سلامت و تنبلي‌هاي مردانه

جام جم آنلاین: بررسي‌هاي موجود نشان مي‌دهد آگاهي و دانش مردان كشور درباره بيماري‌هاي خودشان و روش‌هاي پيشگيري و كنترل آن بسيار كم است به همين سبب لازم است. سلامت مردان جدي گرفته شود.

بيش از 40 درصد مردان ايراني چاق و حدود 30 درصد آنها كم تحركند. حوادث ترافيكي رتبه اول بيماري‌ها را در كشور به خود اختصاص داده و قربانيان مرد آن 5 برابر زنان است. حوادث ترافيكي و اعتياد به ترتيب در مردان 5 و 10 برابر زنان است. همچنين سقوط در مردان حدود 3 برابر زنان است. حوادث ناشي از نيروهاي مكانيكي، قتل و خشونت،‌ بيماري‌هاي مزمن انسدادي ريه، بيماري‌هاي قلبي ‌ـ‌ ريوي، خودكشي، آسم، سوختگي، اسكيزوفرني و ايدز در مردان بيشتر از زنان است. 21/7 درصد مردان روزانه دخانيات مصرف مي‌كنند. حدود 30 درصد آنها داراي كلسترول بالاتر از زنان هستند. مردان معمولا كمتر به پزشك مراجعه مي‌كنند و در مراجعه به مراكز بهداشتي ‌ـ‌ درماني تاخير دارند و در نهايت اين‌كه اميد به زندگي مردان ايراني حدود 71/8سال و زنان كشور حدود 73 سال است.

كج‌خلقي و سوء‌ظن در مردان به مراتب بيش از زنان است كه در بسياري از موارد به فروپاشي نظام خانواده مي‌انجامد. اختلال كج خلقي به علت شرايط محيطي و خانوادگي در بين مردان بسيار شايع است و باعث انتقال آن به همسر و فرزندان مي‌شود كه به مرور كانون خانواده را از هم مي‌پاشد. سوءظن، اختلال رواني ديگري است كه در بين مردان شايع شده و استرس وفشار رواني شديدي را به خانواده‌ها تحميل مي‌كند و درنهايت خانواده را متلاشي مي‌كند.

به اين مجموع اضافه كنيد كه سيستم ايمني بدن زنان قوي‌تر از سيستم ايمني مردان است. پژوهشگران دريافته‌اند توليد هورمون استروژن كه در بدن زنان صورت مي‌گيرد مي‌تواند تاثيرات مفيدي روي واكنش بدن نسبت به التهابات دروني و عليه عوامل بيماري‌زاي باكتريايي داشته باشد. به همين دليل، بدن زنان واكنش قوي‌تري نسبت به مردان در برابر التهاب و عفونت از خود بروز مي‌دهد. بررسي‌هاي موجود نشان مي‌دهد آگاهي و دانش مردان كشور درباره بيماري‌هاي خودشان و روش‌هاي پيشگيري و كنترل آن بسيار كم است به همين سبب لازم است. سلامت مردان جدي گرفته شود.

مردان بدغذا

مردان علاقه زيادي به سالم‌خواري ندارند. نتايج يك تحقيق ميداني وسيع نشان داد مردان از خوردن گوشت‌هاي مختلف و غذاهاي دريايي بيشتر لذت مي‌برند و به هر طريقي سعي مي‌كنند در منزل يا خارج از منزل از اين دسته غذاها استفاده كنند. در حالي كه خانم‌ها ترجيح مي‌دهند رژيم غذايي آنها حاوي مقدار كافي سبزي و ميوه بويژه هويج و گوجه‌فرنگي و ميوه‌هاي پررنگ مانند توت‌فرنگي باشد. نكته ديگر اين‌كه خانم‌ها بيشتر از آقايان به مصرف دانه‌هاي روغني مانند پسته، بادام، گردو و بادام‌زميني گرايش دارند. در اين بررسي همچنين معلوم شد حتي در چگونگي تهيه و مصرف غذا هم اختلاف سليقه بين مردان و زنان ديده مي‌شود. در حالي كه زنان ترجيح مي‌دهند از گوشت تازه براي تهيه همبرگر استفاده كنند مردان گوشت يخ‌زده را انتخاب مي‌كنند و از آن بدتر مايل نيستند كه گوشت زياد پخته شود.

اين نتايج از نظر پزشكي و بهداشتي اهميت خاصي دارد، زيرا با تغيير عادت غذايي و دوري از عوامل خطرناك و بيماري‌زا مي‌توان كيفيت سلامت را افزايش داد. از بدسليقگي كه بگذريم، مردان معمولا به دليل اشتغال، در بيشتر مواقع غذا را در محل كار صرف مي كنند و غذاهاي تهيه شده در رستوران‌ها معمولا بسيار پرچرب و پرنمك است و اين دو عامل مهمي هستند كه سلامت قلب مردان را به خطر مي اندازند و علاوه بر آن عاملي براي بالا رفتن چربي خون و فشارخون مردان است.

نكته ديگر اين‌كه مردان چندان تمايلي براي گرفتن رژيم غذايي ندارند. شايد شما هم دور و بر خود مرداني را بشناسيد كه به زور خانواده رژيم گرفته‌اند، اما طاقت نخوردن غذا را ندارند و براي فرار از سرزنش‌هاي خانواده، در بيرون غذاهاي حاضري مي‌خورند و با شكم سير به خانه مي‌‌روند.

پركار اما بي‌تحرك

آقايان شايد در محل كار و براي كار خود بسيار فعال باشند، اما براي ورزش كردن تنبل هستند. ورزش آثار مفيد متعددي در حفظ و ارتقاي سلامت جسمي مردان دارد. بررسي‌ها نشان داده‌اند مرداني كه به‌طور منظم ورزش مي‌كنند، به علت خون‌رساني بهتر به اعضاي مختلف بدنشان، سلامت بيشتري را در مقايسه با مرداني كه اهل ورزش نيستند، تجربه مي‌كنند.

اما بسياري از مردان به دليل اشتغال و كمبود وقت، ورزش را از كارهاي روزانه خود حذف مي‌كنند و اين از فاكتورهاي مهمي است كه به سلامت قلب آسيب مي‌رساند و با كاهش تحرك و ورزش نكردن معمولا مردان گرفتار چاقي‌هاي بالاي كمر و بزرگ شدن شكم مي‌شوند. اين نوع چاقي كه به آن چاقي مردانه گويند بسيار خطرناك است و احتمال گرفتگي عروق و سكته‌هاي قلبي را بشدت بالا مي‌برد. البته اين نوع چاقي با ورزش و پياده‌روي قابل برطرف شدن است.

بررسي‌ها نشان مي‌دهند 30 دقيقه ورزش در روز نه فقط باعث بهبود سلامت جنسي مي‌شود، بلكه توان و بنيه افراد را افزايش مي‌دهد و باعث بهبود عملكرد قلب و گردش خون مي‌شود و در نتيجه خون به بهترين نحو جريان پيدا مي‌كند. حتي ورزش باعث تحريك حواس پنجگانه نيز مي‌شود.

از چاقي گذشته، ورزش از طريق كاهش استرس و هيجان‌هاي رواني نيز به سلامت جنسي مردان كمك مي‌كند. مشخص شده است كه مردان كم‌تحرك يا بي‌تحرك سطح بالاتري از استرس را در مقايسه با مردان پرتحرك تجربه مي‌كنند كه اين استرس با تاثير بر هيپوتالاموس و هيپوفيز مغز باعث كاهش ترشح هورمون تستسترون و در نتيجه اختلال عملكرد جنسي در مردان مي‌شود. مطالعات نشان مي‌دهد مرداني كه ورزش در برنامه روزانه زندگي آنها جايي ندارد، سطح پايين‌تري از هورمون تستسترون در خون خود دارند و اين مساله بر سلامت جنسي آنها تاثير نامطلوب مي‌گذارد.

غرور و تعصب

مردان بيشتر در معرض آسيب هستند، اما كمتر به پزشك مراجعه مي‌كنند. آمارها در اين زمينه كاملا گوياست. مردان كمتر براي معاينه سالانه يا حتي مداواي بيماري خود به پزشك مراجعه مي‌كنند. غرور و تعصب، البته با چاشني تنبلي از دلايل اصلي اين موضوع است.

اغلب مردان به سلامت جسم و روح خود چندان توجهي نمي‌كنند. تفكر غالب اين است كه چون نقش اجتماعي آنها زنده و پوياست پس سالم نيز هستند. به همين علت تنها هنگامي كه ناراحتي آقايان جدي مي‌شود به سلامت خود اهميت مي‌دهند. در حالي كه لازم است حتي با وجود احساس سلامت برنامه‌اي منظم براي معاينات پزشكي تنظيم كنند. در حقيقت مردان كار كردن و مفيد بودن را به سلامت خود ترجيح مي‌دهند.

يك نظريه رايج و پذيرفته شده در اين زمينه اين است كه آقايان به طور معمول ديدگاه سنتي نسبت به جنس خود دارند و بر اين باور هستند كه مردها بايد موجودات قوي باشند و براي زنان نقش حامي را ايفا كنند. از اين نگاه، بيماري ضعف و ناتواني محسوب مي‌شود. به همين دليل مردان بيماري خود را بيان نمي‌كنند و به پزشك هم مراجعه نمي‌كنند و احساس مى‌كنند كمتر به كمك ديگران نياز دارند. اصولا از كسي كمك نمي‌خواهند حتي اگر پزشك باشد.

برخي روان‌شناسان نيز معتقدند وقتى مردان بيمار مى‌شوند براى درمان دچار نوعى ترس و نگرانى مى‌شوند و گاهى از مراجعه به پزشك خجالت مى‌كشند. بخصوص بعضي بيمار‌ها براي آنها خجالت‌آورتر است. در مطالعه‌اي ديده شده است از هر 4 مرد مبتلا به بزرگي پروستات يكي از آنها، به مدت 6 ماه از مراجعه به پزشك خودداري مي‌كند. جالب اينجاست كه تقريبا 50 درصد آنها بيشتر از يك‌بار در سال به پزشك مراجعه نمي‌كنند. اين گروه حتي اگر بيماري روي زندگي آنها تاثير هم بگذارد، مثلا حتي اگر مجبور شوند به مسافرت‌ نروند و رفت و آمد خود را محدود كنند، اين كار را به رفتن نزد پزشك ترجيح مي‌دهند.

البته اينها تنها علت‌هاي مراجعه كمتر مردان به پزشك نيست. عده‌اي از مردان به علت مشغله‌ كاري و ارجحيت كار بر سلامت به پزشك نمي‌روند. برخي هم اصولا ‌حوصله پزشك و انتظار كشيدن در مطب را ندارند. اين كار ديگر احساس خجالت از بيماري نيست، بلكه دقيقا تنبلي مردانه است.

مواظب باشيد

جامعه ايران كم‌كم به سمتي مي‌رود كه زنان به 50 درصد قشر مولد جامعه تبديل خواهند شد. اما همچنان به طور سنتي و فطري مشاغل پرخطرتر را مردان به عهده دارند. پيام برنامه روز ملي سلامت مردان اين است كه بايد اين گروه بيشتر به سلامتشان توجه كنند، زيرا معمولا مردان كه پدران خانواده و قشر مولد جامعه هستند، سلامت فرزندان و همسران‌شان را در اولويت قرار مي‌دهند و كمتر براي پيشگيري از بيماري‌هاي خودشان سرمايه‌گذاري مي‌كنند.

اين شعار بسيار صحيح است، اما از طرف ديگر سلامت زنان محور سلامت خانواده و به همان اندازه داراي اهميت است. پس در يك كلام بايد گفت چه زن و چه مرد بايد مراقب سلامت خود باشد.
توجه به سلامت جسمي و رواني در دوره‌هاي مختلف زندگي و پيشگيري از بيماري‌ها، حساس‌سازي و تبيين جايگاه فرهنگي سلامت در جامعه و ايجاد فرهنگ توجه به سلامت قبل از بيماري، پيشگيري اوليه و تشخيص زود هنگام بيماري‌هاي خطير و بدون علامت در جامعه، افزايش دسترسي به اطلاعات سلامتي بويژه از طريق رسانه‌هاي ارتباط جمعي، توجه به نيازهاي بهداشتي، آموزشي و درماني و گسترش فرهنگ همكاري درون‌بخشي و برون‌بخشي در دستگاه‌هاي مرتبط با وزارت بهداشت در مقوله سلامت، از جمله اقداماتي است كه مي‌تواند در ارتقاي سلامت جامعه نقش داشته باشد.