چگونه با نشاط زندگی کنیم؟

1. از اظهار دلتنگى پرهیز کنید.
هیچ یک از ما نمى‏تواند ادعا کند که عوامل دلتنگى آور پیرامون او وجود ندارد. دلتنگى‏گاه علت آشکار دارد و زمانى ناآشکار. با علت‏هاى آشکارش مى‏توان مبارزه کرد ولى عوامل ناآشکار، شناخته نمى‏شود تا برطرفشان کرد. دلتنگى از یک نظر عامل اندیشه در کارها، یقین به بى‏ارزشى دنیا و فریفته نشدن به آن است؛ اما زمانى که از حالت زود گذر به شکل پایدار در آید، پدیده‏اى ویرانگر است. سفارش به انجام دعا و تعقیب نمازها یکى بدان سبب است که معانى آن دعاها، مانع از پایدارى دلتنگى‏هاى ویرانگر است. نمازگزارى که در پى عبادت خود چنین زمزمه کند، با دلتنگى انسى نمى‏یابد: خدایا به درستى که آمرزش تو امیدبخش‏تر از کردار من است و رحمتت وسیع‏تر از گناه من. بار خدایا، اگر من اهل و شایسته براى دریافت رحمت و مواهب تو نیستم، رحمت تو بسى اهل و شایسته است که مرا فرا گیرد. اى پوشنده عیب‏ها و اى شنونده شکوه‏ها! اى آن که درگاهش براى جویندگان گشاده است! اى مهربان، روزى بخش، دادرس، یکتاى بى‏همتا، رفیق همراه و...!

آن دلتنگى که از حالت زود گذر به شکل پایدار چهره تغییر مى‏دهد، نوعى است که فرد خود آغازگر و تقویت کننده آن است. بدین شیوه که پیوسته از درون به خرده‏گیرى از خویش مى‏پردازد و یکایک قوایش را به محاکمه مى‏گیرد؛ خود را براى هر کار ناموفقش ملامت مى‏کند و نارسایى و ناکامى‏اش را بزرگ جلوه مى‏دهد. به همین سبب همیشه پیرامونش را تار و سرانجام کارهایش را تباه و بى‏نتیجه مى‏پندارد.

بدانید که آغاز بیش‏تر افسردگى‏هاى مرموز، دلتنگى‏هاى ساده بوده است. پس تصمیم بگیرید تا آن جا که ممکن است ذهن و اعصاب خود را در اختیار دلتنگى قرار ندهید که پس از مدتى در اعماق جانتان لانه مى‏کند و آن‏گاه دیگر به سادگى شما را ترک نمى‏کند تا آرام آرام یکایک نیروهایتان را مرموزانه فرسوده کند.

گرفتارى‏ها و مشکلات را ورزشگاه پرورش نیروهاى نهفته خود قرار دهید نه سببى براى تعطیل کردن فعالیت‏ها. تا شما در مسیر خود با موانع و مشکلات روبه رو نشوید، بخش عمده قدرت تجزیه و تحلیل مغزتان به کار نمى‏افتد و درون مایه شکیبایى و دوراندیشى‏تان هویدا نمى‏گردد. زمانى که شما در هر گفت‏وگوى دوستانه یا خانوادگى از مشکلات و کاستى‏ها و ناکامى‏هایتان سخن مى‏گویید، افزون بر این که دیگران را دلسرد و دلتنگ مى‏کنید، از درون به جنگ سلول‏هاى مغز و اعصابتان رفته‏اید و آن‏ها راخسته و فرسوده کرده و توان انجام کار را، با رفتار خود، از دست داده‏اید.

2. رویدادها را خود رقم زنید.
آیا شما فکر مى‏کنید زندگى سراسر تحمل دشوارى است؟ آیا هیچ کس شما را دوست ندارد؟ آیا شما در کارهایتان پیوسته دچار بد اقبالى مى‏شوید؟ آیا گمان مى‏کنید به سبب نوعى ناتوانى جسمى یا ذهنى پیشرفتى نخواهید کرد؟

پاسخ این پرسش‏ها را جز شما کسى تعیین نمى‏کند. تصمیم با شما است که براى این پرسش‏ها چه پاسخى آماده کرده باشید. گزاف نیست اگر بگوییم ما هر طور مى‏اندیشیم، برایمان رخ خواهد داد. هر چند هیچ نمى‏توان سهم عوامل جانبى تأثیر گذار بر زندگى ما را نادیده گرفت، مهم‏ترین سهم را ذهن خود ما رقم مى‏زند. همه رفتارهاى ما از ذهن فرمان مى‏گیرد. کسى که از درون ذهن خویش، براى خود موفقیتى را روا نمى‏داند، عوامل بیرون از وجودش براى نیل او به موفقیت کمکى به وى نمى‏کند. اگر زمینه‏اى نیز براى او فراهم شود، ناپایدار است. گویا همه عوامل بیرونى منتظر خود مایند که به آن‏ها چه فرمانى مى‏دهیم. اگر کسى زندگى را «سراسر تحمل دشوارى» تعریف کند یا بپندارد که همیشه دچار بد اقبالى است، گویا همه پدیده‏ها همین گونه که او مى‏پندارد تنظیم مى‏شود؛ درست همانند ساعتى که آن را براى زنگ زدن در ساعت معین، تنظیم مى‏کنند.

وقتى شما به سبب نوعى ناتوانى جسمى یا ذهنى راه بسیارى از موفقیت‏ها را بر خود بسته بدانید، گویا همه چیز همان طور خواهد شد که شما احساس مى‏کنید. روان شناسان این پدیده را «جادوى ذهن» مى‏خوانند. آن خوش‏بینى که در گفتار پیشوایان آسمانى مورد سفارش جدى قرار گرفته است تنها ویژه «خوش‏بینى به رفتار دیگران» نیست. همه ما باید به استعدادهاى درونى خویش خوش‏بین باشیم. خود راناتوان از به دست آوردن هیچ موفقیتى نپنداریم. با تخیّلات منفى، سد راه موفقیت خود نباشیم و بى‏سبب عوامل بیرونى تأثیرگذار بر موفقیت‏هاى خود را، با افکار اشتباه و مأیوسانه، بر ضد خود بسیج نکنیم.

پس تصمیم با خود شما است که چگونه آینده را رقم زنید.

3. در هر موقعیت که قرار گرفتید قدرشناس آن باشید.
به درستى معلوم نیست چرا گروه بى‏شمارى از مردم همیشه در جست‏وجوى لذت‏هایى هستند که قرار است به احتمال در آینده بدان دست یابند. آن‏ها خود را مسافرِ مقصدى مى‏دانند که لذت هایش را فقط در مقصد به مهمانانش هدیه مى‏کند. غافل از آن که لذت سفر، در طول سفر است نه فقط هنگام رسیدن به مقصد؛ به ویژه آن که در خیلى از سفرها در مقصد لذتى نهفته نیست و شادکامى‏هاى بین راه است که مسافرت را لذت‏بخش مى‏کند.
پس بیایید در هر موقعیت که قرار گرفته‏اید قدرشناس آن باشید. همه شادى‏ها در آینده موهوم جاى ندارد. امروز نیز آینده دیروز است که باید سپاسگزار نعمت‏هایش بود. اگر در کنار پدر و مادر زندگى مى‏کنید یا میان دوستان، در سال‏هاى آغاز تحصیل هستید یا پایان آن، موقعیت اقتصادى متوسطى دارید یا ندارید، همه را آن گونه که انتظار مى‏رود قدر بدانید. اگر قدرشناسى بخشى از جهان‏بینى شما قرار گیرد، خواهید دید که همه چیز برایتان دلچسب و شادى آور مى‏شود. مطمئن باشید، با وجود این خصیصه، عوامل ناخوشایند زندگى بر شما پیروز نمى‏شود و به تدریج خواهید دید که در همه زمینه‏ها تحولات چشمگیرى برایتان پدید خواهد آمد.

هرگز این قانون طبیعت را از یاد نبرید که «در زندگى سپاس هر نعمت را که به جاى آورید، بیش‏تر در خدمتتان قرار مى‏گیرد و آن‏گاه با نیروى آن بهتر مى‏توانید با ناملایمات مبارزه کنید یا دست کم با آن‏ها به سازگارى برسید.» از وضع خود و خانواده و محیط و استاد گله‏مند نباشید. کوشش براى بهتر سازى این امور به مفهوم گله‏مندى از آن‏ها نیست. پدیده‏هاى پیرامون ما نیز، همانند اشخاص، خوب در مى‏یابند که شما سپاسگزار وجود آن‏هایید یا ناسپاس. به فرموده خداى متعال: اگر شیوه سپاسگزارى پیش گیرید، بر [نعمت‏هاى‏] شما افزوده مى‏گردد و اگر ناسپاس باشید، عذاب الاهى شدید است.

بیش‏تر افراد از احسان و محبت به کسى که قدرشناس محبت نیست، دریغ دارند؛ هر چند وى از دیگر امتیازات اخلاقى برخوردار باشد. به عکس به فردى که از میان همه امتیازات فقط قدرشناسى را پیشه خود کرده است، خرسندترند و از هر گونه احسان و محبت به وى دریغ نمى‏ ورزند.