در قبال این 1400 تومان خدمت می‌گیرید؟

در حالي که چند روز از ابلاغ تعرفه جديد مي گذرد به چندين داروخانه شهر رفتيم تا ببينيم واقعاً در قبال دريافت حق فني يا تعرفه دارويي که حتي نسبت به مبلغ آن اعتراض هم دارند آن ۱۲ خدمت حرفه اي مورد نظر قانون به بيماران ارائه مي شود يا خير؟

خراسان نوشت: چند دقيقه اي سرگرم زير و رو کردن نايلون داروهايش است. مرا که مي بيند بسته قرصش را نشانم مي دهد و مي گويد: «پسرم نوشته روزي چند تا؟!»

برچسب کوچکي روي يک بسته قرص خارجي چسبانده شده که روي آن ۵-۴ خط کوتاه ديده مي شود و مشخص است نسخه پيچ به هنگام ترسيم اين خطوط قلم را از روي کاغذ برنداشته و با عجله آن ها را کشيده است. پاسخ مي دهم: احتمالاً روزي ۴ يا شايد هم ۵ تا.
 
در حالي که از غرولند زير لب پيرزن مشخص است پاسخ من نتوانسته قانعش کند بسته قرص را مي گيرد و مي گويد: پس تو دانشگاه چي ياد مي دن به شماها...؟!
 
حقي براي داروخانه ها

هيئت وزيران بنا به پيشنهاد وزارت بهداشت و به استناد بند «هـ» ماده ۳۸ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه تصويب کرد: ارائه خدمات حرفه اي در داروخانه ها همچون توضيحات لازم درباره چگونگي مصرف دارو و آشنايي بيمار با عوارض جانبي داروها، تشخيص داروي تجويز شده توسط پزشک معالج، تشخيص اصلي بودن داروي تجويز شده و معتبر بودن تاريخ مصرف آن، ساخت داروهاي ترکيبي تجويز شده و... جزو خدمات تشخيصي حوزه سلامت محسوب مي شود. در نتيجه مسئولان داروخانه ها مي توانند در صورت ارائه اين ۱۲ خدمت دارويي و البته بر اساس تعرفه اي که به تصويب هيئت وزيران رسيده و از سوي معاون اول رئيس جمهور هم ابلاغ شده است به اخذ حق فني از بيماران اقدام کنند.
 
البته پيش از اين مرکز پژوهش هاي مجلس در سال ۸۷ دريافت حق فني از سوي داروخانه ها را غيرقانوني و تخلف دانسته بود؛ چرا که گزارش ها نشان مي داد در ازاي دريافت اين مبلغ هيچ گونه خدمتي به بيماران ارائه نمي شود که البته پس از اين که دو بار ديوان عدالت اداري رأي به ممنوعيت اخذ حق فني در داروخانه ها داد، با پا در مياني وزارت بهداشت مقرر شد حق فني با عنوان تعرفه دارويي از سوي دولت مصوب و براي اجرا به داروخانه ها ابلاغ شود.
 
در حالي که چند روز از ابلاغ تعرفه جديد مي گذرد به چندين داروخانه شهر رفتيم تا ببينيم واقعاً در قبال دريافت حق فني يا تعرفه دارويي که حتي نسبت به مبلغ آن اعتراض هم دارند آن ۱۲ خدمت حرفه اي مورد نظر قانون به بيماران ارائه مي شود يا خير؟
 
خودشان نيستند

داروخانه شلوغ است، بيماران زيادي به همراه همراهانشان براي گرفتن دارو در انتظار به سر مي برند، به غير از خانم جواني که در غرفه فروش لوازم آرايشي و بهداشتي داروخانه فعاليت مي کند، يک نفر به عنوان متصدي دريافت نسخه، يک نفر به عنوان مسئول تحويل دارو به بيماران و يک صندوق دار نيز در داروخانه حضور دارند، البته ظاهراً جوان ديگري هم در پشت صحنه قرار دارد که داروهاي تجويز شده نسخه ها را از روي قفسه ها بر مي دارد و به قسمت تحويل دارو مي دهد.
 
به غير از آن خانم جوان که پيوسته درباره قيمت و ويژگي انواع کرم پودرها و کرم هاي ضد آفتاب و... به مشتريان توضيح مي دهد بقيه نيروهاي داروخانه بدون ارائه توضيح خاصي سرگرم نسخه پيچي هستند. خودم را معرفي مي کنم و از جواني که نسخه ها را مي خواند و همکارانش او را آقاي دکتر صدا مي کنند، مي خواهم تا ۱۲ خدمت حرفه اي که داروخانه ها مجازند در صورت ارائه آن ها به بيماران، حق فني دريافت کنند را بگويد.او به ۲ يا ۳ مورد از خدمات مذکور اشاره مي کند و سپس مي گويد: ببخشيد الان خودشان نيستند لطفاً يک ساعت ديگر مراجعه کنيد.
 
مي پرسم وقتي خودشان نيستند چطور داروخانه به بيماران خدمات فني ارائه مي کند؟!البته اين سوال من بدون پاسخ مي ماند.
 
نسخه پيچي و ديگر هيچ!

«پول مي گيرند و دارو را تحويل مي دهند نهايت لطفي که بکنند يک کلمه مي گويند مثلاً روزي ۳ تا قبل از غذا» اين جملات بخشي از گفته هاي يک بيمار است که مدعي است خدمتي جز نسخه پيچي در داروخانه ها ارائه نمي شود.جوان ديگري که همراه اين بيمار به داروخانه مراجعه کرده است يک جعبه کپسول را نشان مي دهد و مي گويد: بروشوري که داخل جعبه قرار دارد به زبان انگليسي نوشته شده است، اگر دقت کنيد متوجه مي شويد که حداقل به اندازه يک صفحه A4 با فونت  ريز اطلاعاتي درباره نحوه مصرف دارو و عوارض آن توضيح داده شده است.
 
حالا تکليف من و امثال من که تسلطي به زبان انگليسي نداريم چيست؟
 
او ادامه مي دهد: دکتر معالج در مطب خصوصي حتي وقت ندارد درباره بيماري همسرم به ما توضيح بدهد چه برسد به اين که بخواهد درباره مصرف اين همه دارو توضيحي ارائه کند، از طرف ديگر دکتر داروخانه هم درباره داروها توضيحي نمي دهد، مگر اين که سوال کنم و او فقط با بله يا خير جواب دهد.
 
هزار تومان ارزش بحث کردن با شما را ندارد

«آيا واقعاً مبلغ حق فني در مقابل وقتي که براي ارائه نسخه ها گذاشته مي شود مبلغ زيادي است؟»
 
اين سوال را يک داروساز از من مي پرسد وقتي خودش مورد سوال قرار مي گيرد که آيا شما به ازاي دريافت حق فني از بيماران به آن ها خدمت فني هم ارائه مي کنيد؟
 
اين خانم دکتر که در يکي از مناطق بالاي شهر داروخانه بزرگي دارد، ادامه مي دهد: حدود هزار تومان حق فني که بنده از يک نسخه دريافت مي کنم آن هم با توجه به هزينه هاي سنگين داروخانه مانند حقوق چند نفر پرسنل و اجاره و... اصلاً رقمي نيست که بخواهم با شما درباره اش بحث کنم.
 
بيماران با پرداخت حق فني مشکلي ندارند

هر چند وي معتقد است موضوع «حق فني» را رسانه ها بيش از حد بزرگ کرده اند وگرنه بيماران با اين مسئله مشکلي ندارند، ولي يکي از بيماران حاضر در همين داروخانه به خراسان مي گويد: وقتي مسئول يک داروخانه بي آن که خدمات فني به بيماران ارائه کند از آن ها حق فني مي گيرد مانند اين است که يک پزشک بدون ويزيت بيمار از او حق ويزيت بگيرد.

وي مي افزايد: تنها آن دسته از بيماران که متوجه عوارض داروها هستند از مسئول داروخانه درباره نحوه مصرف دارو سوال مي کنند و پاسخ خودشان را مي گيرند و بيماران کم سواد يا بي توجه به مسئله درمان هيچ سوالي نمي پرسند و مسئول داروخانه نيز تنها به نوشتن خلاصه دستور مصرف روي جعبه دارو بسنده مي کند.
 
آن هايي که براساس وظيفه توضيحاتي به بيمار مي دهند

البته هستند داروخانه دارهايي که بدون توجه به بحث حق فني براساس وظيفه خود توضيحات کامل دارويي را به بيماران مي دهند و حتي از اشتباهات دارويي جلوگيري مي کنند. يک داروساز در اين باره مي گويد: بارها پيش آمده است که در داروخانه و به هنگام تحويل دارو متوجه اشتباه در تجويز دارو شده ايم و با تماس با دکتر معالج نسخه را اصلاح کرده ايم.

مسئول فني يک داروخانه ديگر نيز با بيان اين که دريافت حق فني از بيماران در تمام دنيا مرسوم است و انگيزه داروسازان را براي ادامه فعاليت در داروخانه ها بيشتر مي کند، مي گويد: طبيعي است که انجام خدمات درمان هزينه دارد و حتي يک نفر که تزريقات و پانسمان انجام مي دهد نيز اين هزينه را از بيماران دريافت مي کند بنابراين داروسازان هم که پس از سال ها تحصيل در داروخانه ها فعاليت مي کنند مي توانند به استناد مصوبه دولت و در ازاي خدمات مشاوره اي دارويي که به بيماران ارائه مي کنند، مبلغ ناچيز حق فني را دريافت کنند.

نوشتن نحوه و ميزان مصرف چند دارو با خط درشت و خوانا در پشت نسخه توسط مسئول فني يک داروخانه نظرم را جلب مي کند، وقتي علت اين کار را از او مي پرسم به مرد کهنسالي که روي صندلي داروخانه نشسته است اشاره مي کند و مي گويد: بسياري از سالمندان ميزان مصرف دارو را فراموش مي کنند براي همين دستور مصرف را روي يکي از صفحات باطله دفترچه بيمه مي نويسم تا وي دچار مشکل نشود.در ادامه گزارش با يکي ديگر از داروخانه داران شهر گفت وگو مي کنم.

او با بيان اين که دريافت تعرفه دارويي از حقوق مسلم داروخانه داران است مي گويد: البته بيماران نيز مستحق دريافت خدمات دارويي در داروخانه ها هستند. وي مي افزايد: در داروخانه  ما به هنگام تحويل دارو به ويژه داروهايي که عوارض جانبي دارند حتماً نحوه صحيح دارو به بيماران يادآوري مي شود حتي وضعيت عمومي سلامتي وي اعم از سابقه فشارخون، ديابت، مشکلات گوارشي و... نيز پرسيده مي شود چرا که ممکن است مصرف برخي داروها اين موارد را تشديد کند.
 
ضعف نظارت

نه تنها برخي از داروخانه ها بدون ارائه خدمات و مشاوره هاي دارويي نسبت به دريافت حق فني از بيماران اقدام مي کنند بلکه تعدادي از داروخانه ها بيشتر از آن چه دولت مصوب کرده است حق فني را اخذ مي کنند.

سخنگوي کميسيون اجتماعي مجلس شوراي اسلامي با بيان اين مطلب دليل اصلي وجود اين مشکل را «ضعف در نظارت» مي داند و مي گويد: در قانون برنامه پنجم مصوب شده است که مسئولان دانشگاه علوم پزشکي نبايد در بخش خصوصي فعاليت کنند اما وزارت بهداشت ۲ سال است که اين قانون را اجرا نمي کند.دکتر اميرحسين قاضي زاده در گفت وگو با خراسان مي افزايد: وقتي ناظر فعاليت مي کند طبيعي است که روي نظارتش تاثير منفي بگذارد.

نماينده مردم مشهد با اشاره به اين که اين مسئله نه تنها در بخش دارو بلکه در حوزه درمان هم وجود دارد، ادامه مي دهد: به عنوان مثال وقتي فردي که مسئول ارزيابي يا مسئول صدور پروانه يا مسئول نظارت بر عملکرد داروخانه هاست ولي در حوزه دارو فعاليت مي کند و (قانون) را رعايت نمي کند و چشم بر روي مسائل مي بندد طبيعي است که سطح نظارتش کاهش پيدا کند.به اعتقاد وي سازمان بازرسي، تعزيرات ديوان عدالت اداري، استانداري ها، کميسيون بهداشت و درمان و کميسيون اصل۹۰ مجلس مي توانند با ورود به اين مسئله در مقابل آن بايستند.