نظریه پرداز مشایی: نخبگان ایران كوچ می كنند،نه فرار!/ تمدن فساد می آورد! / تشكیل وزارتخانه "ایران جهانی"!

بخش هایی از مصاحبه ابراهیم فیاض با روزنامه ایران درباره "كوچ روی" از این قرار است:

- اساس زندگی ایرانی‌ها كوچ‌نشینی است همین الآن هم ایرانی‌ها در دنیا خیلی تمایل به مهاجرت دارند و خیلی راحت در دیگر كشورها ازدواج می‌كنند، یكی از سرمایه‌های فرهنگی ایرانی‌ها ازدواج با دیگر ملل در سطح جهان است، كه الآن رخ داده و در چین و مالزی و سایر كشورها شاهد این موضوع هستیم.

- كوچ‌نشینی ایرانی‌ها را باید بشدت ارج نهاد و به عنوان یك سرمایه فرهنگی و اجتماعی به آن نگاه كنیم، بر عكس، نباید به یكجانشینی كه مدرنیسم اجرا می‌كند و در واقع مدل رضاشاهی نیز هست اهمیت بدهیم، آن الگو نوعی غرب‌گرایی است در حالی كه خط هویتی ایرانی‌ها كوچ‌نشینی است.

- ایران به وسیله تمدن پشت اسب توانست یك تمدن سیار و سیال درست كند كه این خیلی مهم است به گونه‌ای كه توانستند بعد جهانی فرهنگ را ترسیم كنند، فرهنگی كه بشدت سیار است. این مزیت و اصلی است كه باید برای آن سیاستگذاری شود.

- تمدن به معنی یكجانشینی است، این واژه از باب «تفعل» است و از ماده «مدن» به معنای شهر و «مدنی» به معنی شهری گرفته شده است. «مدن» یعنی پذیرفتن شهر، چون باب متابعه است یعنی باب پذیرش است، لذا اصل آن شهری‌پذیری است كه متأسفانه شهرنشینی جا افتاده و غلط است، سیویلاز «Civilization» به معنای تمدن در زبان لاتین، هم همین است، آنجا هم سیویلاز به معنای پذیرش شهر است، پس تمدن یعنی شهرپذیری و یكجانشینی كه ركود و فساد ایجاد می‌كند.

- اگر این را در بعد سیاستگذاری بررسی كنیم متوجه خواهیم شد كه حركت و مهاجرت از روستا به شهر جزئی از همان پدیده كوچ‌روی ایرانی‌ها است؛ این را نباید براساس سیاست‌های غربی تحلیل كنیم كه كوچ روستائیان به شهرها پدیده‌ای مذموم است؛ اینها همه اشتباه است اتفاقاً دنیای پست مدرن بشدت به سمت كوچ روی می‌رود تا جهان تكثر را بپذیرد، خوب این كوچ‌روی ایرانی‌ها یكی از بهترین الگوهاست. این همه قوم و زبان و فرهنگ در میان اقوام ایرانی و با این همه تفاوت بایكدیگر زندگی مسالمت‌آمیز دارند و هیچ كدام از فرهنگشان عدول نكردند پس ما در سیاستگذاری‌هایمان اگر روستا به شهر و شهر به روستا رفت نباید نگران باشیم، فرار مغزها هم طبق همین قاعده است چون ایرانی‌ها كوچ‌رو‌اند حركت می‌كنند، حالا اگر زرنگ هستیم باید برنامه‌ریزی كنیم تا از این كوچ رو‌ها استفاده اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی كنیم.

- اگر موضوع ایرانیان خارج از كشور دچار بی‌برنامگی و بی‌فكری نشده بود و با این همه بحران و هجمه مواجه نمی‌شد، كاری بسیار اساسی بود. امریكای لاتین، روسیه، امریكای شمالی و بسیاری از كشورهای دیگر همه اینها ایرانی دارد، ما نباید با كوچ‌روی مخالفت كنیم بلكه باید برنامه‌ریزی كنیم، الآن مهاجرت به تهران زیاد است این را نباید بد دانست(!)

- منظور از این عقلانیت تجاری كوچ روی این نیست كه فرد از ایران خارج شود و بعد بازگردد، بلكه همانجا می‌ماند. خانه می‌خرد و ازدواج می‌كند. امام خمینی(ره) را نگاه كنید كه چه سیر مهاجرتی داشته‌اند، و این مسیر مهاجرت چه تأثیری بر نشر اندیشه ایشان داشته است؟ حوزه نجف و كربلا چه رابطه ساختاری با ایران داشته است؟ به محض اینكه امنیت در كربلا و نجف و شهرهای زیارتی حاكم می‌شود ایرانی‌ها به سمت آنجا حركت می‌كنند. یقین بدانید در دوره‌های بعدی پیوندهای خانوادگی بین ایران و عراق ایجاد خواهد شد و آنها وارد زندگی ایرانی خواهند شد همانطور كه در اروپا و امریكا هم همین سیر وجود دارد.

- اگر ما نتوانیم ساختار اقتصادی مان را براساس كوچ روی ایرانیان ترسیم كنیم شكست خواهیم خورد و این باید بزرگترین مبنای ایران در حوزه علوم انسانی باشد.

- از طرفی ما همیشه به خاطر اساس كوچ‌روی، صلح‌طلب بودیم، كسی كه یكجانشین است برای حفظ وضع موجود جنگ‌طلب است، خیلی از تمدن‌ها جنگ‌طلب بودند، تمدن ایرانی‌ها فرهنگ محور بوده است نه تمدن محور، كوچ رو به دلیل اینكه خانه ندارد سعی می‌كند با مصالحه حركت كند. ابن خلدون هم می‌گوید كه كوچ رو‌ها جنگ‌طلب نبودند. كوچ رو همیشه سعی می‌كند در آرامش حركت كند، اما یكجانشین اگر احساس تهدید كند حمله می‌كند. كوچ رو سعی می‌كند بگوید من از كنار شهر گذر می‌كنم.

- ما در همیشه تاریخ كوچ رو بودیم، این خاصیت آریایی‌ها بوده است، ژرمن‌ها هم همین طور اند، امروز 60 میلیون آلمانی در امریكا زندگی می‌كند. یعنی یك پنجم جمعیت امریكا، آلمانی است! دولت باید به رفتن كمك كند، ما باید به فكر این باشیم كه یك وزارتخانه بزنیم به نام ایران جهانی، اینكه خانه را باید جهانی كنیم خیلی بحث مهمی است و ایرانی‌ها می‌توانند این كار را بكنند. ولی باید قبل از حركت مطالعه كرد(!)