آب زرشک در مخلوط با مقدار مساوی آب سیب و کمی آب لیمو و شکر برای بهبودی جهت مسمومیت توسط نیش مارو افعی مؤثر است و جهت نارسایی‌های قلبی و تپش قلب و بی‌اشتهایی مفید است.

آب زرشک دارای ویتامین C فراوان و املاح است. طبیعت زرشک تا حدی سرد و خشک است. گیاه زرشک دارای "آلکالوئید"ی است به نام بربرین که تلخ مزه است.

به گزارش ایسنا، سابقه استفاده از زرشک به سالهای دور برمی‌گردد، ابوریحان بیرونی از دانشمندان مشهور ایرانی در کتاب خود از گیاهی به نام امبرباریس و خاصیت‌های آن یاد کرده است که همان درخت زرشک است.

اولین دانشمندی که خاصیت‌های دارویی و غذایی زرشک را بررسی و بیان کرده، زکریای رازی، دانشمند بزرگ ایران در بیش از هزار سال پیش بوده است.

زرشک از نظر طب سنتی ایران سرد و خشک است و مصرف میوه آن برای کاهش ترشحات مخاطی کاربرد دارد.

این ماده در ریشه‌ی گیاه زرشک نیز وجود دارد. در جوانه‌ها و ریشه‌های زرشک نوعی قند و مواد زرین، موسیلاژ و مواد پکتیک و در پوست ریشه گیاه آلکالوئیدی بنام اوکسیاکانتین ویربامین و پالماتین و در میوه آن مواد قندی، اسید مالیک، مواد پکتیک و صمغ وجود دارد. آب میوه زرشک ضد اسهال، صفرا، ضد تب‌های عفونی، تب‌های صفراوی و رماتیسم است.

محسن پویان، پژوهشگر گیاهان دارویی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه خراسان جنوبی، زرشک از مهم‌ترین گیاهان دارویی ایران است، زیستگاه زرشک بی دانه قاینات در خراسان جنوبی است.

وی افزود: مصرف زرشک به عنوان دارو محدود به گونه زرشک بیدانه نیست، بلکه از گونه‌های دانه‌دار آن نیز حدود هزار سال قبل استفاده می‌شده است.

این پروژهشگر در حوزه گیاهان دارویی تصریح کرد: تحقیقات اخیر این گیاه را از نظر ترکیبات شیمیایی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و مصرف فراورده‌های آن را از قبل افشرده، شربت، مارمالاد و نوشابه توصیه می‌کند.

پویان ادامه داد: چوب پوست ریشه، ساقه، برگ و میوه درخت زرشک در مصارف دارویی کاربرد دارد.

خواص درمانی آب زرشک

آب زرشک خون را تصفیه و ضدعفونی می‌کند. عمل دستگاه گوارش را منظم کرده، قلنج کلیه و کبد، حالت تهوع، استفراغ، صفرا، کبد، سوء‌هاضمه و سنگ کلیه را از میان می‌برد.

غرغره کردن آب زرشک، آنزین، گلو درد و آسم را برطرف کرده و دهان را ضدعفونی و زخم‌های گلویی را مرتفع می‌کند.

از دیگر خواص آب زرشک می‌توان به ضد چربی بودن، ضد قند، پایین آوردن فشار خون، شستشو دهنده مثانه و کلیه، کوچک کردن شکم، تقویت قلب، باز کردن رگ‌ها، نابود کردن سنگ‌های کلیه و مثانه، قابل استفاده برای تهیه انواع ترشی‌های میوه و تسکین دهنده روح و روان و اعصاب اشاره کرد.

خواص ریشه و پوست ساقه درخت زرشک

ریشه و پوست ساقه درخت زرشک، کبد را پاک و تقویت و اعمال دستگاه گوارش را منظم می‌کند. هم‌چنین سوء هاضمه را از بین می‌برد. بی‌اشتهایی را برطرف کرده و نقرس و رماتیسم را برطرف می‌کند. برای رفع یبوست مفید است. در درمان یرقان و زردی موثر بوده و برای معالجه بواسیر نافع است و فشار خون را پایین می‌آورد.

برای شست و شوی چشم می‌توانید از جوشانده ریشه و ساقه و زرشک استفاده کنید.

خواص برگ درخت زرشک

برگ زرشک دارای مقدار زیادی ویتامین C است، بنابراین در درمان بیماری اسکوربوت اثر مفید دارد.

جویدن برگ زرشک باعث محکم شدن لثه و دندان می‌شود و اسهال‌های مزمن را درمان می‌کند. درموقع آنژین و گلو درد، دم کرده برگ زرشک را غرغره کنید.

طرز استفاده‌

جوشانده زرشک:

مقدار 20-10 گرم پوست ریشه یا ساقه یا میوه زرشک را در یک لیتر آب ریخته و آن را بجوش بیاورید، سپس آن را از روی اجاق برداشته بگذارید، برای مدت 10 دقیقه بماند. این جوشانده را صاف کرده و با شکر یا عسل شیرین کنید. مقدار مصرف روزانه آن سه فنجان در فاصله بین غذاهاست.

دم کرده زرشک:

مقدار 40 گرم زرشک را در یک لیتر آب جوش ریخته و بگذارید مدت 10 دقیقه بماند، سپس آن را با شکر یا عسل مخلوط کنید. مقدار مصرف آن سه فنجان در روز و در فاصله بین غذاهاست.

قاینات مهمترین منطقه تولید زرشک بی‌دانه است که با اقلیم نیمه بیابانی و خشک با میزان بارندگی کم و روزهای گرم در طول تابستان مشخص می‌شود، این عوامل از دلایلی است که میزان قند و مواد موثر دارویی زرشک را افزایش می‌دهد.

زرشک گیاهی است که به آب زیاد نیاز ندارد و در زمین‌های کم بهره و در شریط نامساعد خراسان جنوبی از جمله بیرجند، سرایان، درمیان، قاینات، نهبندان و خوسف و سربیشه محصول دهی خوبی دارد.