سكوت وزارت بهداشت درباره دستگاه‌هاي غيراستاندارد در بيمارستان‌ها

جام جم آنلاين: بي‌ترديد يكي از مهم‌ترين تجهيزات پزشكي در هر فضاي بيمارستاني، دستگاه اتوكلاو (دستگاه ضدعفوني‌كننده) است، اما مديركل استاندارد استان تهران از غيراستاندارد بودن اتوكلاوها در برخي از بيمارستان‌هاي كشور خبر مي‌دهد.

به گفته مسلم بيات، در بررسي‌هاي انجام شده در 59 بيمارستان شهر تهران مشخص شده كه دستگاه‌هاي اتوكلاو از لحاظ ايمني و عملكرد، غيراستاندارد و مشكل‌دار هستند.

اتوكلاو يا دستگاه استريل‌كننده با بخار يك محفظه داراي فشار است كه در آن از بخار اشباع شده براي افزايش دما جهت استريل و ضدعفوني در آزمايشگاه‌هاي ميكروبيولوژي مراكز بهداشتي و خصوصا بيمارستان‌ها استفاده مي‌شود.

مديركل استاندارد استان تهران به بيان اين‌كه در بسياري از بيمارستان‌ها مسوولان از مشكل‌دار بودن دستگاه‌هاي اتوكلاو متعلق خود بي‌اطلاع هستند، در گفت‌وگو با ايسنا ادامه مي‌دهد: برخي بيمارستان‌ها براي رفع نقص اتوكلاوهاي خود اقداماتي انجام داده‌اند و ‌موضوع غيراستاندارد بودن اتوكلاوها در شوراي سلامت استان و با سازمان نظام پزشكي در ميان گذاشته شده است.

بيات اضافه مي‌كند: هنوز هم بيمارستان‌هايي هستند كه اقدام به رفع نقص دستگاه‌هاي اتوكلاو خود نكرده‌اند و امسال مجددا اين دستگاه‌ها را در سطح استان بازرسي مي‌كنيم.

مديركل استاندارد استان تهران با بيان اين‌كه اپراتورهاي دستگاه‌هاي اتوكلاو نيز بايد واجد صلاحيت باشند، مي‌گويد: دستگاه‌هاي اتوكلاو به دليل اهميت زيادي كه دارند بايد به صورت دوره‌اي آزمون شوند.

بيات به كيفيت دستگاه​هاي اتوكلاو در ساير مناطق كشور اشاره‌اي نمي‌كند، اما توضيح مي‌دهد: در استان فارس نيز به صورت همزمان تاييد شد كه دستگاه‌هاي اتوكلاو در بسياري از موارد از لحاظ ايمني و عملكردي مطابق استاندارد نيستند.

سكوت وزارت بهداشت

در خصوص خطرات استاندارد نبودن دستگاه‌هاي اتوكلاو گفته مي‌شود كه نتيجه اين مساله، انتقال عفونت در بيماران است چرا كه تجهيزاتي مانند ابزار و وسايل مورد استفاده در اتاق عمل، اگر به درستي ضدعفوني نشود، مي‌تواند هنگام استفاده در بيماران مختلف، عفونت‌ها و عوامل بيماري را در ساير بيماران انتقال دهد.

عفونت‌هاي بيمارستاني از عوامل مهم مرگ‌ومير بيماران محسوب مي‌شود كه در كشور ما عدد و رقمي در خصوص ميزان تلفات آن وجود ندارد، اما سال گذشته نتايج يك آمار رسمي نشان داد كه عفونت‌هاي معمول در بيمارستان‌هاي آمريكا، سالانه 400 هزار نفر قرباني مي‌گيرند.

با وجود اين، وزارت بهداشت در خصوص خبر خبرگزاري ايسنا هيچ واكنشي نشان نداد و تماس جام‌جم و مطرح شدن موضوع با معاون درمان وزير بهداشت، به خاطر حضور در جلسه به عصر موكول شد و تماس‌هاي مكرر جام‌جم تا لحظه چاپ خبر بي‌پاسخ ماند.

علاوه بر معاون درمان، تماس با مديركل تجهيزات پزشكي وزارت بهداشت و مسوول ديگري در اين وزارتخانه نيز بدون پاسخ ماند تا همه هشدارها در خصوص وجود دستگاه‌هاي غيراستاندارد اتوكلاو در 59 بيمارستان پايتخت در سكوت وزارت بهداشت مطرح شود.

اين در حالي است كه چندي پيش گزارش رسانه‌ها در خصوص ضعف بهداشتي در استفاده از دستگاه آندوسكوپي و امكان انتقال بيماري‌هايي مانند ايدز و هپاتيت ابتدا با سكوت وزارت بهداشت و در نهايت با محكوم كردن رسانه‌ها به بهانه ايجاد نگراني در بيماران پايان يافت.

در خصوص ضعف بهداشتي در استفاده از دستگاه آندوسكوپي عنوان شد كه به دليل استفاده چندباره از پنس بيوپسي (نمونه‌برداري) يك‌بار مصرف در دستگاه‌هاي آندوسكوپي، احتمال انتقال بيماري‌هاي خطرناكي چون ايدز و هپاتيت وجود دارد، دليل اين كار هم بالا بودن قيمت پنس بيوپسي اعلام شده بودكه بويژه پس از گراني ارز و بالا‌رفتن تورم در كشور، اين هزينه نسبت به قبل بسيار بيشتر شده است.

همچنين دكتر ايرج خسرونيا، رييس انجمن متخصصان داخلي كشور درخصوص نحوه استفاده از اين پنس‌ها در آندوسكوپي به جام‌جم گفته بود: در مطب‌هاي پزشكي كه شايد بيشتر از يك يا دو بيمار براي آندوسكوپي مراجعه نمي‌كنند، زمان و امكان ضدعفوني كردن دستگاه و پنس فراهم است، اما در بيمارستان‌هاي خصوصي و خصوصا مراكز دولتي كه تعداد مراجعه‌كنندگان زياد است احتمال اين‌كه ضدعفوني اين وسايل به‌درستي انجام نشود، وجود دارد.

ورود تجهيزات پزشكي بي‌كيفيت

مديركل تجهيزات پزشكي وزارت بهداشت پيش از اين در خصوص وجود تجهيزات پزشكي بي‌كيفيت در ايران گفته بود: از بازار حدود ۹۰۰ ميليون دلاري تجهيزات پزشكي كشور، ۱۰ درصد در اختيار كالاهاي چيني، ۳۰ درصد ايراني و ۶۰ درصد غربي است و اين‌كه عده‌اي مي‌گويند بازار در محاصره تجهيزات بنجل چيني است صحت ندارد.

با وجود اين، بسياري از انجمن‌هاي پزشكي بارها در خصوص تجهيزات پزشكي بي‌كيفيت و حتي دست دوم در كشور هشدار مي‌دهند.

رئيس كميسيون بهداشت و درمان مجلس شوراي اسلامي در خصوص واردات تجهيزات پزشكي بي‌كيفيت و دست دوم به كشور مي‌گويد: من اين موضوع را نه رد و نه تاييد مي‌كنم چون، سندي در دست نيست.

حسينعلي شهرياري ادامه مي‌دهد: اما واردات تجهيزات پزشكي بي‌كيفيت و دست دوم امكان دارد كه اتفاق افتاده باشد، زيرا وقتي قيمت تجهيزات پزشكي افزايش پيدا مي‌كند بويژه بخش خصوصي در ورود تجهيزات پزشكي ناتوان مي‌شود و از همين رو مجبور است از تجهيزاتي استفاده كند كه چند سالي از عمر آنها گذشته است.

نايب رييس كميسيون بهداشت و درمان در مورد ورود تجهيزات پزشكي چيني به كشور ادامه مي‌دهد: ورود تجهيزات پزشكي چيني به كشور هم مانند بقيه اجناس چيني است كه به كشور وارد مي‌شود.

به گفته شهرياري، واردات تجهيزات پزشكي بي‌كيفيت چيني از طريق مسافر به كشور صورت مي‌گيرد و قطعا وزارت بهداشت مجوزي براي ورود چنين كالاي بي‌كيفيتي صادر نمي‌كند.

شايع‌ترين عفونت‌هاي بيمارستاني

در مطالعات گوناگون چهار عفونت ادراري، تنفسي، خوني و محل جراحي به عنوان مهم‌ترين و شايع‌ترين عفونت‌هاي بيمارستاني شناخته شده است كه ميزان و درصد بروز اين نوع عفونت‌ها در بيمارستان‌ها و مراكز درماني مختلف تا حدودي متفاوت است.

دكتر كمال بشارتي اصل، متخصص بيماري‌هاي عفوني در اين خصوص مي‌گويد: در مجموع و بر اساس مطالعات مختلف بيش از 40 درصد موارد عفونت‌هاي بيمارستاني مربوط به عفونت‌هاي ادراري است.

او ادامه مي‌دهد: پس از عفونت‌هاي ادراري، ‌به ترتيب عفونت‌هاي تنفسي با 30 درصد، عفونت‌هاي محل جراحي با 20 درصد و عفونت‌هاي خوني نيز با حدود 10 درصد در زمره عفونت‌هاي بيمارستاني شايع در اغلب بيماستان‌ها و مراكز درماني است.

وي با اشاره به اين‌كه رعايت مسائل بهداشتي در تمام موارد عفونت بيمارستاني بويژه عفونت‌هاي ادراري ضروري است، مي‌گويد: استفاده صحيح از مداخلات پزشكي، ‌رعايت مسائل بهداشتي از سوي كاركنان بخش‌ها، آموزش بهداشت و نظارت مداوم در سطح بيمارستان، كاربرد صحيح وسايل يك‌بار مصرف، استفاده كنترل شده از آنتي‌بيوتيك‌ها و مراقبت دقيق از زخم‌هاي جراحي از مهم‌ترين راه‌هاي پيشگيري از عفونت‌هاي بيمارستاني است.