار بزرگ از یک ویژگی ژنتیکی نشات میگیرد که به تغییر سیستم متابولیسم و اندازه اندامهای گوارشی آنها پس از بلعیدن غذا منجر میشود. اندازه برخی از اندامهای مارهای پیتون تا دو روز پس از بلعیدن یک طعمه تا بیش از دو برابر افزایش مییابند.
قابلیت خوردن تنها قابلیتی نیست که مارها در طول تاریخ تکاملی خود به دست آوردهاند. مارها برای اینکه به شکل دراز و باریک امروزی درآیند، پاها و یکی از ششهای خود را از دست داده و اسکلت و اندام خود را کشیدهاند و صاحب یک آرواره مفصلدار شدهاند. در بسیاری از موارد نیز مجهز به یک سلاح زهرآگین شدهاند. مارها همچنین با توجه به شرایط تغذیهای متناسب با وفور غذا و یا قحطی به سرعت سیستم متابولیسم خود را در بلعیدن طعمههای عظیمالجثه تغییر میدهند.
«تاد کاستو»، زیستشناس دانشگاه «تگزاس» آمریکا برای درک بهتر این روند تکاملی شگفتانگیز، توالی ژنتیکی مارهای پیتون برمهای با نام علمی «python molurus bivittatusl» و شاهکبراهایی با نام علمی «ophiophagus Hannah» منتشر کرده است. وی و دستیارانش با مقایسه این دو گونه و همینطور بخشهایی از ژنوم سایر خزندگان، دوزیستان، پرندگان و پستانداران توانستهاند از راز تکامل ژنی که مارهای پیتون را به بلعندههای شگفتانگیز تبدیل کرده، پرده بردارند.
به گزارش ایسنا به نقل از لایوساینس، کاستو دراینباره میگوید: قصد داریم بدانیم مارها چگونه از ژنها برای انجام فعالیتهایی که سایر مهرهداران قادر به انجام آنها نیستند، استفاده میکنند.
این مقایسه ژنتیکی به کاستو و همکارانش این امکان را داد تا متوجه «انتخاب مثبت» در تاریخ زندگی پیتونها شوند. «انتخاب مثبت» در واقع یک فرآیند تکاملی در گزینش صفات مناسب مانند شکلگیری آروارههای بدون مفصل در مارهای پیتون است که در جانوران بروز میکند. این فرآیند در مارها به طرز شگفتآوری با سرعت پیش رفته است.
این قابلیتهای عجیب در مارها بر اثر مجموعهای از تغییرات در DNA آنها شکل میگیرد. به عنوان مثال پس از بلعیدن طعمه توسط پیتونها تغییراتی در بدن آنها رخ میدهد که نیازمند هماهنگی هزاران ژن است. پس از بلعیدن طعمه توسط پیتونها، برخی ژنها به شدت فعال شده و حجم بالایی پروتئین تولید میکنند که این پروتئینها موجب بهبود یا افزایش متابولیسم آنها میشود. برخی از این ژنها همچنین برای درمان برخی از بیماریهای انسانی ر موثر هستند به عنوان مثال ژنی با نام «GAB1» که در ژنوم پیتونها شکل میگیرد در درمان برخی از سرطانهای انسانی موثر است.