مصوبه شوراي عالي سلامت ـ به رياست رئيس جمهور ـ مبني بر ممنوعيت توزيع و مصرف قند و شكر و نوشابه هاي گازدار در ادارات و نهادهاي دولتي از تمیماتی است که برغم ساده انگاری درباره آن ، کارشناسان علوم تغذیه بر درستی ان صحه گذاشته اند .

اخيرا نيز معاون رئيس جمهور، طي بخشنامه اي وزارتخانه ها و ارگانهاي دولتي را ملزم كرد تا به جاي خريد چاي خارجي، از چاي مرغوب داخلي استفاده كنند.

متاسفانه برخي افراد و گروه ها در قضاوتي شتابزده، اين تصميمها را نسنجيده و فاقد مبناي كارشناسي خواندند؛ ولي با اندكي تامل روشن مي شود كه تصميم دولت، كاملاً سنجيده و مبتني بر پايه هاي علمي است كه در زير، به برخي ابعاد آن اشاره مي كنيم:

1)كاهش چشمگيرهزينه هاي درماني
الف. آن گونه كه پزشكان اعلام كرده اند، شكر ماده اي شبه سمّي محسوب مي شود كه در درازمدت عوارض شديدي را براي سلامتي به دنبال خواهد داشت.

برخي از اين عوارض عبارتند از: ايجاد حفره در دهان، خونريزي لثه، تخريب استحكام استخواني، از دست دادن دندان ها، افزايش چشمگير ابتلا به بيماري ديابت، بروز بيماريهاي قلبي، تصلّب شرايين، افزايش فشارخون، از بين رفتن تعادل هورموني بدن و آسيب رسيدن به غدد داخلي از جمله غدد فوق كليوي و لوزالمعده كه ميزان قند خون را به شدت تحتت اثير قرار مي دهد، خستگي مزمن، افزايش اضطراب و...

ب. نوشابه هاي گازدار نيز سرشار از قند هستند و آنگونه كه كارشناسان اعلام كردهاند، نوشيدن يك ليوان نوشابه گازدار، مقدار چشمگيري كالري اضافه بر نياز وارد بدن مي كند و همين مساله، زمينه ابتلاي افراد به ديابت، بيماريهاي قلبي، پوكي استخوان و فشار خون بالا را فراهم مي كند.

بروز نفخ معده، بيماريهاي گوارشي و سوء هاضمه، از بين رفتن كلسيم دندان و آسيب رسيدن به ميناي آن از ديگر عوارض مصرف نوشابه هاي گازدار است.

همچنين در هر ليوان نوشابه، مقدار قابل توجهي كافئين وجود دارد كه تعادل طبيعي بدن را از بين مي برد و سبب بي خوابي، بي قراري و افزايش تپش قلب در افراد مي شود.

نكته جالب توجه اين است كه حتي دولت آمريكا نيز- كه يكي از عمده ترين مراكز توليد نوشابه هاي گازدار در جهان محسوب مي شود - مصرف نوشابه هاي گازدار را در برخي ايالت هاي خود ممنوع كرده و دولت هند هم اخيرا در برخي مناطق، به مبارزه با گسترش اين نوشيدني ها برخاسته كه زيانهاي فراواني را به شركت هاي معروف مانند كوكاكولا و پپسي كولا وارد كرده است.

با در نظر گرفتن عوارض مذكور و توجه به اين كه بر اساس آمار، مصرف سرانه شكر و قند در ايران، دو برابر و مصرف نوشابه هاي گازدار چهار برابر استاندارد جهاني است، چنان چه در سطح ادارات، مدارس، دانشگاهها و... توزيع اين گونه كالاها ممنوع گردد و ديگر افراد جامعه نيز از زيانهاي حاصل از مصرف اين مواد آگاه شوند، مصرف اين اقلام و در نتيجه عوارض و هزينه هاي درماني مربوط به شدت كاهش خواهد يافت.

2) تقويت توليد داخلي
هنگامي كه دولت، مديران را موظف مي كند تا نيازهاي پرسنل خود را از توليدكنندگان داخلي تامين كنند، با توجه به جمعيت ميليوني كارمندان دولت،توليد داخلي رونق و شتاب چشمگيري خواهد گرفت؛ زيرا هنگامي كه بازار مصرف خرما، چاي و لبنيات گسترش يابد، كشاورز و دامپرور داخلي قادر خواهد بود محصولات بيشتري را عرضه كند.

اين كار افزون بر سوددهي براي توليدكنندگان داخلي، باعث دلگرمي آنها و در نتيجه افزايش بهره وري و كيفيت محصولات توليدي خواهد شد.

رونق اقتصادي دراين عرصه ها موجب مي شود تا چرخه هاي ديگر توليد نيز از رونقي در خور بهره مند گردند. طبيعي است چنانچه كشاورز و دامپرور ايراني نتواند محصولات خود را با كيفيت مطلوب، توليد كند و همواره دغدغه فروش آن را داشته باشد، هر آن امكان دارد از فعاليت در اين عرصه منصرف شود و به فعاليتهاي ديگري از جمله ساخت وساز در زمينهاي كشاورزي و ... روي آورد.

3) صرفه جويي اقتصادي و جلوگيري از خروج ارز
هر ساله مقادير فراواني ارز بابت خريد شكر، چاي و... از كشور خارج مي شود.
به عبارتي ديگر، در حالي كه توليدكنندگان داخلي پس از هزينه ها و زحمات فراوان، در جست و جوي بازار فروش محصولات خود هستند، با وارد كردن حجم چشمگيري از چاي و شكر خارجي، ناخواسته كشاورزي و صنعت كشورهاي ديگر را به بهاي از رونق انداختن صنعت و كشاورزي داخلي، رونق مي دهيم! طبيعي است در صورت جايگزيني خرما و چاي ايراني از خروج ارز جلوگيري ميشود و مي توان از آن در بخش هاي مؤثر توليدي استفاده كرد.

از سوي ديگر، دولت هرساله مقادير چشمگيري يارانه براي توليد و واردات قند و شكر- كه براي سلامتي مصرف كنندگان مضر است-اختصاص مي دهد.در صورتي كه بخشي از اين يارانه سنگين، بابت توليد خرماي مرغوب و نيز ترويج فرهنگ مصرف اين ماده مغذي هزينه شود، به سهم خود مي تواند نقش مؤثري در رويكرد جامعه به مصرف اين ماده ايفا كند و چرخه توليد آن را رونق بخشد.

خوشبختانه مردم كشورمان نشان داده اند كه چنانچه عوارض مصرف موادي مانند قند، شكر، نوشابه هاي گازدار و ... برايشان تبيين شود، به سوي مواد مناسب جايگزين روي مي آورند؛چنان كه در مورد نوشابه هاي گازدار چنين شده و در اثر تبليغات مناسب وزارت بهداشت، مصرف اين ماده بيش از بيست درصد كاهش يافته است.

در مجموع باید گفت که این تصمیمات به ظاهر ساده ، در صورتی که عملیاتی شود ، می تواند منشأ تأثیرات بسیار جدی در سلامت دراز مدت جامعه داشته باشد و از این رو می توان فارغ از رویکردهای سیاسی و جناحی تصریح کرد که جایگزینی خرما به جای قند و شکر و الزام به مصرف چای داخلی ، اقدامی ارزشمند است که باید مورد تشویق قرار گیرد .

دولت نهم ، در طیف تصمیمات گسترده ای که از پرونده هسته ای تا قند و چای داخلی می گیرد ، هر چند در مواردی مستوجب انتقاد نیز هست ولی انصاف حکم می کند که رویکردهای نکوی آن را نیز متذکر شویم و همان اندازه که به ضعف ها می تازیم ، قوت ها را نیز دستکم بیان کنیم .